Siedem kolorów Budapesztu. Kontynuacja. kolor fioletowy
Siedem koloró w Budapesztu. Kolor jest czerwony. Kolor pomarań czowy. Strona gł ó wna
Siedem koloró w Budapesztu. Kontynuacja. Kolor ż ó ł ty
Siedem koloró w Budapesztu. Kontynuacja. Kolor zielony
Siedem koloró w Budapesztu. Kontynuacja. Kolor niebieski
Siedem koloró w Budapesztu. Kontynuacja. Kolor niebieski
Kolor fioletowy — za darmo.
I mamy „trudną ” wspinaczkę na Mount Gellert.
Nota historyczna: wysokoś ć gó ry Gellert (Gellé rt-hegy) wynosi 253 m. Moż na powiedzieć , ż e nie jest to wcale gó ra, ale wysokie wzgó rze. Został nazwany na cześ ć ś w. Gellerta (Gerarda Wę gierskiego, Gellerta). W XVIII wieku na zboczach gó ry Gellert rosł y winnice. Obszar Tabá n u podnó ż a wzgó rza był centrum winiarstwa w mieś cie. Z gó ry otwierają się zapierają ce dech w piersiach panoramy Budapesztu.
Moż esz wspią ć się na gó rę tradycyjnie: od ł aź ni Rudash do posą gu ś w. Gellerta i do Cytadeli.
Nota historyczna: Ś w. Gellert urodził się w Wenecji przypuszczalnie w 980 roku. Pochodził ze szlacheckiej rodziny (przedstawiciel tej wspaniał ej rodziny został nawet doż em Wenecji) i od mł odoś ci poś wię cił swoje ż ycie Bogu. Począ tkowo Giorgio Sagredo (tak nazywał się Gellert przed swoją tonsurą ) uczył się w szkole klasztornej przez okoł o pię ć lat. Nastę pnie przyją ł tonsurę w klasztorze benedyktyń skim i ponownie został wysł any na studia. Tym razem w Bolonii. W 1012 Gellert powró cił do rodzinnego miasta, stają c się przeorem rodzinnego klasztoru. Marzeniem Gellerta, jak każ dy duchowny tamtych czasó w, był a pielgrzymka do Ziemi Ś wię tej. I nawet pró bował to speł nić , ale Wszechmogą cy przygotował mu inny los. Na statku, któ ry pł yną ł do przyszł ego Izraela, Gellert spotkał opata z Wę gier. Ten ostatni namó wił księ dza przed wyjazdem do Jerozolimy, aby odwiedzić ojczyznę i zapoznać się z kró lem Stefanem I. Gellert uznał , ż e mał y objazd nie odegra wielkiej roli i w rezultacie pozostał na Wę grzech do koń ca ż ycia .
Ksią dz duż o rozmawiał z kró lem Stefanem I, któ ry pó ź niej ró wnież został kanonizowany. Wł adca uczynił go nawet mentorem dla swojego syna. Kiedy doró sł , Gellert postanowił przejś ć na emeryturę do klasztoru benedyktynó w. Spę dził w nim okoł o siedmiu, ale wtedy kró l Istvan ponownie poprosił go o pomoc. Wysł ał Gellerta jako biskupa do swoich poł udniowych posiadł oś ci, któ re został y odebrane poganom. Ksią dz podją ł wiele wysił kó w, aby szerzyć chrześ cijań stwo nie tylko na tych ziemiach, ale w cał ym kraju.
Ta historia mogł aby mieć szczę ś liwe zakoń czenie, gdyby Gellert nie stracił swojego najpotę ż niejszego patrona, kró la Stefana, w 1038 roku. Gdy tylko umarł , poganie rozpoczę li ofensywę . Wielu wyznawcó w wiary chrześ cijań skiej został o brutalnie torturowanych i straconych. Wś ró d nich był biskup Gellert. Poganie wł oż yli go do beczki z gwoź dziami i pozwolili jej zejś ć z gó ry. Gó ra, z któ rej rzucono beczkę , to Mount Gellert.
Gellert (a takż e kró l Stefan i jego syn) zostali kanonizowani w 1083 r. Od tego czasu, przez prawie tysią clecie, ksią dz uważ any jest za jednego z patronó w Wę gier, choć przez pierwszą czę ś ć ż ycia nie miał z tym krajem nic wspó lnego.
Ś wię ty Gellert ż ył w XI wieku, a pomnik na jego cześ ć wzniesiono dopiero na począ tku XX wieku. Pojawił się w 1904 roku w miejscu ś mierci biskupa. Kompozycja rzeź biarska jest peł nometraż owym pomnikiem ś wię tego trzymają cego w dł oniach krucyfiks. U stó p biskupa skł onił a się nisko postać . Symbolizuje cał y naró d wę gierski, któ ry nawró cił się na chrześ cijań stwo.
Ale moja trasa dla starych i niedoł ę ż nych : )) zaczyna się od skrzyż owania ulic Hegyalja i Sanc (dojechaliś my autobusem do przystanku Sanc) doś ć pł ynną wspinaczką , a Pesztu spotykamy przy niezwykł ym pomniku Budy.
Dosł ownie z ję zyka wę gierskiego Buda-kirá ly é s Pest-kisasszony, tytuł tł umaczy się jako „Kró l Budy i Kró lowa Pesztu”. Rzeź ba zaprojektowana przez architekta Lesenyei Má rta pojawił a się tu w 1982 roku. Warto zauważ yć , ż e pomnik jest zainstalowany na pokrywie prowadzą cej do zbiornika, któ ry znajduje się pod gó rą Gellert. Zabytek nie jest zbyt duż y i z daleka nawet go nie widać . Kompozycja symbolizuje dwie strony Budapesztu, któ re dzieli Dunaj. W przeszł oś ci Buda i Peszt był y dwoma oddzielnymi miastami. Wielu, widzą c pomnik, uważ a, ż e jest on poś wię cony powstaniu Budapesztu. Tak nie jest, ponieważ Budapeszt powstał z poł ą czenia nie dwó ch miast, a trzech - Budy, Obudy i Pesztu. To wydarzenie miał o miejsce w 1873 roku. Buda i Peszt wycią gają do siebie rę ce, a za nimi rozcią gają się ucieleś nione w brą zie miasta o tej samej nazwie. Zabytek jako cał oś ć i poszczegó lne detale moż na oglą dać przez dł ugi czas. Oferuje ró wnież wspaniał y widok na stolicę Wę gier.
Nastę pnie wspinamy się.200 metró w w gó rę i idziemy do Ogrodu Filozofó w. Ogró d Filozofó w tak naprawdę nie jest ogrodem, ale kompozycją rzeź biarską . Jest to niewielka platforma, na któ rej zainstalowano osiem rzeź b z brą zu. Pię ciu z nich - Abraham, Budda, Jezus Chrystus, Lao Tzu i Echnaton - stoi na okrą gł ym piedestale z mał ą kulką (reprezentuje Ziemię ) poś rodku. Mohatma Gandhi, Daruma (mowa o Bodhidharmie) i Franciszek z Asyż u stoją nieopodal na piedestale w kształ cie ł uku. Ogró d Filozoficzny w Budapeszcie pojawił się na zboczu gó ry Gellert w 2001 roku, został stworzony przez wę gierskiego rzeź biarza Nandora Wagnera.
Abraham to postać z Biblii, uważ ana za przodka cał ego narodu ż ydowskiego.
Lao Tzu był chiń skim filozofem ż yją cym w VI-V wieku p. n. e. e. , zał oż yciel taoizmu.
Echnaton to staroż ytny egipski faraon, któ ry przeprowadził zakrojoną na szeroką skalę reformę religijną i wprowadził w kraju kult boga Atona.
Bodhidharma jest wyznawcą buddyzmu, któ ry nauczał w Chinach w VI wieku, zał oż ycielem nauczania Chan.
Mohatma Gandhi jest najsł ynniejszą postacią polityczną i publiczną wspó ł czesnych Indii, autorem tak zwanej filozofii niestosowania przemocy.
Franciszek z Asyż u, zał oż yciel zakonu ż ebraczego franciszkanó w, ż yją cy na przeł omie XII-XIII w. , został kanonizowany dwa lata po ś mierci.
Ekscytują ca aktywnoś ć - zgadnij, gdzie ktoś jest. . .
Idziemy krę tymi ś cież kami na taras widokowy Panorama Dunaju:
Jeszcze trochę w gó rę i idź do Cytadeli:
W XVIII wieku na gó rze nie był o Cytadeli. Wę grzy uprawiali winogrona i marzyli o niezależ noś ci od znienawidzonych Habsburgó w. A w poł owie XIX wieku podję to taką pró bę . Niestety zakoń czył o się niepowodzeniem i przeszł o do historii jako wę gierskie powstanie 1849-1850. Po stł umieniu powstań Wiedeń postanawia wybudować w Budapeszcie twierdzę , któ ra w razie kolejnego powstania powinna stać się twierdzą monarchii. Na lokalizację twierdzy wybrano szczyt gó ry Gellert, z któ rego (w razie potrzeby) moż na był o prowadzić ostrzał zaró wno Budy, jak i Pesztu. Tak wię c pojawił a się tutaj jedna z pierwszych atrakcji – Cytadela.
Twierdza został a zbudowana w cią gu czterech lat, a zaraz po zakoń czeniu budowy został a zaję ta przez garnizon austriacki. To prawda, ż e cytadela sł uż ył a swojemu pierwotnemu celowi tylko przez 17 lat. W 1867 r. , po ustanowieniu monarchii dualistycznej i utworzeniu Austro-Wę gier, potrzeba jej faktycznie zniknę ł a. Radoś ni mieszkań cy Budy i Pesztu po opuszczeniu twierdzy przez garnizon austriacki prawie ją zniszczyli, ale ograniczyli się jedynie do bramy. Najbardziej imponują cy wyglą d Cytadeli z gó ry.
Zdję cie z Wikipedii
Teraz Cytadela w Budapeszcie jest zamknię ta i moż na na nią patrzeć tylko z zewną trz.
Dosł ownie 50 metró w od muró w Cytadeli wznosi się ogromny pomnik, któ ry jest widoczny z wielu punktó w miasta. Statua Wolnoś ci (nie mylić z symbolem Nowego Jorku : )) - pojawił a się na szczycie Mount Gellert w 1947 roku. Począ tkowo wzniesiono pomnik z brą zu na cześ ć wyzwolenia Wę gier od nazistó w przez sił y sowieckiej Armii Czerwonej. W centrum kompozycji rzeź biarskiej znajduje się.14-metrowy posą g z brą zu, unoszą cy nad gł ową liś ć palmowy. 26-metrowy cokó ł sprawia, ż e jest tak wysoki.
Przy gł ó wnym posą gu znajdują się jeszcze dwie rzeź by, chociaż pierwotnie był y cztery.
Dwó ch innych osó b przeniosł o się do Memento Park w latach 90. XX wieku. Po upadku reż imu socjalistycznego na Wę grzech zmieniono przeznaczenie pomnika na szczycie gó ry Gellert. Jeś li począ tkowo mó wiono, ż e pomnik był wyrazem wdzię cznoś ci Wę gró w ż oł nierzom armii sowieckiej, to teraz jest poś wię cony wszystkim, któ rzy zginę li za niepodległ oś ć i dobrobyt Wę gier.
Zejdź my z gó ry w kierunku ł aź ni Gellerta. Po drodze warto zatrzymać się przy Koś ciele Jaskiniowym.
Nota historyczna: Koś ció ł jaskiniowy (Gellé rthegyi-Barlang) jest czę ś cią sieci jaskiń w Mount Gellert. Ta jaskinia jest ró wnież okreś lana jako „Jaskinia Ś wię tego Jana” (Szent Ivá n-barlang) na cześ ć mieszkają cego tam pustelnika, któ ry prawdopodobnie korzystał z naturalnej wody termalnej z bł otnistego jeziora obok jaskini leczyć chorych. Jest prawdopodobne, ż e jest to ta sama woda, któ ra zasilał a baseny dawnych Sá ros fü rd? („Ł aź ni bł otnych”), obecnie nazywanych Ł aź niami Gellerta. W XIX wieku w jaskini mieszkał a uboga rodzina, któ ra z suszonych na sł oń cu cegieł zbudował a tu mał y dom. Wejś cie do jaskini był o zamknię te pomostem i sł uż ył o jako zagroda chł opska. Widać to na obrazie Mihaly Mayra (zrobionego gdzieś w latach 60. XIX wieku) i fotografii Gyö rgy Klö sa z 1877 roku. Pierwsze nowoczesne wejś cie do jaskiń został o zbudowane przez mnichó w w latach dwudziestych XX wieku. Mnisi inspirowali się podobnymi konstrukcjami, któ re widzieli podczas pielgrzymki do Lourdes we Francji. Architektem odpowiedzialnym był Kalman Lux, profesor Uniwersytetu Technicznego w Budapeszcie. Po konsekracji w 1926 r. koś ció ł peł nił funkcję kaplicy przy klasztorze do 1951 r. W czasie II wojny ś wiatowej mieś cił się tu szpital.
Po wojnie naboż eń stwa odbywał y się w koś ciele przez kolejne sześ ć lat. Jednak w 1951 roku tajna policja Republiki Wę gierskiej (Á llamvé delmi Ható sá g) dokonał a nalotu na kaplicę w ramach nasilają cych się dział ań przeciwko Koś ció ł katolicki. W wyniku najazdu jaskinia został a zapieczę towana, opat klasztoru Ferenc Weser został skazany na ś mierć , a pozostali bracia zostali uwię zieni na ponad dziesię ć lat.
Kiedy runę ł a ż elazna kurtyna, kaplica został a ponownie otwarta 27 sierpnia 1989 roku. Zniszczony został gruby betonowy mur zamykają cy wejś cie do jaskini. Do 1992 roku kaplica został a odrestaurowana. Dziś mnisi odprawiają naboż eń stwa, choć jaskinia jest ró wnież popularnym miejscem turystycznym. Ś ciany jaskini ozdobione są naturalnym kamieniem, a wszystkie drewniane detale są wyrzeź bione przez mnichó w. Taras przed wejś ciem jest dumnie strzeż ony przez posą g ś w. Szczepana stoją cego obok jego konia.
Inny most w Budapeszcie – Most Wolnoś ci:
Nota historyczna: Most Wolnoś ci (Szabadsag ukrył ) – pierwotna nazwa brzmiał a: Most Jó zefa Ferenca. Zbudowany w 1896 roku na cześ ć.1000-lecia Wę gier. Cesarz Franciszek Jó zef I osobiś cie wbił ostatni gwó ź dź , stosują c poważ ną innowację techniczną : dostojna dama nie dotknę ł a ani jednego narzę dzia - nacisną ł guzik, a tym samym wprawił w ruch 45-tonowy mł otek na podporze mostu Buda. W ten sposó b został wbity ostatni srebrny gwó ź dź mostu. Potem ten gwó ź dź znikną ł , dziś jego kopię , już nie ze srebra, strzeż e szklana bariera. Po wojnie most odbudowano, zachowują c wszystkie elementy dekoracji: ptaka totem, herb kró lewski itp. Autentyczne budowle musiał y zostać wzniesione z dna Dunaju.
Przez Most Wolnoś ci wracamy do Pesztu na plac Fö vam (Fvá m té r) i spacerujemy po Rynku Gł ó wnym (Kö zponti Vá sá rcsarnok). Wcześ niej teren, na któ rym znajduje się rynek, nazywał się Plac Solny, ponieważ znajdował y się tu ogromne magazyny soli. A ż eby być jeszcze bardziej precyzyjnym, wtedy kwadratu… nie był o! Obok magazynó w soli znajdował się magazyn tytoniu. Kiedy budynek magazynu tytoniowego popadł w ruinę , rozebrano go i oczyszczono dotychczasowy teren.
Dzisiejsza nazwa - "Plac Celny" został a nadana na cześ ć imponują cego budynku centralnego urzę du celnego, wybudowanego w 1874 roku po stronie Pesztu nad Dunajem (obecnie jest to jeden z budynkó w Uniwersytetu Ekonomicznego). Pó ź niej, w 1896 r. , w pobliż u zbudowano most Franciszka Jó zefa, pó ź niej przemianowany na Most Wolnoś ci (Szabadsá g hí d).
Architekt Samuil Pecz (Pecz Samu) znakomicie rozwią zał zł oż one problemy architektoniczno-inż ynierskie i zdoł ał zaprojektować nie tylko najnowocześ niejszy w tamtych czasach budynek pod wzglę dem technicznym, ale takż e jeden z najpię kniejszych. Budowę rozpoczę to w 1894 roku. Jednak w 1896 roku, na kilka dni przed wielkim otwarciem, poż ar zniszczył okoł o poł owy dachu i budynek musiał zostać naprawiony.
Po remoncie targ został otwarty w marcu 1897 roku. W czasie II wojny ś wiatowej budynek ponownie uległ znacznemu zniszczeniu. Ostatni remont miał miejsce w 1994 roku. W 1999 roku budynek otrzymał najbardziej zaszczytną nagrodę architektoniczną - FIABCI Prix d'Excellence.
Korona kró lewska i godł o pań stwowe na fasadzie budynku. Zakrzywiony dach, wykoń czony specjalnymi dachó wkami ze sł ynnej fabryki ceramiki Zsolnay, zdaje się unosić nad ogromnym (10 tys. mkw. ) obszarem targowym.
Z placu Fvá m té r jedziemy tramwajem do przystanku Haller ut, przechodzimy mię dzy domami w kierunku Dunaju na nabrzeż e do Wę gierskiego Teatru Narodowego.
Teatr Narodowy to najwię kszy i najważ niejszy teatr na Wę grzech. Majestatyczny, elegancki gmach Teatru Narodowego został wzniesiony na począ tku XXI wieku, dojś cie do niego symbolizuje spiralną budowę sakralnej wież y Mespotamii.
Historia Teatru Narodowego zaczyna się w latach 30. XIX wieku, kiedy wę gierski parlament podją ł decyzję o budowie budynku, w któ rym wystawiane był yby dzieł a krajowych i zagranicznych dramaturgó w. Budynek, wzniesiony u zbiegu ulic Rakoczego i Antala Grassalkovicha (ul. Rakoczego i Antala Grassalkovicha), został oddany do uż ytku 22 sierpnia 1837 r. Był siedzibą Teatru Narodowego do 1908 r. , kiedy to po poż arze zespó ł teatralny został zmuszony do przeniesienia się do innego budynku z XIX wieku, przy ulicy Blaha Lujza. W drugiej poł owie XIX wieku. w Teatrze Narodowym wystawiano przedstawienia miejscowych pisarzy: Michał a Vö roshmarta, Jó zefa Katona, Imre Madacha, a takż e ś wiatowej sł awy Williama Szekspira czy Moliera.
Oba budynki Teatru Narodowego został y doszczę tnie zniszczone (budynek na Rakoci w 1913 roku i budynek w pobliż u Blaha Lujza w 1965), wię c w drugiej poł owie XX wieku trupa teatralna rozlokowana był a w ró ż nych miejscach.
Na począ tku lat 80. pojawił a się koncepcja nowego budynku, ale na jej realizację trzeba był o poczekać kolejne dwadzieś cia lat. Nową siedzibą Teatru Narodowego jest budynek wybudowany w latach 2001-2002 przy ulicy Gyzi Park, zaprojektowany przez Marię Sikló s.
Jeszcze chwila i odpł ynie po falach Dunaju. . .
Nowy budynek posiada dwie sale teatralne - duż ą na 600 osó b i mał ą na 150 miejsc. Na szczycie budynku znajduje się elegancki, przeszklony taras, z któ rego roztacza się wspaniał y widok na prawy brzeg Dunaju, gł ó wnie na wzgó rze Gellerta.
Wokó ł Teatru znajduje się pię kny ogró d z alejkami z pergolami, oczkami wodnymi i pomnikami.
Nad brzegiem Dunaju znajduje się ró wnież nowy „ziggurat” – spiralny budynek przypominają cy ś wię tą wież ę Mezopotamii. Wewną trz znajdują się sale wystawowe. W pobliż u „zagguratu” znajduje się labirynt specjalnie przycię tych ż ywopł otó w.
Rzuć my okiem na pię kny Dunaj i udajmy się do ł aź ni Dandar. A po drodze udajemy się do Muzeum Unicum. Gorzkie zioł owe są uważ ane za jeden z narodowych napojó w Wę gier. Muzeum jest opcjonalne, ale polecam sklep w muzeum : )) Strona muzeum - https://zwackunicum. hu/
Ką piel Dandar.
Oficjalna strona internetowa — https://www. dandarfurdo. hu/
Na począ tku XX wieku w okolicznych budynkach mieszkalnych nie był o wanien i bardzo chciał o się ką pać . Dlatego wł adze lokalne zdecydował y się wybudować w okolicy ł aź nię . Tak rozpoczę ł a się historia Ł aź ni Dandar w 1921 roku. Architekt Kalman Maroti zaprojektował wannę na 15 wanien dla dorosł ych i tyle samo dla dzieci. Kompleks ł aź ni dział ał pomyś lnie, przetrwał II wojnę ś wiatową i dział ał do 1971 roku. Przez kilka lat był zamknię ty. Od 1978 roku podję to zakrojoną na szeroką skalę przebudowę kompleksu na termy. Ale wodę dla nich transportowano w specjalnych zbiornikach, najpierw z ł aź ni Sekcji, a pó ź niej z ł aź ni Pascala. Dopiero w 1987 roku na są siedniej ulicy Kö zraktá r wywiercono studnię z wodą termalną o skł adzie wodnym zbliż onym do ł aź ni Gellerta. W 2014 roku miał a miejsce kolejna przebudowa. Na dziedziń cu znajdują się dwa baseny o ró ż nych temperaturach 36 °C i 38 °C oraz ró ż norodne hydromasaż e, któ re zapewnią goś ciom niezapomniane wraż enia nawet w chł odne dni. Od wiosny na spragnionych ką pieli sł onecznych czeka cichy dziedziniec. Piwnica został a wyposaż ona w saunę , saunę rzymską , basen z zimną wodą oraz strefę relaksu.
PS W moim ż yciu Budapeszt był jak przechodzą cy macho. Nie dogadywaliś my się z nim. Pierwszy dzień wycieczki był absolutnie imponują cy. Potem był o kilka spotkań , podczas podró ż y samochodem do innych miast. Ale tym razem spojrzał , przemó wił i zakochał am się w nim. A teraz jest na zawsze.
PS PS Dzię kuję wszystkim, któ rzy mieli cierpliwoś ć do oglą dania napisó w koń cowych : ))) Mam nadzieję , ż e moja praca przyda się komuś w poznawaniu Budapesztu.
W termach - zaplanuj wizytę na co najmniej 3 godziny.
Mił ej podró ż y!
