«Мир - это книга. И кто не путешествовал
по нему - прочитал в ней только одну страницу»
(Святой Августин)
Германия – это страна, приезжая в которую каждый раз хочется открывать для себя новые страницы её истории, характер и традиции жителей, бесподобный контраст деревенской природы и бурлящих будней крупных городов. Германия – это как лоскутное одеяло, будто сотканное из разных эпох, исторических событий и культур.
Берлин - столица Германии, самый крупный и самый населённый город Германии, второй по населению (после Лондона) и пятый по площади город Евросоюза - лучшее подтверждение тому, что Германия – это мозаика разных эпох, политик и культур. В Берлине современные постройки соседствуют с готическими соборами, а произведения в стиле модерн - с отреставрированными дворцами в классическом стиле.
Мы начали экскурсию по Берлину с посещения монумента «Воин-освободитель» в берлинском Трептов-парке, в одном из трёх советских военных мемориалов в Берлине (вместе с мемориалами в Панкове и Тиргартене). В мемориале захоронено около 7000 советских воинов, из общего числа 7.000 павших при штурме Берлина. Ежегодно 8 мая проводится торжественное возложение венков к могилам павших воинов. Центром композиции является бронзовая фигура советского солдата, стоящего на обломках свастики. В одной руке солдат держит опущенный меч, а другой поддерживает спасённую им немецкую девочку. Памятник является не абстрактным монументом, это памятник сержанту Николаю Масалову, реально спасшему немецкую девочку.
Столица и самый крупный город Германии стоит на реке Шпрее. Город-калейдоскоп, в котором сосуществуют исторические здания и современные кварталы, занимает 883 кв. км, в нём живут 3 млн. 400 тыс. человек. Объединение Восточного и Западного Берлина после падения Берлинской стены, разделявшей город 28 лет, вернуло ему довоенные очертания, очертания времён Веймарской республики. А история этого города насчитывает более 800 лет: около 1200 года на месте современного Берлина располагались два торговых поселения - Кёльн и Берлин. Городские права Кёльна впервые упоминаются в 1237 году, Берлина - в 1244 году. В 1307 году города объединились и образовали общую городскую управу, а к 1400 году население Берлина составляло 8000 человек. Историческое название «Кёльн» нашло своё отражение в названии берлинского района Нойкёльн. В 1701 году в результате коронации Фридриха I Берлин приобрёл статус столицы Пруссии, а в 1871 году был провозглашён столицей вновь образованной Германской империи. После Второй мировой войны в соответствии с решениями Ялтинской конференции Берлин, хотя и находился на территории советской зоны оккупации Германии, был разделён четырьмя державами-победительницами на оккупационные секторы. Позднее три сектора оккупации союзников были преобразованы в Западный Берлин, получивший статус особого государственного образования, но тесно связанного с ФРГ. Во времена раздельного существования немецкой столицы Западный Берлин имел репутацию "резервации интеллектуальной богемы", где знаменитостей было так много, что "они уже никого не интересовали". До падения Стены Западный Берлин был как бы витриной капитализма и поэтому в те времена стиль жизни города характеризовался особым ощущением раскрепощённости и неформальной свободы. Переехав из ФРГ в Западный Берлин, можно было, например, не служить в армии.
Берлинская стена, которая являлась официальной границей между ГДР и Западным Берлином, начала строиться 13 августа 1961 года в самый разгар холодной войны. Бетонное укрепление длиной 155 км (43.1 км - в черте города), покрытое колючей проволокой и сторожевыми вышками с пулемётами, прошло по улицам и домам, площадям и рекам Берлина, разделив не только сам город, но и многие немецкие семьи. По последним данным за время существования стены при попытке сбежать в Западный Берлин погибло 192 человека, ранены были около 200 и около 3 тысяч арестованы. 9 ноября 1989 года в результате народных выступлений граница с Западным Берлином и ФРГ была открыта, Берлинская стена стала больше не нужна, а в 1990 году окончательно снесена. На память и для истории остались только несколько её фрагментов, возле которых всегда лежат свежие цветы.
Сейчас Берлин снова стал официальной столицей немецкого государства. Но несмотря на приток значительного числа чиновников, судя по всему, город не становится более жёстким и чопорным, сохраняя свой непередаваемый дух вольного космополитизма и по-прежнему остается привлекательным для молодежи. Весь восточный центр города перестраивается, удивительно быстро из земли вырастают небоскрёбы банков, шикарные торговые центры, офисы крупных интернациональных фирм и жилые дома. Город, расколотый надвое в течение десятилетий, постепенно срастается в единый мощный организм, живой пульс которого ощущает каждый приехавший сюда. В Берлине, как ни в каком другом городе, с такой силой сталкиваются друг с другом прошлое, настоящее и будущее: в архитектуре, в мировоззрении и в образе мыслей.
А мы продолжаем своё знакомство с городом и подъезжаем к Дворцу Шарлоттенбург - крупнейшему дворцу Берлина, построенному в конце XVII века в стиле барокко и являвшимся резиденцией королевской династии Гогенцоллернов. В ту пору он находился вне Берлина, а сегодня расположен в одноименном районе столицы Германии. За дворцом раскинулся прекрасный сад, а сам дворец считается образцом архитектуры барокко на территории страны, который не избежал, тем не менее, изящных элементов рококо.
Строительство дворца было прихотью Софии-Шарлотты, супруги прусского короля Фридриха I, и поначалу замок назывался Литценбург и был летней резиденцией королевской семьи. Достроенный в 1699 году дворец, украшенный коринфскими пилястрами, в XVIII веке заметно разросся: были построены два новых крыла по бокам, красивая башня с куполом и оранжерея. Также на вершине башни была установлена статуя Фортуны, а сам дворец после смерти Шарлотты в 1705 году был переименован в Шарлоттенбург. Перед дворцом установлена конная статуя Великого курфюрста - Фридриха Вильгельма.
Именно в этом дворце находилась легендарная Янтарная комната, которая была в 1716 году подарена Петру I и перевезена в Санкт-Петербург. Также в это время возводился прекрасный сад за дворцом, главными достопримечательностями которого являются бельведер и мавзолей, где похоронены некоторые члены монаршей семьи.
Направляемся к знаменитой площади Александерплац, которую местные жители ласково называют «Алекс». Здесь в 1805 году Фридрих Вильгельм III принимал с почестями царя Александра I, а затем своим указом дал площади имя русского монарха. Во времена существования ГДР Александрплац был «визитной карточкой» страны. Именно в те времена на площади возвели всемирно известную телебашню - Берлинер Фернзэетурм, которую берлинцы вшутку называют «шприцем» или «телеспаржей». Построенная в 1969 году, она занимает 7-е место в списке самых высоких зданий планеты: её высота составляет 368 метров. Над смотровой площадкой находится самая популярная кофейня города под названием «Телекафе», которая вращается вокруг башни, делая полный оборот за полчаса. Здесь можно не только насладиться великолепным кофе, но и незабываемым видом на Берлин и сравнить архитектурные особенности Восточного и Западного Берлина. На площади расположено также красивое красное здание - Городская ратуша (именно здесь находится кабинет мэра города и зал собрания Сената), церковь Святой Мариен, большой торговый комплекс, самый высотный отель «ParkInn» на восточной территории и одноимённая станция метро.
Здесь же находится симпатичный фонтан Нептуна, который является самым старым во всём Берлине. Автором этого шедевра является Бернард Бегас, который создал фонтан в качестве подарка от горожан кайзеру Вильгельму II и был торжественно открыт 1 ноября 1891 года перед Городским дворцом. После сноса разрушенного во Вторую мировую войну Городского дворца в 1951 году фонтан был отправлен на хранение. Скульптуры серьёзно пострадали от попаданий снарядов и прошли реставрацию в мастерской по художественному литью в Лаухгаммере. В 1969 году фонтан «Нептун» был установлен на свободной площадке на новом месте - скульптура Нептуна смотрит теперь на Городскую ратушу. В руке античного бога морей укрощающий волны трезубец - символ власти. Бога моря на гигантской раковине в окружении жизнерадостных детей, играющих со струями воды, держат четыре огромных мифологических тритона. О бушующем и ревущем море напоминают обитатели моря: омары, раки, рыбы и полипы, а также извергающие струи воды черепахи, тюлени, крокодилы и змеи. По кромке чаши фонтана расположились четыре женские фигуры, олицетворяющие крупнейшие реки Германии того времени: Рейн (с рыбацкой сетью и виноградной лозой), Вислу (с поленом), Одер (с козой и шкурой) и Эльбу (с колосьями и фруктами).
Одним из самых главных украшений Александрплац считаются Часы мира «Урания». Это не только один из самых сложных механизмов, но и символ мира, свободы и единения для Берлина. Когда в 1989 году рухнула Берлинская стена, многие смогли увидеть уникальное творение и надпись на нём «Время разрушит все стены». Особенность этих часов является то, что на них отображается время всех главных городов мира. «Урания» представляет собой колонну высотой 10 метров, на которой находится цилиндрический циферблат, разделенный на множество частей, над каждой из которых есть название столицы страны, время которой показывается.
Берлин называют большим "учебником истории в камне". Здесь более 130 музеев. Крупнейшие музейные центры - Остров музеев, Музеи в Далеме и Культурный центр в Тиргартене... Есть даже Мавзолей (его построил в 1810 году Фридрих Вильгельм III). Везде побывать за 2 дня мы не успевали и ограничились посещением расположенного неподалеку от телевизионной башни Острова музеев – места между двумя рукавами Шпрее, где находится созвездие известнейших берлинских музеев. Отсюда хорошо виден Берлинский кафедральный собор, который по замыслу должен был стать главной церковью всех европейских лютеран. Вопреки протестантским учениям, Берлинский кафедральный собор получился очень богатым и ярким, больше похожим на католическую церковь.
В пяти музеях представлены шесть тысячелетий человеческой истории. С 1999 года этот комплекс включен во Всемирное наследие ЮНЕСКО. Музейный остров - праматерь всех государственных музеев Берлина и делает город одним из важнейших музейных городов мира. Он включает в себя Музей Боде, Пергамский музей, Новый музей и Старый музей, Старую Национальную галерею.
Кроме этого, в городе три оперных театра, Старая и Новая национальная галерея, восемь симфонических оркестров, свыше 150 театров, сценических площадок и больше всего футбольных команд Бундеслиги.
В середине XVII века Великий курфюрст Фридрих Вильгельм приказал высадить вдоль дороги, ведущей от дворца к охотничьим угодьям, деревья. Столетие спустя король Фридрих II Великий задумал превратить Унтер ден Линден в элегантный архитектурный ансамбль. Частично его планы были реализованы. В последующие два столетия улица-бульвар стала душой города и любимицей берлинцев. В 1933 году по личному распоряжению фюрера все липы на бульваре были вырублены, - нацистам требовалась широкая магистраль для проведения масштабных маршей. Лишь после войны Унтер ден Линден вновь засадили деревьями.
Начинается Унтер ден Линден (нем. Unter den Linden - «под липами») - один из главных и наиболее известный из бульваров Берлина, получивший своё название благодаря украшающим его липам, у Дворцового моста. Украшенный скульптурами из белого каррарского мрамора, мост спроектировал в 1818 году архитектор К. Ф. Шинкель. «В самом деле, не знаю более величественного вида, чем тот, который открывается с моста в сторону „лип“, одно роскошное здание теснит здесь другое», - писал Генрих Гейне, который с 1821 по 1823 год изучал в Берлине юриспруденцию.
В память о великом правителе в средней части променада в районе сегодняшней площади Бебельплац в 1851 году была сооружена конная статуя Фридриха Великого. На нижней части постамента перечислены имена выдающихся личностей эпохи Фридриха II, а среднюю часть украшают их бронзовые фигуры. Верхнюю часть постамента заняли аллегорические фигуры - Умеренность, Мудрость, Справедливость и Сила, а также рельефы, которые повествуют о великих делах короля.
Подъезжаем к Жандарменмаркт (дословно «Жандармский рынок») - площадь в центре Берлина, которая считается одной из самых красивых площадей столицы Германии. Своё нынешнее название площадь обрела в 1799 году благодаря кирасирскому полку «жандармов» - элитной прусской кавалерии. Её конюшни появились на этом месте по приказу «солдатского короля» Фридриха Вильгельма I в 1736 году. В этом историческом квартале поселилась большая часть французских гугенотов, которым «Великий курфюрст» Фридрих Вильгельм Потсдамским эдиктом 1685 года гарантировал религиозную свободу и гражданские права в полном объёме. Лютеране, говорившие на немецком языке, посещали Немецкий Собор (тот, что на снимке), а франкоговорящие кальвинисты - Французский Собор. Хотя эти две церкви не являются соборами в полном смысле слова, так как в них нет кафедры Епископа, но народ прикрепил к ним именно эти названия.
Между ними расположен Концертный Зал с красной дорожкой, а центр площади украшает беломраморный Шиллер. Памятник Шиллеру перед зданием драмтеатра был создан Рейнгольдом Бегасом. Первый камень в его основание был торжественно заложен 10 ноября 1859 года по случаю 100-летнего юбилея поэта. Сам памятник был открыт десятью годами позже. С 1871 по 1936 годы эта часть Жандарменмаркт называлась «Шиллерплац».
На западе и юго-востоке города располагаются обширные лесные массивы. Почти каждая улица города украшена деревьями, можно сказать, что Берлин - самая зелёная метрополия Германии. В Берлине находится более 2500 скверов, парков и мест отдыха. Их общая площадь составляет около 5500 гектаров. Парки, леса, реки, озера и каналы занимают около 30 процентов городской площади. В центре города находится парк Тиргартен. Он является самым старым и большим (210 гектаров) парковым насаждением Берлина в течение более 500 лет. В прошлом Тиргартен был участком леса перед воротами города, который знать города использовала для прогулок на лошадях и охоты, о чём свидетельствуют различные скульптуры.
На самом деле Тиргартен не так прост, как кажется. Это самое что ни на есть историческое место. И об этом напоминают многие скульптурные композиции: памятники Бисмарку, Фридриху Вильгельму III, Гёте, Лессингу, Вагнеру и многим другим выдающимся немецким деятелям.
В центре парка на пересечении дорог Восточно-западной оси и Улицы 17 июня (западная часть улицы Унтер ден Линден, идущая от Бранденбургских ворот и проходящая через парк Тиргартен) находится Триумфальная колонна в честь военных побед Пруссии, завершившихся объединением Германии. и венчающая её статуя Победы. Эта колонна высотой 69 м, построенная в 1864-1873 годах, украшена стволами пушек, захваченных у врага, и увенчана фигурой богини Победы высотой 8.3 м, в народе именуемая «Золотая Эльза». К этой статуе ведут 285 ступеней, с их высоты открывается панорама Берлина. На 50-й ступени можно передохнуть и полюбоваться мозаикой из стекла, созданной в мастерской венецианского художника Сальвиати.
Большим удовольствием стала пешая прогулка по Nikolaiviertel (Николаевский квартал) - старейшему жилому кварталу Берлина, существующему с XIII века. Он находится на территории бывшего Восточного Берлина. Этот квартал сильно пострадал в последнюю войну, но в силу своей исторической ценности он был воссоздан в том виде, в котором существовал до войны.
Церковь Святого Николая, давшая название этому кварталу, - самая древняя в Берлине. Построенная в 1220-1230 годах, она представляла собой трёхнефную крестообразную базилику из природного камня и посвящена Николаю Чудотворцу. Во Вторую мировую войну от церкви Святого Николая остались только внешние стены. Восстановление церкви с двумя башнями по старым рисункам и планам началось в 1981 году. В настоящее время церковь служит музеем и концертным залом. Великолепная акустика церкви Святого Николая высоко оценивается знатоками. Во время реконструкции в 1981 года в башне были установлены куранты из 41 колокола. В него были искусно включены архитектурные строения, имевшие для Берлина большое значение, но стоявшие раньше совсем в другом месте. Так, например, гостиница «Цум Нуссбаум», а также копия Судебной палаты – оригинал находился в парке Бабельсберг в Потсдаме. Подлинник скульптуры «Святой Георгий – победитель дракона» раньше стоял у замка Штадтшлосс.
Прогуливаясь по Николаевскому кварталу, умилялись фонтаном Бэренцвингер-Бруннен и симпатичной колонкой для воды. Даже канализационные люки удивляли своей оригинальностью.
На утро следующего дня у нас была заказана экскурсия в Рейхстаг, который открыт для посещения бесплатно, но требуется предварительная запись и наличие паспорта. По пути к Рейхстагу проезжаем такое интересное сооружение, расположенное на северной окраине парка Тиргартен. Это интересное сооружение создавалось в 1957 году американским архитектором Хью Стаббинсом как Зал конгрессов и было подарком США Западному Берлину. Сейчас бывший Зал конгрессов переименован в Дом всемирной культуры, но берлинцы называют его "беременной устрицей". Очень необычная крыша сооружения изначально держалась всего на двух опорах, но в 1980 году одна из опор не выдержала нагрузки и крыша обрушилась. При ремонте здания крепления крыши изменили. Перед зданием устроен большой водоём.
Подъезжаем к Рейхстагу (нем. Reichstag от Reich «государство» и tagen «заседать») – зданию, одно упоминание которого наводило ужас на жителей почти всей планеты. Однако, в этом здании, открытом в 1894 году, до 1933 года заседал одноимённый государственный орган Германии - рейхстаг Германской империи и рейхстаг Веймарской республики. На фасаде здания нас встречают слова «Немецкому народу».
В сильно повреждённом и частично отреставрированном Рейхстаге с 1970 года заседал Немецкий Бундестаг. После того, как Берлин в 1991 году снова стал столицей объединённой Германии, здание было перестроено и расширено. В 1999 году Рейхстаг был торжественно открыт и в нём снова заседает Германский Бундестаг.
Возле пункта пропуска в Рейхстаг, где нас тщательно осматривают и проверяют документы, обращаем внимание на металлические плиты с высеченными фамилиями – это память о депутатах Рейхстага, ставшими жертвами нацистов.
Входим в Рейхстаг, где нас подымает вверх большой лифт к крыше-террасе. Отсюда можно попасть в эффектный стеклянный купол, диаметр которого составляет 40 м. Именно на этом месте 1 мая 1945 года было водружено Знамя Победы - штурмовой флаг 150-й ордена Кутузова II степени Идрицкой стрелковой дивизии. Принято считать, что его водрузили военнослужащие Красной Армии Михаил Егоров и Мелитон Кантария, но первым среди них был украинец Пётр Щербина, а руководил всей операцией лейтенант Алексей Берест (также украинец, уроженец Сумской области), но Сталин с политических соображений вычеркнул их из списка. Так как в ходе ожесточённых боёв за взятие Рейхстага в 1945 году купол был почти уничтожен, то было принято решение построить новый современный купол.
С крыши-террасы с высоты 47 м открывается прекрасный вид на город, в том числе и на Бранденбургские ворота.
Заходим под купол, который в нижней и верхней части открыт и похож поэтому на парящую в воздухе оболочку: его вершина находится на высоте 54 м над уровнем улицы. Стоя у подножия купола, можно заглянуть вниз, в зал пленарных заседаний. Настоящая прозрачность власти в прямом смысле слова. Как правило, депутаты голосуют простым поднятием рук. Глава немецкого парламента не имеет возможности манипулировать, поскольку его “глаз” контролируют двое секретарей заседаний. Они сидят справа и слева от головы и представляют соответственно как коалицию, так и оппозицию. В случаях, когда в зале присутствует большое количество депутатов и “на глаз” определить результат голосования невозможно, или когда кто-то из секретарей не соглашается с оценкой главы, по всем помещениям Бундестага включается звуковая сирена, которая созывает всех депутатов на голосование методом “бараньего прыжка”. “Бараний прыжок” заключается в том, что все депутаты сначала выходят из зала пленарных заседаний, чтобы потом зайти в него через три двери, над каждой из которых содержится надпись “За”, “Против” или “Воздержался”. Когда депутаты проходят через двери, их считают секретари, а глава парламента следит за процессом. Такой метод голосования используется редко – в среднем дважды в год.
В здании Рейхстага хоботообразный конус с его 360 зеркалами, находящимися в центре стеклянного купола, обеспечивает подачу дневного света в зал пленарных заседаний.
По спиралеобразной лестнице подымаемся вверх, отсюда хорошо видно основание купола и размещённые вокруг конуса экспозициями и фотографиями послевоенного Рейхстага, а также открывается прекрасная обзорная панорама Берлина.
Перед нами река Шпрее и открытый в 1882 году вокзал Банхофф Фридрихштрассе, который в 1961-1990 г. г. был пограничным вокзалом между Востоком и Западом. Также видны два из почти 1700 берлинских мостов, по количеству которых Берлин занимает одно из первых мест в Европе. К слову сказать, Берлин расположен на воде. Пять рек протекают через город, шесть каналов служат транспортным сообщением, 50 озёр приглашают отдохнуть и искупаться. Отсюда хорошо видно здание ведомства Федерального канцлера Германии, которое берлинцы прозвали «стиральной машиной».
Рядом с Рейхстагом находится одна из самых больших достопримечательностей Берлина - Бранденбургские ворота, построенные в 1791 году по распоряжению короля Пруссии Фридриха Вильгельма II. За два столетия своего существования они были свидетелями многих исторических событий. В 1930-х годах ворота приобрели печальную известность из-за нацистских шествий с факелами. 13 августа 1961 года проход через ворота преградила стена и долгие годы они служили символом разделённых Германии и Берлина, а после 1989 года стали воплощением воссоединения страны. Три года спустя сооружения Бранденбургских ворот на них была установлена квадрига лошадей. По замыслу она должна представлять «триумф мира». 12 лет спустя мир был нарушен не только здесь. После вступления французских войск в Берлин в 1806 году Наполеон приказал доставить квадригу в Париж. Оттуда она вернулась обратно в 1814 году после победы над Наполеоном и была снова установлена на Бранденбургских воротах. Теперь Бранденбургские ворота вновь украшают отреставрированная квадрига, которой управляет богиня Победы Виктория, орёл и прусский железный крест.
Дальше направляемся и осматриваем Мемориал уничтоженным евреям Европы, который был открыт в 2005 году, недалеко от Бранденбургских ворот. На огромной площади (размером с два футбольных поля), грандиозный памятник жертвам холокоста. Он представляет собой каменный лабиринт, состоящий из 2711 бетонных плит разной высоты. Найти выход из этого каменного леса довольно сложно, что по замыслу автора – американского архитектора Питера Айзенмена – должно создавать ощущение потерянности. На каменных плитах этого своеобразного памятника часто оставляют цветы и зажжённые свечи.
Мы направляемся к центру Западного Берлина району Кюрфюрстердам или Кудам, как называют его берлинцы, - в одно из любимейших мест для прогулки жителей Берлина и гостей города.
Яркое впечатление производит на туристов Мемориал памяти Кайзера Вильгельма - Кайзер-Вильгельм-Гедехтнискирхе. В середине XX века этой протестантской церкви суждено было стать мемориалом разрушения и созидания. 23 ноября 1943 года в церкви шла проповедь на тему «Всё проходит! », а спустя несколько часов храм был разрушен в результате бомбового налёта союзников. Когда после войны возник план построить на месте разрушенной церкви новое здание, только одна из многочисленных берлинских газет получила более 47 тысяч гневных писем протеста. Сопротивление возымело успех. Руины когда-то 68-метровой башни были сохранены на специально сконструированной платформе. Вокруг руины архитектор Эгон Айерман создал новую часовню.
Туристы прозвали восстановленную и обновлённую Гедехтнискирхе «Синей церковью» из-за светящихся синим светом стёкол церкви. Секрет свечения кроется в архитектуре: источники света между двумя стенами, находящимися на расстоянии 2.70 м друг от друга, освещают стёкла, вставленные в бесчисленные бетонные «соты», окрашивая стёкла в таинственный синий цвет. Острые на язык берлинцы окрестили старую церковь «полый зуб». Ансамбль из новой церкви и башни берлинцы прозвали «пудреница и помада». Каждый час с высоты «полого зуба» звучит колокольный звон. Над алтарём часовни парит фигура вознёсшегося Христа, созданная Карлом Хемметером, высотой в 4.60 м и весом почти 6 центнеров, выполненная из сплава меди и цинка.
В Мемориальной церкви кайзера Вильгельма хранится Сталинградская Мадонна, написанная немецким военным врачом (до начала Второй мировой войны - священником) Куртом Ройбером в рождественскую (по григорианскому календарю) ночь с 24 на 25 декабря 1942 года на куске советской географической карты. К этому моменту немецкие войска были уже окончательно окружены в сталинградском «котле» частями Красной Армии и несли большие потери, усугубляемые суровыми зимними условиями. Солдаты и офицеры вермахта были морально сломлены и практически потеряли какую-либо надежду вырваться из окружения, и единственным их стремлением было стремление выжить. Выражением этих эмоций и стал рисунок Ройбера.
Рядом расположен «Europa-Center» - комплекс зданий с запоминающимся высотным зданием на площади Брайтшайдплац в берлинском районе Шарлоттенбург. В 1960-е годы наряду с Мемориальной церковью кайзера Вильгельма он стал символом Западного Берлина. Находится под охраной государства как исторический памятник.
На площади Брайтшайдплац, между зданием "Европа-центр" и церковью Гедехтнискирхе, находится сравнительно новая для Берлина достопримечательность - фонтан в виде земного шара, остроумно прозванный берлинцами "тефтелей в воде". Авторами этого фонтана и скульптурной композиции, построенной в 1983 году, являются проф. Йоахим Шметтау и Сюзанш Веланд. Осуществить этот проект помогли архитекторы Рейт и Крусник. Диаметр бассейна – 18 м, высота шара 4.5 м. Фонтан выполнен из гранита и бронзы и украшен богатым орнаментом. По снимкам видно, как естественно эта скульптурная композиция вписалась в панораму большого города.
Самое притягательное зрелище в «Европа-центре» – «Часы жидкого времени», техногенное творение парижского физика Бернара Гиттона. «Часы утекающего времени» в западном внутреннем дворике «Европа-Центра». Водяные часы, клепсидра - известный со времён ассиро-вавилонян и древнего Египта прибор для измерения промежутков времени в виде цилиндрического сосуда с истекающей струёй воды. Большие шары показывают часы, диски – минуты.
При всей строгости берлинского прошлого, одной из основных достопримечательностей столицы являются зоопарки. Их в Берлине два: Берлинский зоологический сад и зоопарк Фридрихсфельде. Основанный в 1844 году в юго-западной части Тиргартена Берлинский зоопарк является старейшим в Германии, а его коллекция является самой обширной по количеству представленных видов животных (1.000 животных и 1500 видов). Второй зоопарк возник в ГДР в 1954 году и является самым большим по площади зоопарком Европы, занимающим 160 гектаров. Мы посетили старейший из них, расположенный напротив «Европа-Центра». В 1980-е годы воссоздали разрушенные во время войны необычные, построенные в самом конце ХIХ столетия ворота зоопарка. Со стороны площади Hardenbergplatz стоят "Львиные ворота", а с другой стороны вход в зоопарк украшают красочные "Слоновьи ворота".
В отличие от многих других зоопарков, кормление и уход за животными здесь происходит непосредственно во время работы парка, при этом смотрители животных часто превращают эти процедуры в настоящее шоу. «Вольному – воля» - так в этом зоопарке живётся царю зверей. Ну а жирафам возведены высокие хоромы.
На территории зоопарка большое количество водоёмов, где обитают речные и морские обитатели. «Как водичка, камрад? ».
Для морских обитателей предусмотрены просторный аквариум и такие водные просторы.
Зоопарк пользуется большой любовью у берлинцев. Звери здесь настоящие хозяева. Почти о каждом из его почти 14-тысячных обитателей рассказывают в специальных телепередачах, а о таких событиях как рождение и болезнь какого-то животного передают в новостях.
Визитной карточкой Берлина, безусловно, являются известные на весь мир Бранденбургские ворота, Колонна победы и зоопарк, однако помимо них у Берлина есть и другой яркий символ, выражающий открытость и толерантность столицы Германии - берлинский мишка. Они встречаются на каждом ходу в виде мягких игрушек, сувениров и т. п. Каких только мишек мы не встречали на его улицах!
Заканчивая свою экскурсию по Берлину отмечаем, что Берлин – самый нетипичный немецкий город, в нём витает особый дух свободы. Здесь очень чётко прослеживается удивительное сочетание несовместимых, на первый взгляд, эпох: и прошлое, и настоящее и будущее гармонично сплетаются в единый калейдоскоп архитектуры, культуры, населения, истории.
„Ś wiat jest ksią ż ką . A kto nie podró ż ował?
na nim - czytam w nim tylko jedną stronę ”
(ś w. Augustyn)
Niemcy to kraj, do któ rego za każ dym razem chce się odkrywać nowe karty jego historii, charakter i tradycje jego mieszkań có w, niezró wnany kontrast wiejskiej przyrody i tę tnią cą ż yciem codziennoś ć wielkich miast. Niemcy są jak koł dra patchworkowa, jakby utkana z ró ż nych epok, wydarzeń historycznych i kultur.
Berlin to stolica Niemiec, najwię ksze i najludniejsze miasto w Niemczech, drugie pod wzglę dem zaludnienia (po Londynie) i pią te co do wielkoś ci miasto w Unii Europejskiej – to najlepsze potwierdzenie, ż e Niemcy to mozaika ró ż nych epok, polityki i kultur. W Berlinie nowoczesne budynki są siadują z gotyckimi katedrami, a secesja są siaduje z odrestaurowanymi klasycznymi pał acami.
Naszą wycieczkę po Berlinie rozpoczę liś my od wizyty pod pomnikiem Liberator Warrior w berliń skim Treptow Park, jednym z trzech sowieckich pomnikó w wojennych w Berlinie (wraz z pomnikami Pankow i Tiergarten). W pomniku pochowanych jest okoł o 7000 ż oł nierzy radzieckich, z ł ą cznej liczby 7000, któ re zginę ł y podczas szturmu na Berlin. Co roku 8 maja na grobach poległ ych ż oł nierzy odbywa się uroczysta ceremonia zł oż enia wień có w. Ś rodek kompozycji stanowi wykonana z brą zu postać sowieckiego ż oł nierza stoją cego na fragmentach swastyki. W jednej rę ce ż oł nierz trzyma opuszczony miecz, w drugiej podtrzymuje uratowaną przez siebie Niemkę . Pomnik nie jest pomnikiem abstrakcyjnym, to pomnik sierż anta Nikoł aja Masał owa, któ ry faktycznie uratował Niemkę.
Stolica i najwię ksze miasto Niemiec leż y nad rzeką Szprewą . Miasto-kalejdoskop, w któ rym wspó ł istnieją zabytki i nowoczesne dzielnice, zajmuje 883 metry kwadratowe. km, mieszka w nim 3 miliony 400 tysię cy ludzi.
Zjednoczenie Berlina Wschodniego i Zachodniego po upadku muru berliń skiego, któ ry rozdzielał miasto na 28 lat, przywró cił o mu przedwojenne rysy, rysy czasó w Republiki Weimarskiej. A historia tego miasta liczy ponad 800 lat: okoł o 1200, na terenie wspó ł czesnego Berlina, znajdował y się dwie osady handlowe – Kolonia i Berlin. Pierwsze wzmianki o prawach miejskich Kolonii pochodzą z 1237 r. , Berlin - z 1244 r. W 1307 r. miasta zjednoczył y się i utworzył y wspó lny rzą d miejski, a do 1400 r. Berlin liczył.8000 osó b. Historyczna nazwa „Kolonia” znajduje odzwierciedlenie w nazwie berliń skiej dzielnicy Neukö lln. W 1701 r. w wyniku koronacji Fryderyka I Berlin uzyskał status stolicy Prus, aw 1871 r. został ogł oszony stolicą nowo powstał ego Cesarstwa Niemieckiego.
Po II wojnie ś wiatowej, zgodnie z postanowieniami konferencji w Jał cie, Berlin, choć znajdował się na terytorium sowieckiej strefy okupacyjnej Niemiec, został podzielony przez cztery zwycię skie mocarstwa na sektory okupacyjne. Pó ź niej trzy sektory okupacji aliantó w został y przekształ cone w Berlin Zachodni, któ ry otrzymał status specjalnego podmiotu pań stwowego, ale ś ciś le zwią zanego z RFN. W czasach odrę bnego istnienia stolicy Niemiec Berlin Zachodni miał reputację „rezerwatu intelektualnego bohemy”, gdzie był o tak wiele celebrytó w, ż e „nikogo już nie interesował y”. Berlin Zachodni był przed upadkiem muru wizytó wką kapitalizmu, dlatego styl ż ycia w tym mieś cie charakteryzował o się szczegó lnym poczuciem emancypacji i nieformalnej wolnoś ci. Po przeprowadzce z Niemiec do Berlina Zachodniego moż na był o na przykł ad nie sł uż yć w wojsku.
Mur berliń ski, któ ry był oficjalną granicą mię dzy NRD a Berlinem Zachodnim, zaczą ł być budowany 13 sierpnia 1961 roku, w szczytowym momencie zimnej wojny. Betonowa fortyfikacja o dł ugoś ci 155 km (43.1 km - w obrę bie miasta), pokryta drutem kolczastym i wież ami straż niczymi z karabinami maszynowymi, przechodził a przez ulice i domy, place i rzeki Berlina, dzielą c nie tylko samo miasto, ale takż e wiele niemieckich rodzin . Wedł ug najnowszych danych w czasie istnienia muru podczas pró by ucieczki do Berlina Zachodniego zginę ł y 192 osoby, ok. 200 został o rannych, a ok. 3 tys. aresztowano. 9 listopada 1989 r. w wyniku powstań ludowych otwarto granicę z Berlinem Zachodnim i RFN, mur berliń ski nie był już potrzebny, aw 1990 r. został ostatecznie zburzony. Tylko kilka jego fragmentó w pozostaje dla pamię ci i dla historii, obok któ rej zawsze są ś wież e kwiaty.
Teraz Berlin ponownie stał się oficjalną stolicą pań stwa niemieckiego.
Jednak pomimo napł ywu znacznej liczby urzę dnikó w miasto najwyraź niej nie sztywnieje i nie sztywnieje, zachowuje nieopisanego ducha wolnego kosmopolityzmu i nadal pozostaje atrakcyjne dla mł odych ludzi. Przebudowuje się cał e wschodnie centrum miasta, drapacze chmur bankó w, eleganckie centra handlowe, biura duż ych mię dzynarodowych firm i budynki mieszkalne zaskakują co szybko wyrastają z ziemi. Miasto, podzielone przez dziesię ciolecia na dwie czę ś ci, stopniowo zrasta się w jeden potę ż ny organizm, któ rego ż ywy puls odczuwa każ dy, kto tu przyjeż dż a. W Berlinie, jak w ż adnym innym mieś cie, przeszł oś ć , teraź niejszoś ć i przyszł oś ć zderzają się z taką sił ą : w architekturze, w ś wiatopoglą dzie i sposobie myś lenia.
I kontynuujemy naszą znajomoś ć z miastem i podjeż dż amy do Pał acu Charlottenburg - najwię kszego pał acu w Berlinie, wybudowanego pod koniec XVII wieku w stylu barokowym i bę dą cego rezydencją kró lewskiej dynastii Hohenzollernó w. Wtedy znajdował się poza Berlinem, a dziś znajduje się w dzielnicy stolicy Niemiec o tej samej nazwie. Za pał acem rozcią ga się pię kny ogró d, a sam pał ac uważ any jest za wzó r architektury barokowej w kraju, któ ry jednak nie ominą ł wytwornych elementó w rokoka.
Budowa pał acu był a kaprysem Zofii-Charlotty, ż ony kró la pruskiego Fryderyka I, a zamek począ tkowo nosił nazwę Litzenburg i był letnią rezydencją rodziny kró lewskiej. Ukoń czony w 1699 roku pał ac, ozdobiony korynckimi pilastrami, rozró sł się zauważ alnie w XVIII wieku: dobudowano dwa nowe skrzydł a po bokach, pię kną wież ę z kopuł ą i szklarnię.
Na szczycie wież y zainstalowano ró wnież posą g Fortuny, a sam pał ac został przemianowany na Charlottenburg po ś mierci Charlotte w 1705 roku. Przed pał acem znajduje się konny pomnik Wielkiego Elektora – Fryderyka Wilhelma.
To wł aś nie w tym pał acu mieś cił a się legendarna Bursztynowa Komnata, któ rą w 1716 roku podarowano Piotrowi I i przewieziono do Petersburga. Ró wnież w tym czasie za pał acem powstał pię kny ogró d, któ rego gł ó wnymi atrakcjami są belweder i mauzoleum, w któ rym pochowani są niektó rzy czł onkowie rodziny kró lewskiej.
Kierujemy się na sł ynny Alexanderplatz, któ ry miejscowi pieszczotliwie nazywają „Alex”. Tutaj w 1805 roku Fryderyk Wilhelm III przyją ł z honorami cara Aleksandra I, a nastę pnie swoim dekretem nadał placowi imię monarchy rosyjskiego. W czasie istnienia NRD Alexanderplatz był „wizytó wką ” kraju.
W tamtych czasach na placu wzniesiono sł ynną na cał ym ś wiecie wież ę telewizyjną - Berliner Fernzeeturm, któ rą berliń czycy ż artobliwie nazywają „strzykawką ” lub „teleasparagusem”. Zbudowany w 1969 roku zajmuje 7. miejsce na liś cie najwyż szych budynkó w na ś wiecie: jego wysokoś ć wynosi 368 metró w. Nad tarasem widokowym znajduje się najpopularniejsza w mieś cie kawiarnia Telecafe, któ ra obraca się wokó ł wież y, wykonują c peł ny obró t w pó ł godziny. Tutaj moż esz nie tylko napić się wspaniał ej kawy, ale takż e niezapomniany widok na Berlin i poró wnać cechy architektoniczne Berlina Wschodniego i Zachodniego. Na placu znajduje się ró wnież pię kny czerwony budynek - Ratusz (tu znajduje się urzą d burmistrza i sala posiedzeń Senatu), Koś ció ł ś w. Marii, duż y kompleks handlowy, najwyż ej poł oż ony hotel „ParkInn” terytorium wschodnie i stacja metra o tej samej nazwie.
Jest też ł adna fontanna Neptuna, któ ra jest najstarszą w cał ym Berlinie. Autorem tego arcydzieł a jest Bernard Begas, któ ry wykonał fontannę jako prezent od obywateli dla cesarza Wilhelma II i został a otwarta 1 listopada 1891 roku przed Pał acem Miejskim. Po zburzeniu Pał acu Miejskiego, któ ry został zniszczony podczas II wojny ś wiatowej, w 1951 roku fontannę przekazano do magazynu. Rzeź by został y poważ nie zniszczone przez muszle i został y odrestaurowane w pracowni odlewnictwa artystycznego w Lauchhammer. W 1969 roku Fontanna Neptuna został a zainstalowana na wolnym miejscu w nowym miejscu - rzeź ba Neptuna spoglą da teraz na ratusz. W rę ku staroż ytnego boga mó rz tró jzą b ujarzmiają cy fale jest symbolem wł adzy. Boga morza na gigantycznej muszli, w otoczeniu wesoł ych dzieci bawią cych się strumieniami wody, trzymają cztery wielkie mitologiczne trytony.
Mieszkań cy morza przypominają wzburzone i ryczą ce morze: homary, raki, ryby i polipy, a takż e ż ó ł wie, foki, krokodyle i wę ż e wyrzucają ce strumienie wody. Wzdł uż krawę dzi czaszy fontanny stoją cztery kobiece postacie reprezentują ce najwię ksze rzeki ó wczesnej Niemiec: Ren (z siecią rybacką i winoroś l), Wisł ę (z kł odą ), Odrę (z kozą i skó rą ). ) i Ł aby (z kł osami i owocami).
Jedną z najważ niejszych dekoracji Alexanderplatz jest Zegar Ś wiatowy Urania. To nie tylko jeden z najbardziej skomplikowanych mechanizmó w, ale takż e symbol pokoju, wolnoś ci i jednoś ci Berlina. Kiedy w 1989 roku upadł mur berliń ski, wielu mogł o zobaczyć unikalną kreację i napis na niej „Czas zniszczy wszystkie mury”. Cechą tych zegarkó w jest to, ż e wyś wietlają czas wszystkich gł ó wnych miast na ś wiecie.
„Urania” to kolumna o wysokoś ci 10 metró w, na któ rej znajduje się cylindryczna tarcza, podzielona na wiele czę ś ci, nad każ dą z nich widnieje nazwa stolicy kraju, któ rej czas jest podany.
Berlin nazywany jest wielkim „podrę cznikiem historii w kamieniu”. Znajduje się tu ponad 130 muzeó w. Najwię ksze centra muzealne to Wyspa Muzeó w, Muzea w Dahlem i Centrum Kultury w Tiergarten...Znajduje się tam nawet Mauzoleum (zbudował je w 1810 roku Fryderyk Wilhelm III). Nie mieliś my czasu na zwiedzenie wszystkich miejsc w 2 dni i ograniczyliś my się do odwiedzenia Wyspy Muzeó w znajdują cej się niedaleko wież y telewizyjnej – miejsca pomię dzy dwoma odnogami Szprewy, gdzie znajduje się konstelacja najsł ynniejszych berliń skich muzeó w. Widać stą d wyraź nie Katedrę Berliń ską , któ ra zgodnie z planem miał a stać się gł ó wnym koś cioł em wszystkich europejskich luteran.
Wbrew naukom protestanckim katedra berliń ska okazał a się bardzo bogata i jasna, bardziej przypominają ca koś ció ł katolicki.
Sześ ć tysię cy lat historii ludzkoś ci prezentowanych jest w pię ciu muzeach. Od 1999 roku kompleks ten został wpisany na Listę Ś wiatowego Dziedzictwa UNESCO. Wyspa Muzeó w jest matką wszystkich muzeó w pań stwowych w Berlinie i czyni miasto jednym z najważ niejszych muzeó w na ś wiecie. Obejmuje Muzeum Bodego, Muzeum Pergamoń skie, Nowe Muzeum i Stare Muzeum, Starą Galerię Narodową.
Ponadto miasto posiada trzy opery, Starą i Nową Galerię Narodową , osiem orkiestr symfonicznych, ponad 150 teatró w, sal estradowych, a przede wszystkim druż yny pił karskie Bundesligi.
W poł owie XVII wieku wielki elektor Fryderyk Wilhelm nakazał posadzić drzewa wzdł uż drogi prowadzą cej z pał acu na tereny ł owieckie.
Sto lat pó ź niej kró l Fryderyk II Wielki postanowił zamienić Unter den Linden w elegancki zespó ł architektoniczny. Czę ś ć jego planó w został a zrealizowana. W cią gu nastę pnych dwó ch stuleci bulwar stał się duszą miasta i ulubień cem berliń czykó w. W 1933 r. na osobisty rozkaz Fü hrera wycię te został y wszystkie lipy na bulwarze - naziś ci potrzebowali szerokiej autostrady do przemarszó w na duż ą skalę . Dopiero po wojnie Unter den Linden ponownie został o obsadzone drzewami.
Rozpoczyna się Unter den Linden (niem. Unter den Linden - „pod lipami”) - jeden z gł ó wnych i najsł ynniejszych bulwaró w w Berlinie, któ ry swoją nazwę wzią ł od zdobią cych go lip, przy Moś cie Pał acowym. Ozdobiony rzeź bami z biał ego marmuru Carrara, most został zaprojektowany w 1818 roku przez architekta K. F. Schinkla.
„W rzeczywistoś ci nie znam bardziej majestatycznego widoku niż ten, któ ry otwiera się z mostu na limes, jeden wspaniał y budynek tł oczy się tutaj” – napisał Heinrich Heine, któ ry studiował prawo w Berlinie w latach 1821-1823.
Na pamią tkę wielkiego wł adcy w 1851 roku w ś rodkowej czę ś ci promenady w pobliż u dzisiejszego Bebelplatz wzniesiono pomnik konny Fryderyka Wielkiego. W dolnej czę ś ci cokoł u znajdują się nazwiska wybitnych osobistoś ci epoki Fryderyka II, a ś rodkowa ozdobiona jest ich figurami z brą zu. Gó rną czę ś ć cokoł u zajmował y alegoryczne postacie – Umiar, Mą droś ć , Sprawiedliwoś ć i Sił a, a takż e pł askorzeź by opowiadają ce o wielkich czynach kró la.
Wjeż dż amy na Gendarmenmarkt (dosł ownie „Gendarmes Market”) – plac w centrum Berlina, któ ry uważ any jest za jeden z najpię kniejszych placó w w stolicy Niemiec.
Swoją obecną nazwę plac zyskał w 1799 r. dzię ki puł kowi kirasjeró w „ż andarmó w” – elitarnej pruskiej kawalerii. Jej stajnie pojawił y się w tym miejscu z rozkazu „kró la-ż oł nierza” Fryderyka Wilhelma I w 1736 roku. W tej historycznej dzielnicy osiedlił a się wię kszoś ć francuskich hugenotó w, któ rym „Wielki Elektor” Fryderyk Wilhelm edyktem poczdamskim z 1685 r. gwarantował w peł ni wolnoś ć religijną i prawa obywatelskie. Luteranie mó wią cy po niemiecku uczę szczali do katedry niemieckiej (tej na zdję ciu), a kalwiniś ci mó wią cy po francusku uczę szczali do katedry francuskiej. Chociaż te dwa koś cioł y nie są katedrami w peł nym tego sł owa znaczeniu, ponieważ nie mają katedry biskupiej, ludzie przypisali im te nazwy.
Pomię dzy nimi znajduje się Sala Koncertowa z czerwonym dywanem, a ś rodek placu zdobi biał y marmur Schillera. Pomnik Schillera przed Teatrem Dramatycznym wykonał Reinhold Begas.
Pierwszy kamień w jej fundamencie został uroczyś cie wmurowany 10 listopada 1859 r. z okazji 100-lecia poety. Sam pomnik odsł onię to dziesię ć lat pó ź niej. Od 1871 do 1936 roku ta czę ś ć Gendarmenmarkt nosił a nazwę Schillerplatz.
Na zachodzie i poł udniowym wschodzie miasta znajdują się rozległ e obszary leś ne. Niemal każ da ulica miasta jest ozdobiona drzewami, moż na powiedzieć , ż e Berlin to najbardziej zielona metropolia w Niemczech. Berlin ma ponad 2500 publicznych ogrodó w, parkó w i terenó w rekreacyjnych. Ich ł ą czna powierzchnia to okoł o 5500 hektaró w. Parki, lasy, rzeki, jeziora i kanał y zajmują okoł o 30 procent powierzchni miasta. W centrum miasta znajduje się park Tiergarten. Jest to najstarszy i najwię kszy (210 hektaró w) park w Berlinie od ponad 500 lat. W przeszł oś ci Tiergarten był obszarem leś nym przed bramami miasta, któ ry szlachta miejska wykorzystywał a do jazdy konnej i polowań , o czym ś wiadczą ró ż ne rzeź by.
W rzeczywistoś ci Tiergarten nie jest tak proste, jak się wydaje. To najbardziej historyczne miejsce w historii. A przypominają o tym liczne kompozycje rzeź biarskie: pomniki Bismarcka, Fryderyka Wilhelma III, Goethego, Lessinga, Wagnera i wielu innych wybitnych postaci niemieckich.
W centrum parku u zbiegu ulic Wschó d-Zachó d i 17 Czerwca (zachodnia czę ś ć ulicy Unter den Linden, wychodzą cej od Bramy Brandenburskiej i przechodzą cej przez park Tiergarten) znajduje się kolumna triumfalna na cześ ć zwycię stw militarnych Prus, któ rych kulminacją był o zjednoczenie Niemiec. i wień czą cy go posą g Zwycię stwa. Kolumna ta o wysokoś ci 69 m, zbudowana w latach 1864-1873, ozdobiona jest lufami armat zdobytych na wrogu, a zwień czona figurą bogini Zwycię stwa o wysokoś ci 8.3 m, popularnie nazywana „Zł otą Elsą ”. Do tego posą gu prowadzi 285 schodó w, z ich wysokoś ci otwiera się panorama Berlina.
Na 50. kroku moż na zrobić sobie przerwę i podziwiać szklaną mozaikę stworzoną w warsztacie weneckiego artysty Salviatiego.
Wielką przyjemnoś cią był o spacerowanie po Nikolaiviertel (dzielnica Mikoł ajowa) - najstarszej dzielnicy mieszkalnej Berlina, któ ra istnieje od XIII wieku. Znajduje się na terenie dawnego Berlina Wschodniego. Dzielnica ta został a mocno zniszczona podczas ostatniej wojny, ale ze wzglę du na jej wartoś ć historyczną został a odtworzona w formie, w jakiej istniał a przed wojną.
Koś ció ł ś w. Mikoł aja, od któ rego pochodzi nazwa tej dzielnicy, jest najstarszym w Berlinie. Zbudowana w latach 1220-1230 był a tró jnawową bazyliką w kształ cie krzyż a, wykonaną z naturalnego kamienia i poś wię coną ś w. Mikoł ajowi Cudotwó rcy. W czasie II wojny ś wiatowej pozostał y jedynie zewnę trzne mury koś cioł a ś w. Mikoł aja. Odnowę koś cioł a z dwiema wież ami wedł ug starych rysunkó w i planó w rozpoczę to w 1981 roku. Obecnie koś ció ł peł ni funkcję muzeum i sali koncertowej.
Wspaniał a akustyka koś cioł a ś w. Mikoł aja jest wysoko ceniona przez koneseró w. Podczas odbudowy w 1981 roku w wież y zamontowano dzwony 41 dzwonó w. Umieję tnie uwzglę dniono w nim obiekty architektoniczne, któ re miał y dla Berlina wielkie znaczenie, ale któ re wcześ niej stał y w zupeł nie innym miejscu. A wię c na przykł ad hotel Zum Nussbaum, a takż e kopia Izby Są dowej – oryginał znajdował się w parku Babelsberg w Poczdamie. Oryginalna rzeź ba „Ś wię ty Jerzy Zabó jca Smokó w” stał a kiedyś na zamku Stadtschloss.
Spacerują c po dzielnicy Nikolaevsky, poruszył a nas fontanna Berentswinger-Brunnen i ł adny sł up wody. Nawet wł azy kanalizacyjne zaskakiwał y swoją oryginalnoś cią.
Nastę pnego ranka zarezerwowaliś my wycieczkę do Reichstagu, któ ry jest ogó lnodostę pny bezpł atnie, ale wymagana jest wcześ niejsza rejestracja i paszport.
W drodze do Reichstagu mijamy tak ciekawy budynek, poł oż ony na pó ł nocnym skraju parku Tiergarten. Ten interesują cy budynek został stworzony w 1957 roku przez amerykań skiego architekta Hugh Stubbinsa jako sala kongresowa i był darem Stanó w Zjednoczonych dla Berlina Zachodniego. Teraz dawna Sala Zgromadzeń został a przemianowana na Dom Kultury Ś wiatowej, ale Berliń czycy nazywają ją „cię ż arną ostrygą ”. Bardzo nietypowy dach konstrukcji począ tkowo wspierał y tylko dwa filary, ale w 1980 roku jeden z filaró w nie wytrzymał obcią ż enia i dach się zawalił . Podczas remontu budynku zmieniono mocowania dachu. Przed budynkiem znajduje się duż y staw.
Zbliż amy się do Reichstagu (niem. Reichstag z Rzeszy „pań stwo” i tagen „siedzieć ”) – budynku, o któ rym samo wspomnienie przeraził o mieszkań có w niemal cał ej planety. Jednak w tym budynku, otwartym w 1894 r. , do 1933 r. spotykał y się tytuł owe organy pań stwowe Niemiec, Reichstag Cesarstwa Niemieckiego i Reichstag Republiki Weimarskiej.
Na fasadzie budynku wita nas napis „Do narodu niemieckiego”.
Silnie zniszczony i czę ś ciowo odrestaurowany Reichstag jest od 1970 roku siedzibą niemieckiego Bundestagu. Po tym, jak Berlin ponownie stał się stolicą zjednoczonych Niemiec w 1991 roku, budynek został przebudowany i rozbudowany. W 1999 roku uroczyś cie otwarto Reichstag i ponownie zasiada w nim niemiecki Bundestag.
W pobliż u punktu kontrolnego do Reichstagu, gdzie dokł adnie nas badają i sprawdzają dokumenty, zwracamy uwagę na metalowe tabliczki z wyrytymi imionami – to wspomnienie posł ó w Reichstagu, któ rzy padli ofiarą nazistó w.
Wchodzimy do Reichstagu, gdzie zabiera nas duż a winda na taras na dachu. Stą d moż na dostać się do efektownej szklanej kopuł y, któ rej ś rednica wynosi 40 m. To wł aś nie w tym miejscu 1 maja 1945 roku podniesiono Sztandar Zwycię stwa - flagę szturmową.150. Orderu Kutuzowa II stopnia Dywizja Strzelcó w Idritsa.
Szef niemieckiego parlamentu nie ma moż liwoś ci manipulacji, gdyż jego „oko” kontroluje dwó ch sekretarzy posiedzeń . Siedzą po prawej i lewej stronie gł owy i reprezentują odpowiednio zaró wno koalicję , jak i opozycję . W przypadkach, gdy na sali jest duż a liczba posł ó w i nie moż na ustalić wyniku gł osowania „na oko” lub gdy jeden z sekretarzy nie zgadza się z oceną gł owy, wł ą cza się syrena dź wię kowa we wszystkich pomieszczeniach Bundestagu, któ ry wzywa wszystkich posł ó w do gł osowania metodą „taranowania”. „Skok Baranka” polega na tym, ż e wszyscy posł owie najpierw opuszczają salę posiedzeń plenarnych, a nastę pnie wchodzą do niej przez trzy drzwi, z któ rych każ de zawiera napis „Za”, „Przeciw” lub „Wstrzymał em się ”. Kiedy deputowani przechodzą przez drzwi, są liczeni przez sekretarzy, a szef parlamentu nadzoruje cał y proces.
Ta metoda gł osowania jest rzadko stosowana, ś rednio dwa razy w roku.
W budynku Reichstagu stoż ek w kształ cie pnia z 360 lustrami umieszczonymi poś rodku szklanej kopuł y zapewnia ś wiatł o dzienne do sali plenarnej.
Wspinamy się krę tymi schodami, stą d wyraź nie widać podstawę kopuł y i rozmieszczone wokó ł stoż ka ekspozycje i fotografie powojennego Reichstagu, a takż e pię kną panoramę Berlina.
Przed nami Szprewa i otwarta w 1882 r. stacja Bahnhoff Friedrichstrasse, któ ra w latach 1961-1990 był a stacją graniczną mię dzy Wschodem a Zachodem. Widoczne są ró wnież dwa z prawie 1700 berliń skich mostó w, któ rych liczba plasuje się w czoł ó wce w Europie. Nawiasem mó wią c, Berlin leż y na wodzie. Przez miasto przepł ywa pię ć rzek, sześ ć kanał ó w sł uż y jako poł ą czenia komunikacyjne, 50 jezior zaprasza do wypoczynku i ką pieli.
Widać stą d wyraź nie budynek departamentu kanclerza federalnego Niemiec, któ ry berliń czycy nazwali „pralką ”.
W pobliż u Reichstagu znajduje się jedna z najwię kszych atrakcji Berlina – Brama Brandenburska, wybudowana w 1791 roku na polecenie kró la pruskiego Fryderyka Wilhelma II. W cią gu dwó ch wiekó w swojego istnienia byli ś wiadkami wielu wydarzeń historycznych. W latach 30. brama zyskał a rozgł os dzię ki nazistowskim procesjom z pochodniami. 13 sierpnia 1961 r. mur zablokował przejś cie przez bramę i przez wiele lat sł uż ył jako symbol podzielonych Niemiec i Berlina, a po 1989 r. stał się ucieleś nieniem zjednoczenia kraju. Trzy lata po wybudowaniu Bramy Brandenburskiej zainstalowano na nich kwadrygę koni. Z zał oż enia powinien reprezentować „triumf ś wiata”. 12 lat pó ź niej pokó j został zerwany nie tylko tutaj.
Po wkroczeniu wojsk francuskich do Berlina w 1806 roku Napoleon nakazał dostawę kwadrygi do Paryż a. Stamtą d wró cił a z powrotem w 1814 roku po zwycię stwie nad Napoleonem i został a ponownie zainstalowana na Bramie Brandenburskiej. Teraz Bramę Brandenburską ponownie zdobi odrestaurowana kwadryga, któ rą rzą dzi bogini Wiktorii, orzeł i pruski ż elazny krzyż.
Nastę pnie idziemy i oglą damy Pomnik Zagł ady Ż ydó w Europy, któ ry został otwarty w 2005 roku niedaleko Bramy Brandenburskiej. Na ogromnym placu (wielkoś ci dwó ch boisk pił karskich) znajduje się okazał y pomnik ofiar Holokaustu. Jest to kamienny labirynt skł adają cy się z 2711 betonowych pł yt o ró ż nej wysokoś ci. Dosyć trudno znaleź ć wyjś cie z tego kamiennego lasu, któ ry wedł ug zamysł u autora, amerykań skiego architekta Petera Eisenmana, powinien wywoł ywać poczucie zagubienia.
Na kamiennych pł ytach tego osobliwego pomnika czę sto zostawia się kwiaty i zapalone ś wiece.
Kierujemy się w stronę centrum Berlina Zachodniego, Kurfü rsterdam lub Kudam, jak nazywają to berliń czycy, jednego z ulubionych miejsc spaceró w mieszkań có w Berlina i goś ci.
Ż ywe wraż enie na turystach robi Pomnik Cesarza Wilhelma – Kaiser-Wilhelm-Gedechtniskirche. W poł owie XX wieku ten protestancki koś ció ł miał stać się pomnikiem zniszczenia i stworzenia. 23 listopada 1943 w koś ciele odbywał o się kazanie na temat „Wszystko przemija! ”, a kilka godzin pó ź niej ś wią tynia został a zniszczona w wyniku alianckiego nalotu bombowego. Kiedy po wojnie powstał plan budowy nowego budynku na miejscu zniszczonego koś cioł a, tylko jedna z wielu berliń skich gazet otrzymał a ponad 4.000 gniewnych listó w protestacyjnych. Opó r się powió dł.
Na specjalnie skonstruowanej platformie zachował y się ruiny niegdyś.68-metrowej wież y. Wokó ł ruin architekt Egon Ayerman stworzył nową kaplicę.
Turyś ci nazwali odrestaurowany i odnowiony Gedä chtniskirche „Bł ę kitnym Koś cioł em”, ponieważ jego okna ś wiecą na niebiesko. Sekret blasku tkwi w architekturze: ź ró dł a ś wiatł a pomię dzy dwiema ś cianami, znajdują ce się w odległ oś ci 2.70 m od siebie, oś wietlają szyby wł oż one w niezliczone betonowe „plastry miodu”, malują c szyby na tajemniczy niebieski kolor. Berliń czycy o ostrym ję zyku nazwali stary koś ció ł „pustym zę bem”. Berliń czycy nazwali zespó ł nowego koś cioł a i wież y „puderkiem i szminką ”. Co godzinę z wysokoś ci „pustego zę ba” rozbrzmiewa dzwonek. Nad oł tarzem kaplicy unosi się postać Wniebowstą pionego Chrystusa, stworzona przez Karla Hemmetera, wysoka na 4.60 mi waż ą ca prawie 6 centó w, wykonana ze stopu miedzi i cynku.
W latach 60. wraz z Koś cioł em Pamię ci Cesarza Wilhelma stał się symbolem Berlina Zachodniego. Jest pod ochroną pań stwa jako zabytek historyczny.
Na Breitscheidplatz, mię dzy budynkiem Europe Center a koś cioł em Gedechtniskirche, znajduje się stosunkowo nowy punkt orientacyjny dla Berlina - fontanna w formie globusa, dowcipnie nazywana przez berliń czykó w „klopsami w wodzie”. Autorami tej fontanny i kompozycji rzeź biarskiej, zbudowanej w 1983 roku, są prof. Joachima Schmettau i Suzanne Weland. W realizacji tego projektu pomogli architekci Reith i Krusnik. Ś rednica basenu wynosi 18 m, wysokoś ć kuli 4.5 m. Fontanna wykonana jest z granitu i brą zu i jest ozdobiona bogatą ornamentyką . Zdję cia pokazują , jak naturalnie ta rzeź biarska kompozycja wpisuje się w panoramę wielkiego miasta.
Najbardziej atrakcyjnym zabytkiem w Centrum Europa jest Pł ynny Zegar Czasu, stworzony przez czł owieka dzieł o paryskiego fizyka Bernarda Gittona.
„Zegar upł ywu czasu” na zachodnim dziedziń cu „Centrum Europy”. Zegar wodny, klepsydra – znane od czasó w Asyro-Babiloń czykó w i staroż ytnego Egiptu urzą dzenie do pomiaru odstę pó w czasowych w postaci cylindrycznego naczynia z wypł ywają cym strumieniem wody. Duż e kule pokazują godziny, dyski pokazują minuty.
Pomimo surowoś ci berliń skiej przeszł oś ci, jedną z gł ó wnych atrakcji stolicy są ogrody zoologiczne. W Berlinie są dwa z nich: Berliń ski Ogró d Zoologiczny i Zoo Friedrichsfelde. Zał oż one w 1844 r. w poł udniowo-zachodniej czę ś ci Tiergarten berliń skie zoo jest najstarszym ogrodem zoologicznym w Niemczech, a jego kolekcja jest najbogatsza pod wzglę dem liczby reprezentowanych gatunkó w zwierzą t (1000 zwierzą t i 1500 gatunkó w). Drugie zoo został o zał oż one w NRD w 1954 roku i jest najwię kszym ogrodem zoologicznym w Europie, zajmują c 160 hektaró w. Odwiedziliś my najstarszą z nich, znajdują cą się naprzeciw „Europa-Centrum”.
W latach 80. odtworzono niezwykł e bramy ZOO, zniszczone w czasie wojny, wybudowane pod koniec XIX wieku. Po stronie Hardenbergplatz znajduje się „Brama Lwa”, a po drugiej stronie wejś cie do zoo zdobi kolorowa „Brama Sł onia”.
W przeciwień stwie do wielu innych ogrodó w zoologicznych karmienie i opieka nad zwierzę tami odbywa się tutaj bezpoś rednio w godzinach otwarcia parku, a opiekunowie zwierzą t czę sto zamieniają te procedury w prawdziwy pokaz. „Wolnoś ć – wolnoś ć ” – tak ż yje kró l zwierzą t w tym zoo. Có ż , dla ż yraf zbudowano wysokie rezydencje.
Na terenie ogrodu zoologicznego znajduje się duż a liczba zbiornikó w wodnych zamieszkał ych przez mieszkań có w rzek i mó rz. „Jak tam woda, towarzyszu? ”.
Dla ż ycia morskiego zapewnione jest przestronne akwarium i takie poł acie wody.
Zoo jest bardzo popularne wś ró d berliń czykó w. Zwierzę ta są tutaj prawdziwymi mistrzami.
Prawie każ dy z prawie 1.000 mieszkań có w jest pokazywany w specjalnych programach telewizyjnych, a wydarzenia takie jak narodziny i choroba zwierzę cia są pokazywane w wiadomoś ciach.
Znakiem rozpoznawczym Berlina jest oczywiś cie sł ynna na cał ym ś wiecie Brama Brandenburska, Kolumna Zwycię stwa i zoo, ale opró cz nich Berlin ma jeszcze jeden jasny symbol wyraż ają cy otwartoś ć i tolerancję stolicy Niemiec - berliń skiego niedź wiedzia. Znajdują się na każ dym kroku w postaci mię kkich zabawek, pamią tek itp. Jakich niedź wiedzi nie widzieliś my na jego ulicach!
Koń czą c naszą wycieczkę po Berlinie, zauważ amy, ż e Berlin jest najbardziej nietypowym niemieckim miastem, unosi się w nim szczegó lny duch wolnoś ci. Bardzo wyraź nie widać tu niesamowite poł ą czenie pozornie niekompatybilnych epok: przeszł oś ć , teraź niejszoś ć i przyszł oś ć splatają się harmonijnie w jeden kalejdoskop architektury, kultury, ludnoś ci, historii.
