Hiszpania to wielki europejski kraj z mauretańskim akcentem (część 6)
Andaluzja – dusza Hiszpanii, Sewilla – serce Andaluzji
Andaluzja to najbardziej wysunię ty na poł udnie, najbardziej kolorowy, drugi co do wielkoś ci (8.595 km kw. ) i pierwszy pod wzglę dem liczby ludnoś ci (ok. 8 mln ludzi) autonomiczny region Hiszpanii, skł adają cy się z oś miu prowincji: Almeria, Kadyks, Kordoba, Granada, Huelva, Jaé n , Maladze i Sewilli. To tutaj spotykają się kontynenty - zderzają się i mieszają kultury. To jest prawdziwa Hiszpania, dokł adnie taka, jak wyobraż ają ją sobie turyś ci w ksią ż kach i filmach, muzyce, piosenkach i opowiadaniach; to most ł ą czą cy Europę z Afryką , miejsce, w któ rym wody Atlantyku spotykają się z Morzem Ś ró dziemnym; to bajeczne wioski, miasta UNESCO i wspaniał e zabytki sztuki arabskiej, któ re dodają koloru hiszpań skim krajobrazom; to miejsce narodzin walk bykó w i flamenco; wino sherry i zimna zupa gazpacho; to tradycje i fiesta, szaleń stwa zapalają ce przez cał y rok i wesoł a ludnoś ć ! Andaluzję moż na sł usznie nazwać duszą Hiszpanii. Nazwa „Andaluzja” pochodzi od arabskiego Al-Andalus (tak w latach 711-1492 muzuł manie nazywali cał y Pó ł wysep Iberyjski, z wyją tkiem Asturii). W okresie rekonkwisty chrześ cijanie uż ywali tej nazwy w odniesieniu do poł udnia pó ł wyspu, pó ź niej nazwa został a przypisana do ostatniego okupowanego terytorium.
Stolicą i sercem Andaluzji jest Sewilla – miasto w poł udniowej Hiszpanii, czwarte pod wzglę dem liczby ludnoś ci miasto w Hiszpanii (700 tys. mieszkań có w). Historia powstania miasta ma swoje korzenie w odległ ej przeszł oś ci, kiedy to w III tysią cleciu p. n. e. mi. na terenie Sewilli powstał a fenicka osada Sefele („nizina”), a jako miasto został a zał oż ona przez Tartessó w w odległ ym VIII wieku p. n. e. mi. zwany Ispalis. Arabowie podbili miasto w 712 roku i pierwszą rzeczą , jaką robią , jest dostosowanie nazwy miasta do ich ję zyka i nazwanie go Ishbilia, od któ rego pochodzi wspó ł czesna nazwa Sewilli. W 1248 Sewilla został a podbita przez Hiszpanó w. Jakiś czas pó ź niej kró l Ferdynand III z Kastylii nakazał budowę w mieś cie stoczni. Od tego momentu infrastruktura miasta zaczę ł a się dynamicznie rozwijać .
W XV wieku z portu w Sewilli sł ynny nawigator i odkrywca Ameryki Krzysztof Kolumb rozpoczą ł swoją dł ugą podró ż do wybrzeż y Indii, któ re w 1492 roku stał y się sł ynnym odkryciem Nowego Ś wiata. Ten czas był począ tkiem rozkwitu gospodarki miasta, gdyż tylko Sewilla miał a prawo do handlu z nowo odkrytymi krajami. Miasto stał o się portem o ś wiatowym znaczeniu, w któ rym moż na był o zobaczyć skarby przywiezione z ró ż nych czę ś ci ś wiata. Arabski historyk Al Sakundi napisał o tym niezwykł ym mieś cie: „Kto nie był w Sewilli, nie widział cudu”, a Federico Garcia Lorca nazwał Sewillę „wież yczką w postrzę pionej koronie”.
Mieszkań cy Sewilli, zwani po hiszpań sku „sevillanos”, znani są ze swojego dowcipu i bł yskotliwoś ci, a samo miasto zachwyca swoją pogodą ducha. Mieszczanie są wybitnymi aktorami i dają spektakularne wystę py na corocznych targach Feria de Abril w kwietniu. Jest to tygodniowe ś wię to tań ca, jedzenia i wina, któ re trwa dzień i noc i staje się okazją do szycia licznych tradycyjnych strojó w ludowych i ich detali – mantyl, manton i kasztanó w, co pozwala pokazać się mę ż czyznom w kolorowych strojach ludowych ich pię kne konie w paradzie jeź dź có w, a kobiety tań czą w jasnych sukniach.
Naszą znajomoś ć z zabytkami tego pię knego dusznego miasta zaczynamy od Zł otej Wież y (Torre del Oro), poł oż onej na nabrzeż u rzeki Gwadalkiwir. Jest to mauretań ska dwunastoboczna wież a z otworami strzelniczymi, zbudowana w 1220 roku pod rzą dami Almohadó w w celu ochrony portu w Sewilli. Wież a był a czę ś cią zniknię tych teraz muró w obronnych, któ re pokrywał y staroż ytne centrum arabskiej Sewilli. Kiedyś po drugiej stronie rzeki znajdował a się ta sama wież a straż nicza, a ogromny ł ań cuch rozcią gnię ty mię dzy nimi w czasie wojny zamykał wejś cie do portu. Torre del Oro jest stosunkowo mał o przebudowana, jedynie gó rna czę ś ć z kopuł ą i pó ł kolistymi oknami pochodzi z XVIII wieku. Pochodzenie nazwy tej wież y budzi kontrowersje. Niektó rzy twierdzą , ż e nazwa pochodzi od zł otego koloru pokrywają cych go pł ytek, inni twierdzą , ż e przechowywano w nim zł oto przywiezione z Nowego Ś wiata.
W cią gu minionych stuleci Zł ota Wież a niejednokrotnie zmieniał a swoje przeznaczenie: sł uż ył a jako wię zienie, kaplica, przez pewien czas przechowywano tu skarby kró la Pedro Okrutnego, w jej pobliż u rozł adowywano statki, któ re przybył y z Nowego Ś wiata. ś ciany. Pó ź niej wież a stał a się wł asnoś cią rady miejskiej. W XX wieku w tej wież y mieś cił o się niewielkie Muzeum Morskie.
Niedaleko Zł otej Wież y znajduje się arena walki bykó w Maestranza, czyli owalny amfiteatr, któ ry moż e pomieś cić.18 000 osó b. Został zbudowany w 1763 roku i jest drugą co do wielkoś ci areną w Hiszpanii po Madrycie.
Zwiedzamy pał ac-fortecę Alcazar - mał e „pań stwo w pań stwie”, stoją ce w ś rodku miasta, z pał acami w stylu mauretań skim, galeriami, dziedziń cami wył oż onymi marmurem, fontannami, wodospadami, rzeź bami, ogrodami.
Alcazar to jeden z najstarszych pał acó w kró lewskich w Europie. Z fortecy Alcazar pierwotnie zbudowanej w Sewilli, stworzonej przez muzuł mań skie plemię Abadié s, zachował y się mury fortecy i dziedziniec Patio del Yeso, poł oż ony na kontynuacji dziedziń ca Patio de Banderas. Alcazar został pó ź niej przebudowany przez Don Pedro Okrutnego i zreformowany przez Juana II, Isabellę i Ferdynanda oraz Karola V.
Czę ś ć Alcazaru, wykonana w stylu Mudejar, dzieł o architektó w arabskich i sewilskich wraz z dekoratorami z Toledo, 1326, robi niezatarte wraż enie w swoim kolorze - odcieniach bł ę kitu, zł ota, czerwieni i zieleni w poł ą czeniu z filigranowym tynkiem i emalią . Gł ó wna fasada przy wejś ciu od strony Courtyard de la Monteria jest jednym z najwspanialszych przykł adó w sztuki mudejar w Hiszpanii.
Na gł ó wnym pię trze pał acu, do któ rego prowadzą schody z XVI wieku, znajdują się : kaplica kró ló w katolickich z ciekawym oł tarzem z kafli, dzieł o Frasisco Niculoso Pisano z 1504, sypialnia kró la Don Pedro, ze wspaniał ym rzeź bionym drewnianym sufitem i pię knymi okiennicami wykonanymi w stylu mudé jar, jadalni, Pokoju Dziecię cego i Salonu Muzycznego. Mimo majestatu wszystkich tych pomieszczeń , są one odbierane jako przytulne i intymne, przypominają ce dawne czasy.
Znajdują ca się obok Alkazaru katedra jest najwię kszym koś cioł em w Hiszpanii i trzecim co do wielkoś ci w chrześ cijań stwie, ustę pują cym jedynie Bazylice ś w. Piotra w Rzymie i katedrze ś w. Pawł a w Londynie. Katedra sł ynie ró wnież z tego, ż e znajdują się tam szczą tki Krzysztofa Kolumba, któ rego pochó wek znajduje się w prawym skrzydle transeptu. Budowę katedry rozpoczę to w 1401 roku na miejscu najwię kszego meczetu w Hiszpanii. Katedra został a zbudowana w stylu pó ź nego gotyku na podstawie olbrzymiego prostoką ta o dł ugoś ci 116 metró w i szerokoś ci 76 metró w. Jego wnę trze odzwierciedla ró ż norodnoś ć styló w i prezentuje wartoś ci, któ re przeciwstawiają się materialnej ekspresji: przykł ady sztuki mudejar, kraty plateresco, gotyckie rzeź by, miedziane obrazy, ikony, biż uterię , obrazy i inne. W sumie katedra potrzebował a czterech wiekó w, aby uzyskać nowoczesny wyglą d.
Jako osobną atrakcję Sewilli zwyczajowo uważ a się dzwonnicę katedry, wież ę Giralda, o wysokoś ci prawie 100 metró w. Wież a został a zbudowana w XII wieku w stylu mudejar. Na wysokoś ci 93 metró w znajduje się taras widokowy, do któ rego prowadzą schody.
Aby poznać ż ycie Sewilli, odwiedzamy dzielnicę Santa Cruz, dawną ż ydowską dzielnicę Juderii. Moż esz się tu dostać przechodzą c przez tzw. Ogrody Murillo lub przez ł uk znajdują cy się obok dziedziń ca Banderas, to jest jak korytarz prowadzą cy do twierdzy Alcazar.
Struktura i nazwy ulic nie są tu przypadkowe, prawie każ da ma swoją historię i legendę : Ulica Ż ycia, Ulica Ś mierci, Ulica Westchnień , Ulica Barrabas – wszystkie mają indywidualny charakter. To jak przeniesienie do ś wiata fantasy. Wszystko tu tchnie czystoś cią i upaja aromatami. Uliczki są mał e i wą skie, obramowane urokliwymi domami o biał ych fasadach, zanurzone w zieleni bocji i zielono-biał ego uroku jaś minu, któ ry nasyca powietrze swoim charakterystycznym aromatem. Santa Cruz to prawdziwe serce Sewilli. Typowoś ć dzielnicy jest wdychana na ulicy Westchnień przez romantyczną aureolę pozostawioną przez kampanie Don Juana Tenorio. W dzielnicy moż na zobaczyć dom, w któ rym mieszkał , a takż e dom jednego z jego kochankó w. Podró ż owanie po dzielnicy pomoż e Ci cofną ć się w czasie, poznać i zobaczyć wiele ciekawych rzeczy, poznać tajemnicze legendy, któ re krą ż ą po tym staroż ytnym tajemniczym miejscu.
Sewilla sł ynie ró wnież z niezwykł ego Plaza de Españ a, wybudowanego na Mię dzynarodową Wystawę „Iberoamericana”. Plac w kształ cie pó ł kola ozdobiony jest licznymi kaflami i fontannami. Plac ten ma pó ł kolisty kształ t otoczony kolumnadą , jest przestronny i niejako uosabia elegancję Sewilli. Plaza de Españ a jest otoczona budynkami, w któ rych mieś ci się gubernator wojskowy, rzą d cywilny i wojskowy. Plac jest skierowany w stronę Gwadalkiwiru, a park znajduje się w centrum. Pod balustradami kolumnady uwagę przykuwają ciekawe mozaiki z alegorycznymi wizerunkami przedstawiają cymi najważ niejsze wydarzenia dla każ dej z hiszpań skich prowincji, z odpowiadają cymi im herbami i mapą na podł odze. Nad pó ł okrą gł ym stawem, ró wnolegle do kolumnady, zawieszone był y peł ne wdzię ku mostki, nadają ce placowi romantycznego, weneckiego ducha.
Pię kna aleja Izabeli Katolickiej prowadzi na Plaza de Españ a, przechodzą c przez samo serce Parku Marii Luizy - najsł ynniejszego i najwię kszego parku w Sewilli. Data jego zał oż enia to rok 1893, kiedy księ ż na, wdowa po Montpensier, podarował a miastu poł owę ogrodó w Pał acu San Telmo. Pawilon Mudé jar znajduje się na terenie parku, w budynku któ rego mieś ci się Muzeum Sztuki Ludowej. Budynek został pierwotnie wybudowany, aby goś cić wystawę iberoamerykań ską z 1929 roku. Na dwó ch pię trach muzeum moż na zobaczyć ogromną kolekcję , wś ró d któ rej eksponowane są ubrania narodowe z XIX wieku, sztuka i rzemiosł o ludowe, meble, artykuł y gospodarstwa domowego itp.
Park został zrekonstruowany przez francuskiego inż yniera Jean-Claude'a Nicolasa Forestiè re'a, któ ry nadał romantyczny akcent ogrodom Alhambry i Alcazar w Sewilli. Na granicy z parkiem znajduje się plac Ameryki z trzema dawnymi budynkami wystawienniczymi.
Sewilla jest takż e domem dla takich skarbó w kultury Sewilli jak dom Pił ata, ratusz, Archiwum Indii, w któ rym znajdują się dokumenty historyczne kontynentu amerykań skiego, Muzeum Sztuki (druga co do wielkoś ci galeria sztuki w Hiszpanii), a takż e klasztory, koś cioł y i pał ace parafialne. Katedra, Alcazar i Archiwum Indii został y wpisane na Listę Ś wiatowego Dziedzictwa Ludzkoś ci przez UNESCO. Przyjeż dż ają c do Sewilli, znajdziesz się w samym centrum kultury andaluzyjskiej, w centrum walk bykó w i muzyki flamenco. W Sewilli narodził y się ogniste „sevillanas” - taniec ludowy, bez któ rego, jak mó wią , nie był oby legendarnego flamenco. W tym mieś cie chcesz ż yć spokojnie, jak przywykli Andaluzyjczycy, aby w peł ni cieszyć się jego urokiem.
Kordoba - dawna stolica Kalifatu Kordoby
Przez osiem wiekó w na terytorium wspó ł czesnej Hiszpanii istniał kraj muzuł mań ski – nie kraj, pań stwo – nie pań stwo – „bajeczna kraina al-Andalus”, a jego centrum stanowił o miasto Kordoba, zdobyte przez wojska arabskie w 711. Od 756 był a stolicą Emiratu Kordoby, a od 929 - Kalifatem Kordoby. W X wieku osią gnę ł a swó j szczyt, liczył a nawet milion mieszkań có w, wiele pał acó w, meczetó w, karawanserajó w i był a oś rodkiem arabskiej nauki, poezji i sztuki. Podczas gdy reszta kontynentu był a rzą dzona gł ó wnie przez nieokrzesanych tyranó w, a ludzie byli w przesą dach i ignorancji, kwitł a tu nauka i sztuka, był o oś wietlenie uliczne, dział ał y ł aź nie publiczne (mę ż czyź ni myli się rano, kobiety wieczorem ), uż ywano sztuć có w i szklanek. Astronomowie i lekarze, filozofowie i muzycy, historycy i po prostu mę drcy przybywali na dwó r kalifó w. Tu pokojowo wspó ł istniał y trzy wyznania: islamska, ż ydowska i chrześ cijań ska – tak jest zawsze w społ eczeń stwach oś wieconych. Wraz z upadkiem kalifatu w Kordobie w 1031, Kordoba zachował a swoją niezależ noś ć tylko do 1070, kiedy został a podporzą dkowana emirowi Sewilli. W czasie rekonkwisty Kordoba w 1236 r. znalazł a się pod panowaniem kró la kastylijskiego Ferdynanda III, a jej historyczne losy splotł y się z losami Kastylii, a nastę pnie Hiszpanii. W styczniu 1492 roku Hiszpanie pokonali ostatnią muzuł mań ską twierdzę na Pó ł wyspie Iberyjskim. Bogactwo trofeó w tej ziemi trafił o do kró ló w hiszpań skich, któ rzy po zwycię stwie wyposaż yli w te fundusze wyprawę Kolumba. W paź dzierniku tego samego roku wielki nawigator odkrył Amerykę i zaczę ł a się zupeł nie inna historia. W tej nowej historii blask i chwał a Kordoby - centrum niegdyś potę ż nego imperium islamskiego - jeś li nie zapomniano, to wymazano.
Dziś Kordoba to nowoczesne miasto ś redniej wielkoś ci z populacją.321 000. Naszą znajomoś ć z miastem zaczynamy od staroż ytnego mostu zbudowanego przez Rzymian w I wieku naszej ery. mi. dla ruchu handlowego wzdł uż staroż ytnej drogi Augusta (z Rzymu do Kadyksu) w czasach cesarza Oktawiana Augusta. Most sł uż ył jako waż ny punkt strategiczny, ponieważ był to jedyny sposó b na przekroczenie rzeki Gwadalkiwir drogą lą dową z poł udnia na pó ł noc. Został pó ź niej zrekonstruowany przez Mauró w w VIII wieku. Dł ugoś ć mostu wynosi 250 metró w i jest wykonana konstrukcyjnie w formie 16 ł ukó w. Znajduje się w centrum historycznej czę ś ci miasta i ł ą czy tereny Ś wię tego Pola Mę czennikó w i Katedry. W dniu 1 maja 2004 r. most został wył ą czony z ruchu koł owego i zakazano przejazdu po nim pojazdó w.
Na lewym (poł udniowym) brzegu rzeki Gwadalkiwir w pobliż u mostu rzymskiego wznosi się wież a obronna Torre de la Calahorra - najstarsza twierdza w mieś cie, zbudowana w XIV wieku. U podstawy wież a ma kształ t krzyż a ł aciń skiego z trzema skrzydł ami, ś rodkowa czę ś ć konstrukcji wykonana jest w formie walca. Obecnie w budynku wież y znajduje się.140 sal Muzeum Trzech Kultur, wykonanych w ró ż nych stylach i opowiadają cych o historii rozwoju Kordoby. W wewnę trznych salach budynku znajduje się duż a iloś ć elementó w dekoracyjnych stworzonych w stylu mauretań skim. Dzię ki prezentacjom 3D moż na wiele dowiedzieć się o historii Kordoby, a takż e o wspó ł czesnym ż yciu codziennym tego miasta.
Na rzymskim moś cie znajduje się posą g przedstawiają cy patrona Kordoby – Archanioł a Rafał a. U stó p tego wspaniał ego pomnika zawsze jest wiele kwiató w i ś wiec.
Na przeciwległ ym koń cu mostu znajduje się Puerta del Puente, zbudowany przez architekta Germana Ruiza w XVI wieku na miejscu staroż ytnej rzymskiej bramy wejś ciowej z okazji wizyty Filipa II w mieś cie. Puerta del Puente jest bł ę dnie nazywany Ł ukiem Triumfalnym. W rzeczywistoś ci był o to tylko wejś cie do staroż ytnego muru twierdzy. W 1931 r. brama Puerta del Puente, a takż e most rzymski i znajdują ca się po przeciwnej stronie wież a Caraolla, został y uznane za zabytek architektoniczny i historyczny.
Po przejś ciu przez most i bramie Puerta del Puente zbliż amy się do kolejnego pomnika patronki Kordoby – „Triumfu Archanioł a Rafaela”. Archanioł Rafał od XVII wieku uważ any jest za patrona miasta, gdyż wł aś nie wtedy, podczas dż umy, któ ra spustoszył a Kordobę , ukazał się we ś nie choremu księ dzu i zapowiedział , ż e uratuje miasto. Po ustaniu epidemii na placach i ulicach Kordoby zaczę to wznosić rzeź by ku czci niebiań skiego zbawiciela, a wś ró d miejscowych tubylcó w najpopularniejszym stał o się imię „Rafael”. W sumie w Kordobie jest okoł o dziesię ciu takich zabytkó w, z któ rych najbardziej znane to posą gi na moś cie rzymskim i na Puerta del Puente.
Znakiem rozpoznawczym miasta jest Meczet Mesquite (785-985) – drugi co do wielkoś ci po Kaabie w Mekce. Budowa Mezquity rozpoczę ł a się okoł o 600 roku i został a wybudowana jako koś ció ł wizygocki ś w. Wincentego z Saragossy. Pó ź niej stał się meczetem (pierwotnie „Meczet Al-Jama”), w 711 został zniszczony, aw 784 Abd ar-Rahman I zbudował na jego fundamencie meczet ku czci jego ż ony. Nastę pnie meczet przeszedł wiele kolejnych zmian i stał się najwspanialszym z ponad 1000 meczetó w w mieś cie. Pię kno i harmonia budowli tak wstrzą snę ł y zdobywają cymi miasto chrześ cijanami, ż e nikt nie odważ ył się go zniszczyć , jednak do kompleksu dobudowano chrześ cijań ską katedrę , któ ra zamienił a meczet w koś ció ł Wniebowzię cia Najś wię tszej Marii Panny (katedra w Kordobie ), a minaret został zmodyfikowany i przekształ cony w 60-metrową dzwonnicę Torre de Alminar, któ ra jest doskonale widoczna z każ dego placu w Juderii, starej ż ydowskiej dzielnicy Kordoby.
Znaczenie i wyją tkowoś ć Mezquity, a obecnie katedry w Kordobie, polega na tym, ż e w tym pię knym zabytku architektury staroż ytnoś ci ł ą czy się wiele styló w architektonicznych. Wewną trz katedry znajdujemy się jak w rajskim lesie, utworzonym ze splotu podwó jnych ł ukó w z ż ó ł tej i ró ż owej cegł y, a poś rodku znajduje się majestatyczny barokowy chó r i oł tarz. Dziś w tym zespole architektonicznym moż na zobaczyć fragment staroż ytnej ś wią tyni Wizygotó w, meczetu muzuł mań skiego, któ ry był gł ó wnym obiektem sakralnym kalifatu w Kordobie, a takż e chrześ cijań ską katedrę . Ta struktura architektoniczna jest tak wyją tkowa, ż e został a wpisana na Listę Ś wiatowego Dziedzictwa i jest pod ochroną UNESCO.
Alcazar (przetł umaczony z arabskiego jako „twierdza”, „zamek obronny”) - nazwa hiszpań skich fortec miejskich, rezydencji lokalnych wł adcó w, któ rych jest kilka w cał ym kraju. Jednym z nich jest Alcazar Kró ló w Chrześ cijań skich, zwany takż e Alcazarem Kordoby, znajdują cy się w mieś cie Kordoba. Alkazar Kró ló w Chrześ cijań skich został zbudowany w Kordobie w 1328 roku na polecenie Alfonsa XI, zwanego takż e Alfonsem Sprawiedliwym i od tego czasu jest rezydencją kró ló w chrześ cijań skich podczas ich pobytu w Kordobie. Alcazar został zbudowany na fundamentach starej mauretań skiej fortecy, któ ra z kolei został a zbudowana na fundamentach rzymskiego bastionu. W XIV i XV wieku teren rezydencji został powię kszony o ogrody i ł aź nie arabskie. Twierdza został a odbudowana na rozkaz kró la Ferdynanda i kró lowej Izabeli. W tej rezydencji oboje mieszkali i przygotowywali strategię dział ań wojennych, któ re doprowadził y do zdobycia Granady. W tym pał acu goś cinnie przyją ł samego Krzysztofa Kolumba. W latach 1490-1821 w budynku mieś cił a się Ś wię ta Inkwizycja. Obecnie eksponowane są tu ró ż ne przedmioty i rzeczy staroż ytnego Rzymu, notatki, a takż e najzrę czniejsze mozaiki. Sam pał ac jest prawie regularnym placem. Powstał a pod wpł ywem architektury arabskiej, jednocześ nie nosi cechy gotyku europejskiego, jak i styló w pó ź niejszych epok. Zgodnie z planem jego twó rcó w Alkazar miał stać się symbolem zwycię stwa chrześ cijań stwa nad islamem. Wież a Szacunku jest gł ó wną wież ą pał acu i zachował a się w swojej pierwotnej formie od czasu budowy Alkazaru. Oto sala recepcyjna, a na samym szczycie oś miobocznej wież y w dawnych czasach skł adano przysię gi, aby chronić Kordobę przed wrogiem do ostatniej kropli krwi i stą d odczytywano dekrety kró lewskie. Wyraź nie zainspirowana francuskim stylem tamtych czasó w, Tower of Respect charakteryzuje się cienkimi, strzelistymi gotyckimi sklepieniami i rzeź bionymi kwiatowymi ornamentami, któ re zdobią pokoje. Obok znajduje się Wież a Inkwizycji lub Wież a Ogrodó w, dobudowana przez chrześ cijań skich monarchó w w XV wieku – najwyż sza w pał acu, któ rej otwarty balkon sł uż ył jako miejsce publicznych egzekucji przez powieszenie. Wewną trz tej wież y od wiekó w przechowywane są ró ż ne archiwa i cenne dokumenty kró lewskie. W pó ł nocno-zachodniej czę ś ci Alcazaru znajduje się Wież a Lwa, nazwana na cześ ć jednego z gargulcó w, któ re zdobią jego gó rną platformę . To najstarsza wież a pał acu, o przekroju kwadratowym, z ostroł ukowymi oknami i blankami, zaskakują co ł ą czą ca styl mauretań ski i gotycki. Wreszcie czwartą , zniszczoną w XIX w. i zrekonstruowaną w XX w. , był a Baszta Goł ę bica lub Baszta Straż y Nocnej.
Już przy samym wejś ciu goś ci wita pomnik Alfonsa XI Sprawiedliwego. Na koń cu alei znajduje się niewielki plac z kompozycją rzeź biarską przedstawiają cą spotkanie Izabeli Kastylii i Ferdynanda Aragoń skiego z Krzysztofem Kolumbem. To tutaj, w Alcazarze Kró ló w Chrześ cijań skich, sł ynny nawigator odbył w 1492 roku audiencję u monarchó w, któ rzy wydali mu pozwolenie na ż eglugę i sponsorowali jego podró ż . Od 1994 roku Alcazar Kró ló w Chrześ cijań skich znajduje się na Liś cie Ś wiatowego Dziedzictwa UNESCO.
Alhambra – dawna rezydencja emiratu Granady
Kontynuujemy naszą znajomoś ć Andaluzji w mieś cie Granada, któ re został o zał oż one w okresie prehistorycznym przez lokalne plemiona i nosił o nazwę Ilbir. Maurowie, któ rzy podbili Hiszpanię w VIII wieku, nadali jej wspó ł czesną nazwę Granada. Swó j gł ó wny rozwó j otrzymał za panowania muzuł mań skiej dynastii Nasrydó w (1230-1492), w ramach któ rej Granada stał a się stolicą emiratu Granady na Pó ł wyspie Iberyjskim, a Alhambra ich rezydencją . Obecnie stolicą prowincji o tej samej nazwie jest Granada, liczą ca 270 tys. mieszkań có w. Ale naszą uwagę przycią ga przede wszystkim nie nowoczesne miasto, ale arcydzieł o architektury mauretań skiej, Alhambra, architektoniczny kompleks pał acó w i ogrodó w zbudowany w XIV wieku. Na podbitych ziemiach sł onecznej Hiszpanii emirowie mauretań scy zapragnę li stworzyć kawał ek ziemskiego raju – tak oto wś ró d zacienionych ogrodó w Granady powstał a Alhambra, któ ra stał a się rezydencją emiró w zdobywcó w.
Ten wspaniał y zespó ł , któ ry obejmuje letni pał ac Generalife z fontannami i ogrodami, znajduje się na szczycie skalistego pł askowyż u we wschodniej czę ś ci miasta Granada, u podnó ż a najwyż szego pasma gó rskiego Hiszpanii, Sierra Nevada, któ re wyglą da w mieś cie i ż yznej dolinie Granady. Ś redniowieczni poeci opisywali budowlę jako „szmaragdową perł ę ”, zwracają c uwagę na wyrazistą strukturę na tle zielonych lasó w, bł ę kitnego nieba i gó rskich krajobrazó w z oś nież onymi szczytami Sierra Nevada. Nazwa Alhambra dosł ownie tł umaczy się z arabskiego jako „czerwony zamek”, nawią zują c do koloru wysuszonej na sł oń cu gliny, z któ rej zbudowane są pał ace.
Alhambra skł ada się z gł ó wnych czę ś ci: strefy wojskowej lub Alcazaba (od arabskiego sł owa al-kasba – „twierdza”); pał ace - Alkazar; miasto lub medyna i posiadł oś ć rolna Generalife.
Struktura Alcazaby - cytadeli Alhambry obejmuje wiele wież , zaró wno obronnych, bę dą cych czę ś cią muró w twierdzy, jak i wewnę trznych, sł uż ą cych celom pokojowym. Niektó re z ich imion: Cubic, Adarve, Sentinel, Ommazha, Hidalgo, Broken, Shield-bearer, Powder, Armory, Sultana - ile są warte!
Zwiedzanie Alkazaru zaczynamy od Pał acu Karola V, poł oż onego w centrum Alhambry, zbudowanego w XVI wieku na rozkaz kró la rzymskiego Karola V. Kwadratowa konstrukcja skrywa okrą gł y dziedziniec z kolumnadą joń ską na szczycie podł oga i toskań skie kolumny na dole. Jego renesansowa architektura w duchu wł oskiego manieryzmu (architekt Pedro Machuca mieszkał we Wł oszech przez dł ugi czas) ostro kontrastuje z są siednimi budynkami. Pał ac ma dwie kondygnacje, na fasadach któ rych pilastry przeplatają się z parami okien - prostoką tnymi i okrą gł ymi u gó ry. Na drugim pię trze budynku znajduje się Muzeum Sztuk Pię knych w Granadzie, w poł udniowym skrzydle pierwszego pię tra - Muzeum Alhambra, muzeum sztuki islamskiej, któ re eksponuje gł ó wnie znaleziska archeologiczne wykonane w samej Alhambrze.
Kierujemy się w stronę Place de la Reservoirs, któ re znajduje się pomię dzy Alcazabą z jednej strony a pał acami Nasrydó w i pał acem Karola V z drugiej. Plac wzią ł swoją nazwę od podziemnych cystern wykopanych w tym miejscu przez hrabiego de Tendilla w 1494 roku. Stamtą d weszliś my do Alcazaby przez Bramę Sprawiedliwoś ci lub Bramę Esplanade, któ ra był a gł ó wnym wejś ciem do rezydencji Alhambry w czasach Mauró w. Na ogromnych ł ukach bramy w kształ cie podkowy widnieją napisy pismem arabskim: „Chwał a niech bę dzie Bogu. Nie ma Boga pró cz Allaha, a Mahomet jest jego prorokiem. Nie ma innego autorytetu poza Boż ym”. Nad bramą zewnę trzną znajduje się arabski wizerunek rę ki (być moż e rę ka Fatimy, có rki proroka), nad wewnę trzną - klucz oraz figura Madonny w niszy, wykonana przez Roberto Alemana już na polecenie kró ló w katolickich.
Jednym z najpię kniejszych miejsc Alhambry jest Pał ac Lwó w – prywatna kwatera emira, poś rodku któ rej znajduje się dziedziniec o tej samej nazwie o powierzchni okoł o 440 metró w kwadratowych. m. Został zbudowany w czasach Mohammeda V i wyró ż nia się niezwykł ym pię knem: 124 smukł e kolumny wznoszą się na cał ym obwodzie. W centrum znajduje się fontanna Lwó w z dwunastoma kamiennymi drapież nikami, któ re podtrzymują kamienną misę . Na fontannie widnieje napis w alfabecie arabskim: „To jest ogró d, budynki w nim są tak pię kne, ż e Allah nie pozwala na istnienie innego pię kna, któ re moż e się z nim ró wnać ”.
Nowoczesne wejś cie do Pał acu Mauró w to mał e drzwi, z któ rych prowadzi korytarz na Myrtle Courtyard – centrum kompozycji cał ego pał acu, niemal najsł ynniejsze miejsce Alhambry. Dziedziniec o wymiarach 42x22 m, poś rodku któ rego znajduje się marmurowy zbiornik o wymiarach 34×.7, 1 m, do któ rego doprowadzana jest woda z dwó ch fontann na kró tkich bokach prostoką ta, od któ rego dziedziniec nazywany jest ró wnież Patio Stawu. W centrum znajduje się duż y staw ze zł otą rybką , a wzdł uż brzegó w roś nie mirt. Na dł uż szych bokach dziedziń ca znajdują się bogato zdobione wejś cia do kobiet.
Generalife ("ogró d architekta") - dawna wiejska letnia rezydencja emiró w z dynastii Nasrydó w - znajduje się na wschó d od samej twierdzy i jest z nią poł ą czony kilkoma drogami. Generalife jest wpisany na Listę Ś wiatowego Dziedzictwa UNESCO jako „nieoceniony przykł ad kró lewskich rezydencji arabskich okresu ś redniowiecza”. Ma status najstarszego z zachowanych do dziś ogrodó w mauretań skich i jest prawdziwym arcydzieł em sztuki ogrodniczej, odtwarzają cym wyobraż enia raju z Koranu. W skł ad kompleksu wchodzi pał ac, ogrody i szereg pomniejszych budowli. Jego fasada jest celowo utrzymana w prostocie i skromnoś ci, kontrastują c z bogatym wnę trzem w stylu pał acó w Alhambra. Najsilniejsze wraż enie robi w nim Dziedziniec Kanał u Irygacyjnego, przez któ ry przechodził ten sam kanał , któ rego ś lady widoczne są w Alhambrze. Tutaj otaczają go dwa rzę dy biczó w wodnych, a wzdł uż brzegó w posadzone są kwiaty, krzewy i drzewa.
Prowadzi na taras widokowy (mirador), z któ rego rozpoś ciera się pię kny widok na miasto. Na wschó d od pał acu na wzgó rzu znajdują się Ogrody Gó rne, zał oż one w XIX wieku. Uwagę przykuwają tu Schody Wodne biegną ce wzdł uż kaskady w balustradzie oraz kontrastują cy z resztą zabudowa romantyczny Mirador z 1836 roku w stylu neogotyckim.
Dolne ogrody z kanał ami, fontannami i umieję tnie przystrzyż onymi drzewami i krzewami pojawił y się dopiero na począ tku XX wieku, w 1952 roku wybudowano w nich otwarty teatr na festiwale muzyczne i taneczne.
Droga z Alhambry do Granady biegnie wzdł uż stoku Cuesta de Gomeres przez wspaniał y park.
Naszą znajomoś ć z miastem kontynuujemy poprzez najstarszą dzielnicę Granady - Albaicin. Ta biał a dzielnica, z krę tymi uliczkami i wą skimi klatkami schodowymi, znajduje się na wzgó rzu o tej samej nazwie, naprzeciwko Alhambry. Spotkanie jeź dź ca na koniu i zaprzę gach konnych to w mieś cie codziennoś ć .
Walencja – staroż ytne miasto przyszł oś ci
Na terenie gminy Walencja w 23255 mkw. km są trzy prowincje: Castellon, Walencja, Alicante, w któ rych mieszka ponad 5 milionó w ludzi. Przyroda jest tu bardzo malownicza, co jest w peł ni zgodne z ekosystemem ś ró dziemnomorskim, mają c linię brzegową o dł ugoś ci 518 km. Po drodze „wpadamy” na godzinę do miasta Alicante, stolicy prowincji o tej samej nazwie. Udał o mi się tylko przejś ć się wzdł uż nasypu, ale to wystarczył o, by zakochać się w tym ś nież nobiał ym mieś cie. Jego gł ó wne atrakcje to twierdza arabska i twierdza ś w. Barbary, ską d widać cał e miasto z wysokimi palmami daktylowymi.
Szczegó lnie zachwycił a mnie nadmorska Esplanade ze sł ynną aleją palmową i mozaikowym chodnikiem – symbolem morskiej duszy miasta, gdyż miasto leż y na Costa Blanca – jednym z gł ó wnych oś rodkó w turystycznych Hiszpanii.
W społ ecznoś ci Walencji mó wi się ję zykiem kataloń skim, któ ry miejscowi nazywają walenckim. W rzeczywistoś ci ję zyk walencki jest tylko dialektem kataloń skim i ró ż nią się tylko wymową .
Stolicą gminy jest miasto o tej samej nazwie Walencja – trzecie co do wielkoś ci miasto w Hiszpanii (800 tys. ) po Madrycie i Barcelonie. Nazwa miasta pochodzi od ł aciń skiego sł owa oznaczają cego „odważ ny”. Znajduje się u zbiegu czę ś ciowo osuszonej rzeki Turia do Morza Ś ró dziemnego. Miasto został o zał oż one przez Rzymian w 138 pne. e. chociaż na terenie miasta istniał y wcześ niej osady Grekó w i Kartagiń czykó w. Okres rzymski w historii Walencji zakoń czył się w 413 roku, kiedy Walencja został a zdobyta przez Wizygotó w. W 714 miasto został o zdobyte przez Mauró w, w tym w Kalifacie Kordoby. W 1094 legendarny hiszpań ski dowó dca Rodrigo Diaz de Vivar, lepiej znany jako Cid Campeador, zdoł ał zdobyć Walencję i wyzwolić ją od Mauró w, po czym rzą dził nią aż do ś mierci w 1099 roku. Podczas swoich rzą dó w Cid przekształ cił Walencję z miasta muzuł mań skiego w jedno z najwię kszych chrześ cijań skich oś rodkó w w Hiszpanii w tym czasie: do 1096 r. wszystkie muzuł mań skie meczety w Walencji został y zniszczone lub przekształ cone w koś cioł y. W okresie od 1099 do 1102 w Walencji rzą dził a ż ona Cyda, Jimena, ale pó ź niej został a zmuszona do opuszczenia miasta Maurom. Podczas rekolekcji chrześ cijanie spalili Walencję . W 1102 r. w mieś cie ponownie ustanowiono rzą dy islamskie. Jak na cał ą ó wczesną Hiszpanię , okres ten charakteryzuje pokojowe wspó ł istnienie chrześ cijan, muzuł manó w i Ż ydó w w warunkach tolerancji religijnej. Miasto został o ostatecznie odbite przez chrześ cijan dopiero w 1238 r. , kiedy kró l Jakub I z Aragonii skutecznie zaatakował miasto i wypchną ł Mauró w z terytorió w przylegają cych do Walencji.
Jedną z najwię kszych atrakcji miasta jest katedra Santa Maria, zbudowana na miejscu meczetu w XIII-XV wieku, w któ rej kapitule znajduje się agatowy kielich Ś wię tego Graala. Katedra w Walencji to okazał y budynek w samym centrum miasta, któ ry jest gł ó wną ś wią tynią cał ej walenckiej społ ecznoś ci i prawdziwą encyklopedią styló w architektonicznych. Jego wielowiekowa historia i architektura odzwierciedla ż ycie kulturalne i duchowe walenckich chrześ cijan. Powstał a na miejscu staroż ytnej rzymskiej ś wią tyni, któ ra został a pó ź niej przekształ cona w koś ció ł wizygocki, a pó ź niej w meczet, w XIII wieku zaczę to budować katedrę . Ponieważ ś wią tynia był a wielokrotnie ukoń czona, nie moż na jej uznać za czysty przykł ad jakiegokolwiek stylu - gromadzone są tutaj pró bki ró ż nych nurtó w: od sztuki romań skiej i gotyku po renesans, barok i neoklasycyzm. Ś wię ty Graal to kielich, z któ rego wedł ug legendy apostoł owie przyjmowali komunię podczas Ostatniej Wieczerzy i w któ rym pó ź niej zbierano krew Jezusa Chrystusa ukrzyż owanego. W przeciwień stwie do mistycznego kielicha bę dą cego wł asnoś cią templariuszy, ten kielich, któ rego dostarczenie do Walencji w 1437 r. przyczynił o się do wzmocnienia potę gi miasta, został oficjalnie uznany przez Watykan za jeden z Instrumentó w Mę ki Pań skiej.
Za najpię kniejszy plac uważ any jest plac Marii Panny, od któ rego moż na powiedzieć , ż e zaczyna się miasto. Tutaj, siedzą c wygodnie przy stoliku na letnim tarasie jednej z restauracji, czekają c na zamó wioną paellę , podziwialiś my widoki na katedrę w Walencji, Bazylikę Matki Boskiej Nę dznikó w i niesamowitą fontannę znajdują cą się w centrum placu, któ ry jest grupą rzeź biarską , w centrum któ rej, otoczona siedmioma dziewicami, znajduje się wyrazista figura . Ta fontanna symbolizuje rzekę Turia z odchodzą cymi od niej kanał ami irygacyjnymi.
Udajemy się na Rynek Walencji - jeden z najpię kniejszych i najbardziej znaczą cych zespoł ó w miasta, któ ry tworzą budynki trzech ró ż nych styló w: gotycka Gieł da Jedwabiu, barokowy koś ció ł Santos Juanes i modernistyczny Rynek Gł ó wny. Arcydzieł o walenckiego gotyku Lonja de la Seda lub Gieł dy Jedwabiu znajduje się w historycznym centrum miasta, na Rynku. Budynek gieł dy jest jednym z najważ niejszych zabytkó w Walencji i jednym z najlepszych zabytkó w pó ź nogotyckiej architektury cywilnej w Hiszpanii i cał ej Europie. Uderzają cy budynek z pię knymi zabytkowymi wnę trzami i bogatą historią odzwierciedlają cą dobrobyt Walencji jako gł ó wnego miasta handlowego w XV i XVI wieku. Tutaj moż na zobaczyć kilka wspaniał ych sal z gotyckimi sufitami i misternymi kamiennymi rzeź bami, a takż e uroczy Pomarań czowy Dziedziniec. Bardzo ciekawe i nietypowe miejsce, któ re zdecydowanie warto odwiedzić podczas podró ż y do Walencji. Prawdziwy cud w kamieniu, Gieł da Jedwabiu w Walencji od 1931 roku jest zabytkiem historycznym i kulturalnym o znaczeniu krajowym, a w 1996 roku został a wpisana na Listę Ś wiatowego Dziedzictwa UNESCO i uznana za „wyją tkowy przykł ad architektury cywilnej pó ź nego gotyku”. stylu, wspaniale ukazują c potę gę i bogactwo jednego z najwię kszych miast handlowych Morza Ś ró dziemnego. Gieł da Jedwabiu to najsł ynniejszy i najpię kniejszy budynek w Walencji i jedyny obiekt w cał ej wspó lnocie walenckiej, któ ry jest pod ochroną UNESCO.
Naprzeciw kompleksu budynkó w Gieł dy Jedwabiu znajduje się zabytkowy kompleks szpitala San Juan del Hospital, w skł ad któ rego wchodzi najstarszy koś ció ł w Walencji. Kompleks został zał oż ony w 1238 roku przez Zakon Goś cinny ś w. Jana (Zakon Maltań ski), najstarszy na ś wiecie zakon rycerski. W podzię kowaniu za pomoc udzieloną przez joannitó w podczas odbicia Walencji od muzuł manó w, kró l Jaime I nadał temu zakonowi duchowemu i rycerskiemu dawny meczet, a takż e niektó re ziemie i domy, któ re wcześ niej należ ał y do muzuł manó w. Zakon joannitó w zał oż ył tu cał y kompleks ze szpitalem, cmentarzem, budynkami mieszkalnymi i koś cioł em. Ten ostatni przetrwał do dziś , zachowują c swoją pierwotną nazwę . Został zbudowany na miejscu zniszczonego arabskiego meczetu w 1240 roku. W swojej historii koś ció ł był wielokrotnie przebudowywany, dlatego obecnie stanowi poł ą czenie kilku styló w architektonicznych. Zbudowany w XIII wieku gotycki koś ció ł został znacznie zniszczony przez poż ary w XIV i XVI wieku i przeszedł szereg zmian. Dopiero na począ tku XVIII wieku koś ció ł uzyskał swó j ostateczny barokowy wyglą d.
Naprzeciwko sł ynnej Gieł dy Jedwabiu, obok koś cioł a Santos Juanes, znajduje się Rynek Centralny Walencji – jeden z najstarszych targó w spoż ywczych w Europie, choć jego obecny budynek powstał nie tak dawno temu. Spacerują c po Walencji warto zatrzymać się , aby podziwiać ciekawą architekturę w stylu walenckiej secesji, a jednocześ nie poczuć lokalny smak, cieszyć się jasnymi kolorami i pysznymi zapachami, kupić jakieś smakoł yki, a nawet zjeś ć peł ny posił ek. Opró cz rzeczywistych straganó w z rybami, kieł baskami, warzywami, owocami, przyprawami itp. , na ogromnym rynku walenckim i okolicach znajduje się wiele kawiarni, restauracji, sklepó w z pamią tkami, baró w tapas. W sumie rynek ma 959 miejsc handlowych.
Walencja to staroż ytne miasto, ale uderzył o nas nie ś redniowiecznymi zabytkami, któ re widzieliś my już wystarczają co w innych hiszpań skich miastach, ale nowoczesnym Miastem Sztuki.
