"Счастье – не только путешествовать,
а делиться впечатлениями от путешествий"
Вот и свершилась моя давняя мечта – побывать в Албании – стране, окутанной тайной, о которой просачивалось так мало информации, стране, которая на протяжении почти всего XX века была в полной изоляции от остального мира. Попасть в эту страну украинскому гражданину трудно, посольствами мы не обменялись. Разве что отдыхая в соседней с Албанией Черногории можно купить однодневную экскурсию в столицу Тирану.
Как бы то ни было, моё стремление увенчалось успехом и я вместе с 42 другими украинскими туристами отправилась в первый рекламный тур, предполагающий посещение этой малоизвестной для наших граждан страны.
Имея добро на посещение этой загадочной страны, тем не менее въезжаем с трудностями: накануне власти Албании решили запретить въезд в свою страну. Черногория провожала нас прохладной погодой, пасмурным небом, что для этого времени года нехарактерно для этой солнечной и во всех отношениях тёплой страны.
Пограничный пункт, через который мы пересекли границу, между этими странами один, т. е. выезжая из Черногории, проезжая через него, мы сразу попадаем в Албанию. Как только мы пересекли пограничный пункт, небо освободилось из плена туч и облаков и нам ласково улыбнулось солнышко как бы говоря «Добро пожаловать в Албанию! ». На границе нас встречает албанский гид Мустафа, хорошо говорящий на русском языке. Делаем первую остановку у самой границы. Нас приветствует щит с надписью “Welcome in Albania” и … первый признак албанской территории - один из 7.000 бетонных бункеров, щедро разбросанных по стране. Создается такое впечатление, что их построено ровно столько, чтобы хватило на все мужское население (а каждый бункер рассчитан на 2-4 человека). Теперь главный албанский сувенир – пепельница в виде бункера.
Рядом кафе под открытым небом и сувенирный магазин.
Посещаем сувенирный магазин, где раскупаем сувениры.
Шкодер – северные ворота в Албанию
Первый город, который мы посещаем, - Шкодер, находится в 13 км от границы с Черногорией. Расположен в очень удобном месте: на берегу Скадарского (по-алб. Шкодерского) озера, принадлежащего двум соседним странам, в месте слияния двух рек Дрин и Буна, да и до Адриатического моря, что называется, рукой подать - 20 км. Албанские учёные считают, что город Шкодер возник в VI–V веках до нашей эры.
Подымаемся в старинную Шкодерскую крепость “Rozafa”, расположенную на скалистом холме, заложенную в IV веке до н. э. иллирийским племенем Лабеати. Старинное шкодерское предание гласит: три брата никак не могли возвести местную крепость - она всё время обрушивалась. И тогда решили принести жертву небесам и кровью укрепить стены. Было решено, что надо замуровать жену младшего брата - прекрасную Розафу. Он долго не мог ей этого сказать. Но однажды ему пришлось, и она мужественно приняла это, сказав: «Замуруйте меня так, чтобы я могла кормить своего ребёнка». Она была живьём замурована в основании крепости вместе со своим сыном. В честь неё и названа крепость Шкодер.
В 168 г. до н. э. город был захвачен римлянами, после чего стал развиваться в качестве важного торгового и военного центра. Не позднее VII в. н. э. в окрестностях города стали активно селиться славянские племена. В дальнейшем город вошел в пределы крупного славянского государственного формирования Дукля (с центром в современной Черногории). История города X—XV вв. теснейшим образом связана с развитием средневековых сербских государств Рашка и Зета.
В 1479 г. город был захвачен турками, перед этим выдержав две крупные осады 1474 и 1478 гг. Сопротивлением туркам руководил албанский князь Лека Дукаджини, последователь Георгия Скандербега. Город был разорен, а большая часть населения бежала.
Внизу открывается такой красивый вид, что охватывает чувство, что перед нами раскинулась во всей красе вся красивая страна. Наверное, такое чувство должно охватывать чёрного двухглавого орла, украшающего красное полотнище албанского флага.
Внизу зелёная равнина, пересекающаяся двумя реками. Отчётливо видно два моста через спокойно текущую полноводную реку Дрин. По одному из них, теперь уже старому и деревянному, несколько минут назад проехали мы на своём автобусе, второй – чистенький и новенький – только что построенный по последнему слову мостостроения, ждёт своего торжественного открытия, которое назначено на следующий день. У меня его вид вызывает ассоциацию с новой вехой в жизни этой древней страны, когда-то закрытой, отсталой и забитой, а теперь распахнувшей свои врата для гостей и проложившей современный мост к новой жизни.
Но вернёмся к описанию местности с высоты орлиного полёта. По обе стороны реки раскинулся город Шкодер – своеобразные северные ворота Албании. Вокруг свежая зелень майского поля, чуть подальше просматривается самое большое озеро Балканского полуострова Шкодерское (площадь до 388 кв. км).
Албанское название города Shkodë r, также как и турецкое Skutari и славянское Скадар, по наиболее распространенной версии, происходит от латинского слова scutarii, что в буквальном переводе означает «защитники», и относилось к располагавшемуся здесь в поздний римский период легиону.
Шкодер – это город-центр католицизма в государстве. Исторически так сложилось, что город сохранил определенные отношения между Австрией и Италией, ведь долгое время город был под влиянием Венеции. Да и ислам здесь появился из Испании. Множество музеев, руины средневековых городов, расположенных в городе и его окрестностях, свидетельствуют о сложной, но интересной истории города. Также это культурный центр одной из двух народностей Албании гегов. Шкодер - четвертый по величине город в Албании, население города вместе с окрестностями достигает 20.000 человек.
В городе с Кафедральным собором соседствует мусульманская мечеть Абу Бакра, что очень характерно как для Шкодера, так и для Албании, из 3.6 млн. населения которой составляют мусульмане – 70%, православные – 20%, католики – 10%, при этом конфликтов на религиозной почве не наблюдается, Мусульманские и христианские семьи дружат между собой, религиозные праздники празднуют вместе.
Албанцев нельзя причислить к религиозным фанатам. Так исторически сложилось, что до завоевания страны Османской империей население исповедывало христианскую веру. Оказавшись под властью мусульманской Османской империи большая часть населения поменяла свою веру на ислам, чтобы платить меньше налогов. При этом внещне соблюдая мусульманские обычаи, в повседневной жизни сохраняли христианский уклад жизни. Вот такой это изворотливый, беспринципный народ.
Так выглядит современный город Шкодер.
Прощаемся со Шкодером и направлямся в столицу Албании город Тирана, находящуюся в 100 км от Шкодера. Проезжаем поля и мелкие населённые пункты. По пути часто встречаются «памятники» ужасного недавнего прошлого – бункеры.
И вместе с этим впечатление такое, что вся страна долго была в спячке, а теперь, проснувшись, усиленно создаёт новую жизнь: на полях работают тракторы и крестьяне, много строящихся зданий.
В столице Албании
О приближении к столице догадываемся при виде современного аэропорта, возле которого проезжаем мимо ресторана, построенного в виде воздушного лайнера.
Тирана - столица страны - крупнейший промышленный и культурный центр Албании. Расположена в межгорной долине вдоль реки Ишм у подножия горного хребта Круя-Дайти, в 40 километрах от Адриатического моря. Город основан турками в 1614 г. как Техеран (турецкое название Тираны), с 1920 г. - столица. При короле Зогу I (1928-1939) итальянские архитекторы перепланировали город. Население - 353.9 тыс. чел. Сейчас это центр научной и культурной жизни страны, здесь находятся университет, театр оперы и балета, спортивные сооружения, предприятия обрабатывающей промышленности, центр художественной обработки дерева, керамики, серебра. В городе есть музеи: албанской народной культуры, природы, национальный исторический, археологический. Основные достопримечательности: бывший дворец короля Зогу, дворец конгрессов, площадь Скандербега с памятником ему, мечеть Хаджи Этхем-Бея (конец 18 - начало 19 века), Часовая башня (Сахат Кулла, 1830 г. ). В старой части Тираны - старинные дома, огромный базар.
Это сооружение на набережной реки Лана в виде пирамиды – бывший Мавзолей Энвера Ходжи. Албанскому вождю не повезло – умер он в 1985 году, а в 1990 в стране уже начались перемены. Так что долго полежать в мавзолее ему не пришлось. Теперь он используется как торговый центр и центр проведения различных выставок, а в будущем превратится в международный культурный центр.
В Тиране редко можно увидеть туристов, поскольку после агрессии НАТО против Югославии в страну хлынул поток беженцев из Косова, что привело к обострению не только внутренних, но и внешнеполитических проблем. Тем не менее, в Тиране есть что посмотреть. Это идеальное место для тех, кто жаждет тишины и спокойствия и любит пешие прогулки. В местных магазинах и лавках можно приобрести прекрасные художественные изделия из дерева, серебра и керамики.
Осмотр города начинаем с большой площади Скандербега в центре города, ограниченной с востока возвышенностями горы Даджти (1612 м. ). Нам не повезло – главная площадь вся перекрыта и перерыта: идут реставрационные работы.
Национальный Исторический музей является самым большим и богатым музеем Албании, он находится рядом с 15-этажной Тиранской Международной Гостиницей - самым высоким зданием в стране (огромная мозаичная фреска покрывает весь фасад здания).
К востоку от гостиницы расположен Дворец Культуры, имеющий собственный театр, ресторан, кафе и художественные галереи, и явно выделяющийся на фоне невысоких зданий столицы своей "социалистической" архитектурой.
На южной стороне здания находится вход в Национальную Библиотеку, а напротив него - купол и минарет мечети Эфем Бей (1789-1823 гг. ) - одного из наиболее выразительных зданий города. Около мечети - часовая башня Тираны, построенная в 1830 году.
Большинство верующих в Тиране исповедуют ислам. В основном это сунниты, но приблизительно 1/3 мусульман относится к шиитской секте бекташи. Остальные верующие - христиане, причем 20% из них относятся к Римской католической церкви, около 15% - к православной.
Расположенный поблизости рынок тоже стоит детального изучения - вряд ли где ещё в Европе удастся обнаружить настоящий восточный базар со всеми его атрибутами (попрошайками и карманниками).
Дальше на юг, на бульваре Дешморет-э-Комбит, расположен ультрасовременный Дворец Конгресса и Археологический музей, который имеет фантастический выбор экспонатов с доисторических времен и до средневекового периода.
К достопримечательностям Тираны также можно отнести Музей Национальной культуры, Музей естественной истории и прекрасную Художественную галерею. Лучшее вид на город открывается от "Кладбища Мучеников", на котором также стоит осмотреть памятник "Мать-Албания".
В ресторане рядом с главной площадью нашей группе было предложено пообедать.
Одна из «достопримечательностей» сегодняшней Тираны: на авто изображен мэр города, рекламы с его фото сопровождают нас по всему городу. Мер – художник по образованию, автор идеи разукрасить дома в столице разными цветами.
Дорожное движение в Тиране – это реальный хаос, правил дорожного движения и светофоров не существует, на перекрестках машины, велосипеды и мотороллеры пытаются протиснуться одновременно во всех направлениях, беспрерывно сигналя друг другу. Перейти дорогу в центре было для нас проблемой, поэтому надо быть особо внимательным на дорогах. Хорошо, что на ухабах машины не могут особо разогнаться – всегда успеваешь увернуться. Практически все албанцы ездят на мерседесах, правда, большинство из них уже лет 20 назад должны были уйти на заслуженный отдых. Водитель запросто может остановиться на дороге, чтобы поболтать с приятелем, едущим по встречной полосе. При этом с обеих сторон образуются полукилометровые пробки, но никто не возмущается – торопиться особенно некуда.
Везде предлагают купить мобильные телефоны, часы и другие «побрякушки». Стоит избегать таких уличных торговцев и их приставаний, потому как товары зачастую оказываются или поддельными, или ворованными. Тирана - красивый город, в нём много зелени, парков, но не может похвастаться чистотой: на улицах везде много мусора.
Покидаем столицу – впереди дорога в соседнюю Македонию. Для проезда выбираем местный автобан, соединяющий город Дуррес с Косово (очевидно, местные албанцы позаботились об удобном транспортном сообщении с косовскими албанцами). Проезжаем г. Дуррес, расположенный на берегу Дурресского залива, — главные ворота Албании во внешний мир, ее туристско-курортный центр. Здесь развито морское рыболовство. Как и многие населенные пункты Албании, Дуррес очень древнего происхождения (основан в VII в. до н. э. ). Здесь мы прощаемся с Адриатическим морем, по побережью которого ехали 5 дней.
О стране, её истории и народе
Ученые считают, что предками албанцев были иллирийские племена (I тыс. до н. э. ). С XI в. стал распространяться этноним «арберы». Господство Османской империи, продолжавшееся почти 5 веков, с XV в. до 1912 г. , вызвало миграции населения, часть которого перешла в ислам. С середины XIX в. начался рост национального сознания, сложился литературный язык. После поражения Турции в I Балканской войне Албания добилась формальной независимости. В 1939 г. захвачена фашистской Италией, в 1943 г. - фашистской Германией. В 1946 г. провозглашена народной республикой, в 1976 г. переименована в Народную Социалистическую Республику Албанию, с мая 1991 г. - Республика Албания.
Албанцы гордятся своим национальным героем Георгием Кастриоти, прозванным Скандербегом. Во второй половине XV в. этот крупнейший феодал стоял во главе вооруженной борьбы против завоеваний Османской империи.
На территории современной Албании во II тыс. до н. э. поселились иллирийцы, а в VII - VI вв. до н. э. на Адриатическом побережье греки основали свои первые колонии Эпидамнус (нынешний Дуррес), Аполлония (близ Влёра), Бутринти (к югу от Саранда). В V - II вв. до н. э. здесь возникли небольшие иллирийские государства, которые в 168 г. до н. э. были включены в состав Римской империи (провинция Иллирикум). После ее распада в 395 г. н. э. территория Албании оказалась в составе Византийской империи. В VIII-XI вв. страна стала именоваться Албанией по имени этнической группы олбани, проживавших в ее центральной части. Местные жители с XVI в. стали называть эту территорию Шкиперией (страной орлов). Начиная с IX в. еe попеременно захватывали соседи - Болгария, Венеция, Сербия. В 1388-1430 гг. она была захвачена Османской империей, окончательно потеряла свою независимость в 1506 г.
Поражение Турции в Первой Балканской войне привело к созданию в 1912 г. независимого албанского государства. При этом область Косово, населенная албанцами, вошла в состав Сербии, а Чамерия отошла к Греции, и половина всех албанцев оказалась за пределами страны. В 1920 г. Албания была признана международным сообществом как независимое государство, ее столица перенесена из Дурреса в Тирану. В апреле 1939 г. была оккупирована итальянскими, а в 1943 г. - немецкими войсками. После освобождения страны от немецких войск в ноябре 1944 г. Косово, Чамерия и запад Македонии, населенные албанцами, были возвращены Югославии и Греции, и с этого времени границы Албании не изменялись. Этнический конфликт в Косово в 1999 г. вызвал большой приток оттуда албанских беженцев, которые осели в северо-восточных районах, что усугубило внутренние проблемы страны.
Албания - республика, глава государства - президент, законодательный орган - однопалатный парламент Кувенди Популлор (Народное собрание). Страна делится на 36 районов (рети).
Население Албании – одно из самых этнически однородных в Европе. Албанцы (самоназвание – шкиптары) произошли от иллирийцев, населявших на заре письменной истории часть страны, расположенную к северу от р. Шкумбини. Южная Албания в то время находилась под греческим влиянием. Оба района надолго попадали под власть римских, славянских и турецких завоевателей, однако до сих пор сохраняются существенные различия между гегами, живущими к северу от р. Шкумбини, и тосками, проживающими к югу от нее. Албанский язык, в основу которого положен тосксий диалект, происходит от древнего иллирийского языка и не похож ни на один другой язык мира. 99% проживающих в стране албанцев не знают других языков.
До недавних пор Албания была коммунистической. Здесь запрещали вступать в брак с иностранцами, не разрешалось иметь в личном пользовании такие предметы буржуазной роскоши, как рояль или автомобиль, телевизор и телефон, запрещалось держать в доме собак и кошек. Парням не позволялось носить джинсы, девушкам – короткие юбки, всем вместе слушать рок-н-ролл. За такие «тяжкие преступления» молодёжь не только исключали из университета и давали тюремный срок до 15 лет, но и выгоняли их родителей с работы, им также грозил тюремный срок. Самой страшной считалась статья 55 Уголовного кодекса – пропаганда и агитация, за что давали 15 лет. Всего за это время на различные сроки было осуждено треть населения страны. Албанцы не только не имели права покидать пределы страны, но также были ограничены в передвижении по своей стране и городу. Общественный транспорт работал только во время и для поездок на работу и с работы, а личного транспорта и вовсе не существовало. Единственное, на что имели право албанцы – это бесплатно в нерабочее время строить многочисленные бетонные бункеры якобы для защиты от внешнего врага. Граница была не просто на замке, всякое живое существо, включая животных, при попытке пересечь границу расстреливалось бдительными стражами границ. Кроме этого, Албанию провозгласили первым на планете атеистическим государством и культовые заведения уничтожались.
В настоящее время Албания – одна из беднейших и самых отсталых стран Европы, несмотря на богатые запасы руд чёрных и цветных металлов, нефти и газа. Половина трудоспособного населения занята в сельском хозяйстве. Основные земледельческие культуры – пшеница, кукуруза, картофель, табак, сахарная свекла, хлопчатник. В горах традиционно разводят овец. Молодёжь эмигрирует в поисках работы, поэтому за рубежом албанцев проживает больше, чем в родной земле.
„Szczę ś cie to nie tylko podró ż owanie,
i podziel się swoimi doś wiadczeniami z podró ż y.
Speł nił o się wię c moje stare marzenie - odwiedzić Albanię - kraj owiany tajemnicą , o któ rym tak mał o był o informacji, kraj, któ ry przez prawie cał y XX wiek był cał kowicie odizolowany od reszty ś wiata. Obywatelowi Ukrainy trudno jest dostać się do tego kraju, nie wymieniliś my ambasad. O ile nie odpoczywasz w Czarnogó rze, są siedniej Albanii, moż esz wykupić jednodniową wycieczkę do stolicy Tirany.
Tak czy inaczej moja aspiracja został a ukoronowana sukcesem i wraz z 42 innymi ukraiń skimi turystami wyruszyliś my w pierwszą trasę promocyjną , któ ra polega na zwiedzeniu tego mał o znanego dla naszych obywateli kraju.
Mają c zielone ś wiatł o na odwiedzenie tego tajemniczego kraju, wjeż dż amy jednak z trudem: w przeddzień albań skie wł adze podję ł y decyzję o zakazie wjazdu do swojego kraju.
Czarnogó ra poż egnał a nas chł odną pogodą , zachmurzonym niebem, co jak na tę porę roku jest pod każ dym wzglę dem nietypowe dla tego sł onecznego i ciepł ego kraju.
Punkt graniczny, przez któ ry przekroczyliś my granicę , jest jednym z tych krajó w, czyli opuszczają c Czarnogó rę , przechodzą c przez nią , od razu znajdujemy się w Albanii. Gdy tylko przekroczyliś my granicę , niebo uwolnił o się z niewoli chmur i chmur, a sł oń ce uś miechnę ł o się do nas ł agodnie, jakby chciał o powiedzieć „Witamy w Albanii! ”. Na granicy spotyka nas albań ski przewodnik Mustafa, któ ry dobrze mó wi po rosyjsku. Pierwszy postó j robimy na granicy. Wita nas tabliczka z napisem „Witamy w Albanii” i… pierwszym znakiem terytorium Albanii jest jeden z 7000 betonowych bunkró w rozsianych hojnie po cał ym kraju. Wyglą da na to, ż e zbudowano ich wystarczają co duż o, aby obją ć cał ą populację mę ż czyzn (a każ dy bunkier jest przeznaczony dla 2-4 osó b).
Obecnie gł ó wną albań ską pamią tką jest popielniczka w formie bunkra.
W pobliż u znajduje się kawiarnia na ś wież ym powietrzu i sklep z pamią tkami.
Odwiedzamy sklep z pamią tkami, w któ rym kupujemy pamią tki.
Szkodra - pó ł nocna brama do Albanii
Pierwszym miastem, któ re odwiedzamy, jest Szkodra, poł oż ona 13 km od granicy z Czarnogó rą . Znajduje się w bardzo dogodnym miejscu: nad brzegiem Jeziora Szkoderskiego (w Alb. Szkodra), należ ą cego do dwó ch są siednich krajó w, u zbiegu dwó ch rzek Drin i Buna, a Morze Adriatyckie, jak mó wią , jest w zasię gu rę ki - 20 km. Albań scy naukowcy uważ ają , ż e miasto Szkoder powstał o w VI-V wieku pne.
Wznosimy się do staroż ytnej twierdzy Szkodra „Rozafa”, poł oż onej na skalistym wzgó rzu, zał oż onej w IV wieku p. n. e. mi. Iliryjskie plemię Labeati. Stara szkoderska legenda mó wi: trzej bracia nie mogli w ż aden sposó b zbudować tutejszej fortecy - cał y czas się zawalał a. A potem postanowili poś wię cić się niebu i wzmocnić mury krwią.
Postanowiono zamurować ż onę mł odszego brata, pię kną Rozafę . Nie mó gł jej powiedzieć przez dł ugi czas. Ale pewnego dnia musiał , a ona odważ nie to przyję ł a, mó wią c: „Spal mnie, ż ebym mogł a nakarmić moje dziecko”. Został a zamurowana ż ywcem w fundamencie twierdzy wraz z synem. Jej imię nosi twierdza Szkodra.
W 168 pne. mi. miasto został o zdobyte przez Rzymian, po czym zaczę ł o się rozwijać jako waż ny oś rodek handlowy i militarny. Nie pó ź niej niż w VII wieku n. mi. Plemiona sł owiań skie zaczę ł y aktywnie osiedlać się w okolicach miasta. Nastę pnie miasto weszł o w granice duż ej sł owiań skiej formacji pań stwowej Duklja (z centrum we wspó ł czesnej Czarnogó rze). Historia miasta X—XV wieki. ś ciś le zwią zany z rozwojem ś redniowiecznych pań stw serbskich Raska i Zeta.
W 1479 miasto został o zdobyte przez Turkó w, któ re wcześ niej przetrwał o dwa duż e oblę ż enia w 1474 i 1478 roku.
Na czele oporu przeciwko Turkom staną ł albań ski ksią ż ę Leka Dukajini, wyznawca George'a Skanderbega. Miasto został o zdewastowane, a wię kszoś ć ludnoś ci uciekł a.
Poniż ej otwiera się tak pię kny widok, ż e wydaje się , jakby cał y pię kny kraj rozpoś cierał się przed nami w cał ej okazał oś ci. Zapewne takim uczuciem powinien towarzyszyć czarny dwugł owy orzeł zdobią cy czerwony panel albań skiej flagi.
Poniż ej zielona ró wnina poprzecinana dwiema rzekami. Wyraź nie widoczne są dwa mosty na spokojnie pł yną cej, peł nej rzece Drin. Na jeden z nich, teraz stary i drewniany, jechaliś my kilka minut temu naszym autobusem, drugi, czysty i nowiutki, wł aś nie zbudowany zgodnie z najnowszym ś wiatem w budownictwie mostowym, czeka na swoje wielkie otwarcie, któ re jest zaplanowane na nastę pny dzień.
Dla mnie jego wyglą d kojarzy się z nowym kamieniem milowym w ż yciu tego staroż ytnego kraju, niegdyś zamknię tego, zacofanego i uciskanego, ale teraz otworzył o swoje bramy dla goś ci i poł oż ył nowoczesny most do nowego ż ycia.
Wró ć my jednak do opisu terenu z wysokoś ci lotu orł a. Po obu stronach rzeki znajduje się miasto Szkoder - rodzaj pó ł nocnej bramy Albanii. Wokó ł ś wież ej zieleni majowego pola, nieco dalej widać najwię ksze jezioro Pó ł wyspu Bał kań skiego, Szkodra (powierzchnia do 388 km2).
Albań ska nazwa miasta Szkodra, a takż e tureckie Skutari i sł owiań ski Skadar, wedł ug najpowszechniejszej wersji, pochodzi od ł aciń skiego sł owa scutarii, któ re dosł ownie znaczy „obroń cy” i odnosił o się do znajdują cego się tu legionu pó ź nego Okres rzymski.
Szkodra jest pań stwowym centrum katolicyzmu.
Historycznie miasto utrzymywał o pewne stosunki mię dzy Austrią a Wł ochami, gdyż przez dł ugi czas miasto znajdował o się pod wpł ywem Wenecji. Tak, a islam pochodzi z Hiszpanii. Liczne muzea, ruiny ś redniowiecznych miast znajdują cych się w mieś cie i jego okolicach ś wiadczą o zł oż onej, ale ciekawej historii miasta. Jest to ró wnież centrum kulturalne jednej z dwó ch narodowoś ci Albanii, Ghegó w. Szkodra jest czwartym co do wielkoś ci miastem Albanii, populacja miasta wraz z okolicami się ga 2.000 osó b.
W mieś cie są siaduje z katedrą muzuł mań ski meczet Abu Bakr, co jest bardzo typowe zaró wno dla Szkodry, jak i dla Albanii, na 3.6 mln mieszkań có w stanowią muzuł manie - 70%, prawosł awni - 20%, katolicy - 10% , podczas gdy nie obserwuje się konfliktó w na glebie religijnej, rodziny muzuł mań skie i chrześ cijań skie przyjaź nią się ze sobą , ś wię ta religijne obchodzone są wspó lnie.
Albań czykó w nie moż na zaliczyć do fanó w religijnych. Tak się zł oż ył o historycznie, ż e przed podbojem kraju przez Imperium Osmań skie ludnoś ć wyznawał a wiarę chrześ cijań ską . Kiedyś pod rzą dami muzuł mań skiego Imperium Osmań skiego wię kszoś ć ludnoś ci zmienił a wiarę na islam, aby pł acić mniejsze podatki. Jednocześ nie, zewnę trznie przestrzegają c obyczajó w muzuł mań skich, w ż yciu codziennym zachowywali chrześ cijań ski styl ż ycia. To tacy podejrzani, pozbawieni zasad ludzie.
Tak wyglą da wspó ł czesne miasto Szkodra.
Ż egnamy się ze Szkodrem i ruszamy do stolicy Albanii, miasta Tirana, poł oż onego 100 km od Szkodry. Mijamy pola i mał e osady. Po drodze czę sto znajdują się „pomniki” straszliwej niedawnej przeszł oś ci – bunkry.
A wraz z tym odnosi się wraż enie, ż e cał y kraj był od dawna w stanie hibernacji, a teraz, po przebudzeniu, intensywnie tworzy nowe ż ycie: traktory i chł opi pracują na polach, wiele budynkó w jest w budowie .
W stolicy Albanii
Domyś lamy się , ż e zbliż amy się do stolicy na widok nowoczesnego lotniska, w pobliż u któ rego mijamy restaurację zbudowaną w formie samolotu pasaż erskiego.
Tirana – stolica kraju – najwię kszy oś rodek przemysł owy i kulturalny Albanii. Znajduje się w mię dzygó rskiej dolinie wzdł uż rzeki Iszm u podnó ż a pasma gó rskiego Kruya Daiti, 40 kilometró w od Morza Adriatyckiego. Miasto został o zał oż one przez Turkó w w 1614 roku jako Teheran (turecka nazwa Tirany), od 1920 roku jest stolicą . Za kró la Zoga I (1928-1939) wł oscy architekci przeprojektowali miasto. Ludnoś ć - 353.9 tys. osó b. Obecnie jest to centrum ż ycia naukowego i kulturalnego kraju, istnieje uniwersytet, teatr operowy i baletowy, obiekty sportowe, zakł ady produkcyjne, centrum artystycznej obró bki drewna, ceramiki i srebra. W mieś cie znajdują się muzea: albań skiej kultury ludowej, przyrody, narodowego historycznego, archeologicznego.
Gł ó wne atrakcje: dawny pał ac kró la Zogu, Pał ac Kongresó w, Plac Skanderbega z jego pomnikiem, Meczet Haji Ethem Bey (koniec XVIII - począ tek XIX wieku), Wież a Zegarowa (Sahat Kulla, 1830). W starej czę ś ci Tirany - stare domy, ogromny bazar.
Ten budynek na nabrzeż u rzeki Lana w formie piramidy to dawne Mauzoleum Envera Hodż y. Przywó dca Albanii nie miał szczę ś cia – zmarł w 1985 roku, a w 1990 już zaczę ł y się zmiany w kraju. Nie musiał wię c dł ugo leż eć w mauzoleum. Obecnie sł uż y jako centrum handlowe i centrum wystawiennicze, aw przyszł oś ci zamieni się w mię dzynarodowe centrum kulturalne.
Rzadko moż na zobaczyć turystó w w Tiranie, ponieważ po agresji NATO na Jugosł awię do kraju wlał się strumień uchodź có w z Kosowa, co doprowadził o do zaostrzenia problemó w nie tylko wewnę trznych, ale takż e polityki zagranicznej. W Tiranie jest jednak wiele do zobaczenia.
Jest to idealne miejsce dla spragnionych ciszy i spokoju oraz lubią cych piesze wę dró wki. W lokalnych sklepach i sklepach moż na kupić pię kne wyroby artystyczne wykonane z drewna, srebra i ceramiki.
Zwiedzanie miasta rozpoczynamy od duż ego Placu Skanderbega w centrum miasta, ograniczonego od wschodu wzgó rzami Dajti (1612 m. n. p. m. ). Nie mieliś my szczę ś cia - rynek jest cał y zablokowany i rozkopany: trwają prace konserwatorskie.
Narodowe Muzeum Historyczne to najwię ksze i najbogatsze muzeum w Albanii, znajduje się obok 15-pię trowego Tirana International Hotel – najwyż szego budynku w kraju (ogromny mozaikowy mural pokrywa cał ą fasadę budynku).
Na wschó d od hotelu znajduje się Pał ac Kultury, któ ry posiada wł asny teatr, restaurację , kawiarnię i galerie sztuki i wyraź nie wyró ż nia się na tle niskiej zabudowy stolicy swoją „socjalistyczną ” architekturą.
Dobrze, ż e samochody nie mogą tak naprawdę przyspieszać na wybojach – zawsze masz czas na uniki. Prawie wszyscy Albań czycy jeż dż ą Mercedesami, jednak wię kszoś ć z nich powinna był a przejś ć na emeryturę.20 lat temu. Kierowca moż e z ł atwoś cią zatrzymać się na drodze, aby porozmawiać z przyjacielem jadą cym na przeciwległ ym pasie. Jednocześ nie po obu stronach tworzą się pó ł kilometrowe korki, ale nikt się nie oburza - nie ma się do czego spieszyć.
Wszę dzie oferują kupno telefonó w komó rkowych, zegarkó w i innych „drobiazgó w”. Warto unikać takich ulicznych sprzedawcó w i ich nę kania, ponieważ towary czę sto okazują się podrobione lub skradzione. Tirana jest pię knym miastem, ma duż o zieleni, parkó w, ale nie moż e pochwalić się czystoś cią : na ulicach jest duż o ś mieci.
Wyjeż dż amy ze stolicy - przed nami droga do są siedniej Macedonii.
Do podró ż y wybieramy lokalną autostradę ł ą czą cą miasto Durres z Kosowem (oczywiś cie miejscowi Albań czycy zadbali o dogodne poł ą czenia komunikacyjne z Albań czykami z Kosowa). Mijamy miasto Durres, poł oż one na wybrzeż u Zatoki Durres – gł ó wną bramę Albanii na ś wiat zewnę trzny, jej centrum turystyczne i wypoczynkowe. Rozwija się tu ryboł ó wstwo morskie. Podobnie jak wiele osad w Albanii, Durres ma bardzo staroż ytne pochodzenie (zał oż one w VII wieku pne). Tutaj ż egnamy Adriatyk, wzdł uż któ rego wybrzeż a podró ż owaliś my przez 5 dni.
O kraju, jego historii i ludziach
Naukowcy uważ ają , ż e przodkami Albań czykó w był y plemiona iliryjskie (I tysią clecie pne). Od XI wieku zaczą ł się rozpowszechniać etnonim „Arbers”. Dominacja Imperium Osmań skiego, któ ra trwał a prawie 5 wiekó w, od XV wieku. do 1912 r. powodował migrację ludnoś ci, któ rej czę ś ć przeszł a na islam. Od poł owy XIX wieku. rozpoczą ł się wzrost ś wiadomoś ci narodowej, rozwiną ł się ję zyk literacki.
Po klę sce Turcji w I wojnie bał kań skiej Albania uzyskał a formalną niepodległ oś ć . W 1939 r. został zdobyty przez faszystowskie Wł ochy, w 1943 r. przez faszystowskie Niemcy. W 1946 r. został a ogł oszona republiką ludową , w 1976 r. przemianowano ją na Ludową Socjalistyczną Republikę Albanii, od maja 1991 r. na Republikę Albanii.
Albań czycy są dumni ze swojego bohatera narodowego Giorgiego Kastriotiego, zwanego Skanderbegiem. W drugiej poł owie XV wieku. ten najwię kszy feudalny wł adca stał na czele zbrojnej walki przeciwko podbojom Imperium Osmań skiego.
Na terenie wspó ł czesnej Albanii w II tysią cleciu p. n. e. mi. osiedlili się Iliryjczycy, aw VII - VI wieku. pne mi. na wybrzeż u Adriatyku Grecy zał oż yli swoje pierwsze kolonie w Epidamnus (dzisiejszy Durres), Apollonii (w pobliż u Vlore), Butrint (na poł udnie od Sarandy). W V - II wieku. pne mi. powstał y tu mał e pań stwa iliryjskie, któ re w 168 roku p. n. e. mi. został y wł ą czone do Cesarstwa Rzymskiego (prowincja Illyricum). Po jego upadku w 395 r. n. e. mi.
Albania stał a się czę ś cią Cesarstwa Bizantyjskiego. W wiekach VIII-XI. kraj zaczę to nazywać Albanią na cześ ć grupy etnicznej Albany zamieszkują cej jej centralną czę ś ć . Miejscowi mieszkań cy od XVI wieku. zaczą ł nazywać to terytorium Szkiperia (kraina orł ó w). Począ wszy od IX wieku. był na przemian zdobywany przez są siadó w - Buł garię , Wenecję , Serbię . W latach 1388-1430. został zdobyty przez Imperium Osmań skie, ostatecznie utracił niepodległ oś ć w 1506 roku.
Klę ska Turcji w I wojnie bał kań skiej doprowadził a do powstania w 1912 roku niepodległ ego pań stwa albań skiego. W tym samym czasie zamieszkany przez Albań czykó w region Kosowa stał się czę ś cią Serbii, a Chameria trafił a do Grecji, a poł owa wszystkich Albań czykó w wyjechał a poza granice kraju. W 1920 Albania został a uznana przez społ ecznoś ć mię dzynarodową za niepodległ e pań stwo, jej stolica został a przeniesiona z Durres do Tirany. W kwietniu 1939 r. został zaję ty przez wojska wł oskie, aw 1943 r. przez wojska niemieckie.
Po wyzwoleniu kraju od wojsk niemieckich w listopadzie 1944 r. zamieszkane przez Albań czykó w Kosowo, Chameria i zachodnia Macedonia wró cił y do Jugosł awii i Grecji i od tego czasu granice Albanii nie uległ y zmianie. Konflikt etniczny w Kosowie w 1999 r. spowodował duż y napł yw stamtą d albań skich uchodź có w, któ rzy osiedlili się w pó ł nocno-wschodnich regionach, co pogł ę bił o problemy wewnę trzne kraju.
Albania jest republiką , gł ową pań stwa jest prezydent, organem ustawodawczym jest jednoizbowy parlament Kuvendi Popullor (Zgromadzenie Ludowe). Kraj podzielony jest na 36 okrę gó w (reti).
Ludnoś ć Albanii jest jedną z najbardziej jednorodnych etnicznie w Europie. Albań czycy (wł asne okreś lenie – Szkiptar) wywodzili się od Iliró w, któ rzy u zarania pisanej historii zamieszkiwali czę ś ć kraju poł oż oną na pó ł noc od rzeki. Szkumbini. Poł udniowa Albania znajdował a się w tym czasie pod wpł ywami greckimi.
Oba tereny przez dł ugi czas znajdował y się pod panowaniem rzymskich, sł owiań skich i tureckich zdobywcó w, ale nadal istnieją znaczne ró ż nice mię dzy Ghegami ż yją cymi na pó ł noc od rzeki. Shkumbini i mieszkają cy na poł udnie od niego Toskowie. Ję zyk albań ski, oparty na dialekcie toksycznym, wywodzi się ze staroż ytnego ję zyka iliryjskiego i nie przypomina ż adnego innego ję zyka na ś wiecie. 99% Albań czykó w mieszkają cych w kraju nie zna innych ję zykó w.
Albania do niedawna był a krajem komunistycznym. Tu nie wolno był o ż enić się z obcokrajowcami, nie wolno był o posiadać takich mieszczań skich luksusowych przedmiotó w jak fortepian czy samochó d, telewizor i telefon do uż ytku osobistego, zabroniono trzymać w domu psy i koty. Faceci nie mogli nosić dż insó w, dziewczynom nie wolno był o nosić kró tkich spó dniczek i nie wolno im był o razem sł uchać rock and rolla.
Za takie „poważ ne przestę pstwa” mł odzi ludzie zostali nie tylko wydaleni z uczelni i skazani na karę pozbawienia wolnoś ci do 15 lat, ale takż e ich rodzice zostali wydaleni z pracy, groż ono im takż e karą pozbawienia wolnoś ci. Artykuł.55 kodeksu karnego uznano za najstraszniejszy - propagandę i agitację , za któ rą otrzymali 15 lat. W sumie w tym czasie jedna trzecia ludnoś ci kraju został a skazana na ró ż ne wyroki. Albań czycy nie tylko nie mieli prawa do opuszczenia kraju, ale takż e byli ograniczeni w poruszaniu się po swoim kraju i mieś cie. Transport publiczny dział ał tylko podczas i na przejazdy do iz pracy, a transport osobowy w ogó le nie istniał . Jedyne, co Albań czycy mieli prawo, to budować za darmo liczne betonowe bunkry poza godzinami pracy, podobno w celu ochrony ich przed zewnę trznym wrogiem. Granica nie był a po prostu zamknię ta, każ da ż ywa istota, w tym zwierzę ta, został a zastrzelona przez czujnych straż nikó w granicznych podczas pró by przekroczenia granicy.
Ponadto Albania został a ogł oszona pierwszym pań stwem ateistycznym na ś wiecie, a miejsca kultu został y zniszczone.
Obecnie Albania jest jednym z najbiedniejszych i najbardziej zacofanych krajó w Europy, pomimo bogatych zł ó ż rud metali ż elaznych i nież elaznych, ropy naftowej i gazu. Poł owa ludnoś ci pracują cej jest zatrudniona w rolnictwie. Gł ó wne uprawy rolne to pszenica, kukurydza, ziemniaki, tytoń , burak cukrowy i baweł na. Owce są tradycyjnie hodowane w gó rach. Mł odzi ludzie emigrują w poszukiwaniu pracy, wię c za granicą mieszka wię cej Albań czykó w niż w ojczyź nie.
