Знакомство с Анталийским побережьем
Останавливаемся на отдых и дальнейшее знакомство с Турцией в «Grand Ring Hotel» в Белдиби рядом со знаменитым курортом Кемер на побережье Средиземного моря. У нас отличный отель, удобный номер, приличный ресторан. Сразу бежим на пляж, чтобы окунуться в морскую пучину.
После обеда на нас ожидает сюрприз – мы едем в Кемер в настоящий хаммам (турецкая баня), где нам делают всевозможные массажи, маски, где мы паримся в «сухой» и «мокрой» сауне, купаемся в закрытых и открытых бассейнах, пьём различные напитки. В общем, расслабляемся по полной программе.
Утром отправляемся на экскурсию в город Анталию на знакомимся с ним и его историей.
Согласно легенде, связанной с основанием Антальи, царь Пергамы Атталос II однажды собрал своих подданных и сказал: «Идите и найдите мне такое место на земле, чтобы все цари, все народы позавидовали, идите и найдите мне рай на земле» и отправил их в 4 стороны своего царства. Месяцами шли солдаты и много красивых мест увидали, но ни одно из них не было красиво как рай настолько, чтобы угодить царскому желанию, пока не дошли до сегодняшней Антальи и, увидев неповторимую красоту природы, поняли, что это именно тот рай, о котором говорил царь. Когда царь прибыл на это место, то был заворожен этой местностью с голубым небом, бирюзовым морем и золотым песком среди девственных зелёных лесов. И в этом самом красивом месте на земле он приказал основать город, который назвал в свою честь Атталеия. Правдива эта легенда или нет, но во II веке до н. э. Атталос II основал здесь военную базу для укрепления южных берегов своего государства. После исчезновения Пергамского царства со сцены истории в 133 г. до н. э. Атталеия после короткого периода независимости была захвачена пиратами, а в 77 г. до н. э. присоединена к Римской империи. После VII века город часто переходил от сельджуков к византийцам и обратно. В 1207 г. город был присоединён к Сельджукским, а в 1391 г. – к Османским землям. Сегодня Анталья – крупный город с населением 1.5 млн. человек, её называют «жемчужиной Средиземноморья», «турецкой ривьерой» и она считается одним из самых популярных на земле курортов.
Современный город и античные постройки находятся рядом, а старый центр Калейчи окружен стенами снаружи и изнутри. Крепостные стены с 80 башнями возрастом более 2 тыс. лет, бывшие свидетелями многих существовавших здесь цивилизаций, сохранились до сих пор. На улице, окружённой стенами, сохранились традиционные дома Антальи. У этих двух- и трёхэтажных зданий один фасад смотрит на улицу, другой – в сад и они прекрасно отражают атмосферу прошлого города.
Наши взоры привлекает комплекс Йивли минаре Кюллиеси, и особенно Йивли минарет – символ Антальи. Этот минарет является одним из первых мусульманских зданий в Анталье, построенный в XIII веке сельджукскими архитекторами. Основание сделано из четырёхугольных плит, корпус - из кирпичей и кафеля бирюзового цвета. На корпусе расположен минарет на 8 вертикальных пазах. Лестница наверх состоит из 90 ступеней, а высота составляет 38 м.
Обращаем внимание на Кесик Минаре Джаме (мечеть с подрезанным минаретом). Это очень древнее здание было переделано сыном Беязита II Шахзаде Коркутом под мечеть, и у неё был достроен один минарет. Вследствие пожара в XIX веке деревянная часть минарета сгорела, поэтому этой мечети было дано такое имя. Мечеть интересна тем, что представляет особенности античной, сельджукской и османской эпох.
Посещаем медресе Каратай, основанное как Школа корана в 1251 г. Особенностью медресе является украшенный богатыми геометрическими мотивами сельджукского типа михраб (молитвенная ниша). Сегодня в стенах бывшего медресе расположился музей, в котором собраны лучшие образцы изящных сельджукских изразцов и керамики. Портал и михраб медресе демонстрируют мастерство сельджуков в искусстве резьбы по камню.
Спускаемся к античной пристани для яхт, расположенной внутри крепости, которая используется без перерывов со II века до н. э. , т. е. со времени основания города. Кроме личных яхт, здесь стоят так же и прогулочные катера, которые отправляются на разное время и в разных направлениях вдоль берегов Антальи, откуда видны водопады, утёсы, морские пещеры, пляжи, бухты, античные города и острова. Размещаемся на палубе одной из яхт и отправляемся на морскую прогулку вдоль побережья города. Перед нами открывается чудесный вид пристани и полюбившегося нам города.
В Анталье много парков, скверов, прекрасна архитектура современных зданий. Весь город украшен цветами и фонтанами, везде ухоженные пальмы. Современные комфортные дома, хорошие городские дороги, новый автотранспорт свидетельствуют о благосостоянии самого города и его жителей.
Кроме различных исторических мест, рядом с километровыми пляжами Антальи и её пригородов много интересных водопадов и пещер. Особенно запомнился водопад Карпузкалдыран на реке Нижний Дюден высотой 42 м с барельефом Кемаля Ататюрка.
Памуккале – «Хлопковая крепость» и античный город Хиераполис
Памуккале, расположенный в 20 км от города Денизли, – это чудо природы, которое напоминает сказочную страну, благодаря полям из травертина, похожим на затвердевшее белое полотно и целебным источникам. Он символизирует соединённые природные и культурные богатства своим историческим значением и близостью термальных источников.
Вода (35.6 град. С), стекающая со склонов горы, образует систему водоёмов с известковыми стенами (травертинами). Слой углекислого газа в ключевой воде разлагается в углекислый газ, карбонат кальция и воду. Углекислый газ, выпущенный в воздух, и опускание известняка образуют травертины. Термальные воды Памуккале применяются при различных болезнях: сердечно-сосудистых, ревматизма, снимает желудочные спазмы; оказывает чудодейственное воздействие на каменно-почечные и инфекционные заболевания, поэтому здесь был создан термальный курорт.
Ещё в Римский период люли приезжали в Хиераполис для поправки здоровья на термальных водах. Выразительная архитектура Античного фонтана и Римского водохранилища, выполненных для использования термальных вод, завораживает и восхищает. Купание в термальных водах среди исторических произведений в «Бассейне Клеопатры» доставило нам большое удовольствие.
Безусловно, основной достопримечательностью Памуккале являются травертины. Однако, не меньший интерес вызывают развалины античного города Хиераполиса, основанного пергамским царём Эвменом II в 190 г. до н. э. и названного в честь царицы Хиеры – супруги основателя Пергамского царства Телефа. В 133 г. до н. э. город перешёл под покровительство Рима, а в 395 г. - под управление Византии.
Самыми важными памятниками Римского периода были остатки античной бани, восстановленной в I веке, агора, театр, два проспекта с колоннами, триумфальные ворота Домициана, крепостные стены, а также базилика Христианского периода.
Некрополь (древнее кладбище) вмещал многочисленные гробницы и саркофаги, для строительства которых использовали мрамор и известняк. Гробницы подразделены на 3 вида: саркофаги, прямоугольные семейные гробницы и Тимулюс – круглые семейные гробницы.
Городу пришлось многое повидать и многое пережить. Особенно беспощадными были землетрясения, которые его неоднократно разрушали. Несмотря на многократное восстановление, после землетрясения 1334 г. город был покинут.
Кроме осмотра древних развалин, посещаем музей истории Хиераполиса и, знакомясь с экспозициями, узнаём много нового и интересного о том далёком времени. Музей находится в самом центре Хиераполиса, в здании Больших римских бань, мимо которых мы проходим от термального бассейна до травертинов. Музей небольшой, но интересный. В нём выставлены экспонаты, найденные не только при раскопках Хиераполиса, но и Колоссии, Лаодикии, Триполиса, Аттуды, Карии. Датируются экспонаты различными периодами от Бронзового века до Османской империи.
Экспозиция занимает три зала. В первом собраны предметы, найденные при раскопках Хиераполиса и Лаодикии: гробницы, мраморные надгробия, резные каменные детали декора и саркофаги из обожжённой глины. Также здесь выставлены оригиналы и копии древнегреческих статуй. Основную часть экспозиции второго зала составляют предметы, найденные в 1954-1959 г. г. английской археологической экспедицией в районе Денизли – предметы домашней утвари из обожженной глины, монеты, обработанные камни, датируемые IV века до н. э. Кроме этого, здесь выставлены золотые и серебряные монеты, женские украшения и предметы культа, относящиеся к более поздним периодам - фригийскому эллинскому, римському, византийскому, сельджукскому и османскому. В третьем зале выставлены предметы, найденные при раскопках в амфитеатре Хиераполиса - статуи и другие детали декора фасада и стен. Часть экспонатов расположена непосредственно во дворе.
Эфес - город древнегреческих легенд и мифов
Возле города Сельчук находится самый великолепный античный город Турции Эфес, который мы посещаем. Это место, где святой Павел распространял христианство, куда приезжали царица Египта Клеопатра и римский полководец Марк Антоний, где провели последние дни Дева Мария и святой Иоанн, и куда приезжают около 1.5 млн. туристов каждый год. Этот город–легенда является самым важным для страны культурным наследием.
Время основание первого города, возникшем на этом месте, уходит глубоко в века и упоминается в текстах хеттов как Апаса, столица страны Арзава. Сам город являлся портовым и начал своё существование в 1050 до н. э. вместе с заселением приплывающих морем народов, а в 560 г. до н. э. был перенесен в окрестности храма Артемиды. Античный город Эфес был основан одним из генералов Александра Македонского Лусимакосом 300 лет до н. э. В период Римского правления в 100-200 г. г. , имея население 200 тыс. человек, считался самым многолюдным городом Анатолии. В 262 г. город разорили готты, и с этого момента начался период его упадка. В V-VI веках Эфес был важнейшим городом Византийской империи после Константинополя. При императоре Константине I город был в значительной степени перестроен, в т. ч. были выстроены новые бани. В 614 г. Эфес был частично разрушен землетрясением. В дальнейшем значение города как центра торговли убывало, по мере того как гавань постепенно заполнялась илом из реки. Неоднократно предпринимавшиеся попытки углубления дна не могли спасти ситуацию. На сегодняшний день гавань находится в 5 километрах от города. Потеряв гавань, город лишился и выхода к Эгейскому морю, что немедленно ударило по торговле. Люди стали покидать город, перебираясь на близлежащие холмы. Поэтому город был перенесен в окружности холма Аясулук, где находилась построенная по заказу византийского императора Юстиниана I базилика святого Иоанна. Руины храмов использовались в качестве источника строительного камня для новых жилищ. В 1330 г. Аясулук был захвачен турками и его сделали центром Айдыногуллары. В XV веке после краткого периода расцвета Эфес был окончательно покинут. Соседний город Аясолук в 1914 г. был переименован в Сельчук.
То, что сохранилось и предстает взору современного человека, действительно поражает воображение масштабностью работ и искусством исполнения. Особенно впечатляют Агора (площадь для народных собраний) и базилика, которая начинается от величественной колоннады, общая длина которой около 165 метров, храм Домициана и мавзолей Меммиуса. Вам «налево» показывает стопа путь к публичному дому. С 1895 г. и до сегодняшнего дня в античном городе Эфесе, где после раскопок по Портовой улице гуляет множество туристов, а в восстановленном Большом театре проходят пышные представления, перед величием здания библиотеки Цельсия захватывает дух. Да всего и не перечислить, это надо самому всё пройти и осмотреть.
Подъезжаем к одному из семи чудес света Храму Артемиды. Здесь, кроме обломков колонн, на которых аисты вьют свои гнёзда, до наших дней ничего не сохранилось. А некогда это был не только первый мраморный храм, построенный в те времена, но и самый священный храм Эллинистического периода. Храм Артемиды, древнегреческой богини, был построен в архаическом (древнем) периоде. Приблизительно в 650 г. до н. э. Эфес, в том числе и храм Артемиды, был разрушен киммерийцами, но позже был построен новый огромный храм. В 356 г. до н. э. храм Артемиды был сожжен Геростратом, который испытывал маниакальное желание прославиться, но вскоре был вновь восстановлен. Столетиями он использовался не только как место богослужения, но и местом, где были спрятаны статуя Артемиды и др. ценности. В 401 г. храм Артемиды был окончательно разрушен. На холме расположена Сельчукская крепость, построенная в Византийский период, внизу находится величественная мечеть Иса Бей 1375 г.
Заходим в церковь апостола Христа Иоанна, который был одним из авторов Нового Завета. После его смерти в Эфесе, на склоне холма Аясулук для него была построена скромная гробница. Над ней в V веке была построена базилика с деревянной крышей, а в VI веке по приказу императора Юстиниана I была построена новая базилика в форме креста и с куполом.
Посещаем ещё одно священное место Эфеса – домик Девы Марии на горе Бюльбюль.
Согласно легенде, во время своего распятия Иисус Христос завещал своей матери заботиться об Иоанне, как о собственном сыне, а Иоанну заботиться о Марии, как о родной матери. Поскольку апостолы разделили между собой территории для распространения христианства, а территория Малой Азии досталась Иоанну, то он поселил Деву Марию в Эфесе в домике, окружённой густым лесом, где она и умерла спустя 12 лет после распятия Христа.
Католическая церковь признала это место святым и каждый год 15 августа сюда едут тысячи паломников на честь Богоматери. Здесь построена часовня, возле которой бьёт источник, считающийся целительным, возле которого появилась стена желаний, где можно загадать желание, завязав тряпочный узелок на специально установленных решётках.
Краткий отдых в Кушадасы и небольшая остановка в Измире
Останавливаемся на краткий отдых в курортном городе Кушадасы на побережье Эгейского моря. Наш отель «Sozer» расположен в центре города, напротив пляж. Первым делом решаем окунуться в пока ещё не совсем тёплом море. Затем до самой ночи гуляем по красивой набережной.
Немного отдохнув, отправляемся навстречу знакомству с ещё одним античным городом – Пергамом, по пути к которому делаем коротенькую остановку в третьем по величине городе страны Измире (древняя Смирна) с населением 2.5 мн. человек. Измир – это город моря ветра. «Мне 8500 лет…» - говорит город устами поэта Гомера. Здесь на протяжении веков и согласно мифологии, непрерывно обитали, сменяя друг друга, амазонки, лидийцы, персы, Александр Македонский с армией, римляне, арабы, византийцы, сельджуки и османы.
Измир всю свою историю был портовым городом и его центром считается прибрежный район Конак, ставший оживлённым центром развлечений, в центре которого «бьётся сердце» Измира -площадь Конак Мейданы. На площади стоит Башня с часами, которая считается символом города. Она была построена в 1901 г. для султана Абдулхамида II в честь 25-летия его правления. Часы на башне – символ турецко-немецкой дружбы, а так же дружбы между двумя правителями были подарены немецким императором Вильгельмом II.
На площади также находятся: городская ратуша – Беледийе и археологический музей, в подвальном помещении которого стоят саркофаги, барельефы и несколько статуй, в том числе статуи Посейдона и Деметры, мечеть Ялы Джамиси, украшенная фаянсом, здание муниципалитета и правительственное здание. Наше внимание привлекает памятник Хасану Тахсину, который сделал первый выстрел по оккупационным войскам во время освободительной войны.
В древней столице Пергамского царства
Античный город Пергам, находящийся в 100 км на севере от Измира, в центре области Бергама, считался городом Зевса, здесь развивались медицина и письменность. В 282-133 г. г. до н. э. город становится столицей Пергамского царства, основанного греком Филетером, сыном Аттала, в 283 г. до н. э. , положившим начало династии Атталидов (283-129 г. г. до н. э. ). Пергамское царство - одно из крупнейших по территории и богатых эллинистических государств, играющее первостепенную роль в судьбах эллинистического мира конца III-II веков до н. э. до тех пор, пока Аттал III, считавший неизбежным подчинение Пергама Риму, в 133 г. до н. э. завещал ему своё царство. Римляне образовали здесь провинцию Азия. В письменных источниках первый раз о Пергаме упоминается в IV веке до н. э.
Посещаем развалины Акрополя (верхний город), расположенного на вершине отвесного холма на высоте 300 м. Раньше на этот холм можно было добраться только взбираясь по изгибающей дороге. Мы же поднимаемся по недавно построенной канатной дороге. Внизу открывается чудесная панорама города Бергама и окружающей его живописной местности.
Остатки старого города были найдены в 1870 г. немецким инженером Карлом Хуманном при строительстве железной дороги в Западной Анатолии. Вскоре после этого в 1878 г. начались первые исследования и раскопки Пергама, которые продолжаются и по сей день.
Особенность планировки города в том, что все религиозные, военные, официальные, социальные и торговые постройки расположены недалеко друг от друга. В период, когда город был столицей, здесь построили дворец, храм, театр и башню и окружили его городскими стенами. Над жилой территорией находятся дворцы царей Пергама, 5 цистерн для дождевой воды и арсенал, где хранились боеприпасы. В нижней части расположены: храм Афины, библиотека, где впервые был изобретен пергамент, храм Траяна, построенный на самой высокой террасе Акрополя в честь обожествлённого римского императора Траяна. На террасе под храмом Траяна находился легендарный Алтарь Зевса, сооружённый в 231 г. до н. э. в честь победы Аттала I над галатами, и который в 1897 г. был увезен в Германию и до сих пор хранится в музее Пергамы в Берлине. А театр, вмещающий 10 тыс. человек, интересен тем, что скамьи для зрителей расположены на почти вертикальной стороне холма, а деревянная двигающаяся сцена разбиралась в дни представлений и собиралась после них. В самом низу находятся Гимназиум и храм Деметры.
В легендарной Трое
В древнегреческой мифологии упоминается о 10-летней войне между греками и троянцами, которая вспыхнула в Анатолии. Легендарный древнегреческий поэт Гомер создал «Илиаду», посвящённую Троянской войне и её участникам. Долгое время учёные не могли определить, где же на самом деле находилась Троя.
Немецкий предприниматель, археолог-любитель Генрих Шлиман, был с детства очарован повествованием о Трое и проникся страстным убеждением в его истинности. В 1870 г. он начал раскопки на холме Гисарлык, который находится 36 км на юго-востоке от города Чанаккале, в нескольких километрах от входа в Дарданеллы. В перекрывающих друг друга слоях Шлиман в 1873 г. обнаружил детали архитектуры и множество предметов, изготовленных из камня, кости и слоновой кости, меди и драгоценных металлов, что заставило научный мир пересмотреть представления о героическом веке. Шлиман не сразу распознал слои микенской эпохи и позднего бронзового века, но в глубине холма он наткнулся на значительно более древнюю крепость, хронологически вторую, и с полной уверенностью назвал ее градом Приама. После смерти Шлимана в 1890 г. его коллега Вильгельм Дёрпфельд продолжал работу и в 1893 г. и 1894 г. открыл гораздо более обширный периметр Трои VI. Это поселение соответствует микенской эпохе и потому его-то и признали Троей гомеровской легенды. Теперь большинство учёных полагает, что холм у Гиссарлыка – это и есть реальная историческая Троя, воспетая Гомером.
У входа нас встречает символический Троянский конь, который мы тщательно обследуем как снаружи, так и внутри.
Посещаем музей и узнаём, что в ходе археологических раскопок археологи обнаружили на холме Гисарлык следы 9 крепостей-поселений (основных слоёв) древней Трои:
Троя 0 (или Кумтепе) – неолитическое поселение, существовавшее в окрестностях Трои.
Троя I (3000-2600 г. г. до н. э. ) - первое Троянское поселение было застроено очень примитивными жилищами из глиняных кирпичей. Судя по оставшимся следам, оно погибло во время пожара.
Троя II (2600-2300 г. г. до н. э. ) - следующее поселение выглядит более развитым и богатым. Именно в этом слое Шлиман обнаружил знаменитый троянский клад, который состоял из многочисленного оружия, медных безделушек, частей драгоценных украшений, золотых сосудов, могильных плит доисторического и раннеисторического периода. Эта высокоразвитая культура была также уничтожена пожаром.
Троя III-IV-V (2300-1900 г. г. до н. э. ) - эти слои свидетельствуют о периоде упадка в истории древнего города.
Троя VI (1900-1300 г. г. до н. э. ) - город увеличился в диаметре до 200 метров. Поселение стало жертвой сильного землетрясения 1300 года до н. э.
Троя VII-A (1300-1200 г. г. до н. э. ) - к этому периоду относится знаменитая Троянская война. Позднее афиняне разграбили и разрушили поселение.
Троя VII-B (1200-900 г. г. до н. э. ) - полуразрушенная Троя была захвачена фригийцами.
Троя VIII (900-350 г. г. до н. э. ) - в это время город населяли алеанские греки. Царь Ксеркс посещал тогда Трою и принес здесь в жертву более чем 1000 голов скота.
Троя IX (350 г. до н. э. -- 400 г. н. э. ) - довольно крупный центр эллинистической эпохи.
Недалеко от античной Трои находится самая западная точка Азии - мыс Баба (26° 10" в. д. , 39° 29" с. ш. ) - интересна своим рыбацким портом Бабакалекёй («Крепость Баба»), где находится очаровательный османский замок XVIII века. К сожалению, у нас нет возможности посетить это уникальное место. По словам нашего гида Тубы, на этом месте нет никакого специально знака или центра, как, к примеру, на мысе Кабо де Рока в Португалии, самой западной точке Европы, и поэтому она не входит в перечень туристических объектов. А жаль!
Переправа-переправа, берег левый-берег правый или пролив Дарданеллы
Покинув Трою, направляемся в город Чанаккале, чтобы на пароме переплыть через пролив Дарданеллы и вернуться в Европу.
Пролив Дарданеллы – это пролив между европейским полуостровом Галлиполи и северо-западом Малой Азии, соединяющий Мраморное море с Эгейским. На европейском континенте его длина составляет 78 км, на азиатском – 94 км, ширина изменяется от 1.3 км до 6 км. Дарданеллы вместе с Босфорским проливом, называемые Черноморскими проливами, в системе международных морских путей занимают особое положение, т. к. это единственный путь сообщения между Чёрным и Средиземным морями. Во все времена, начиная с античных, за эти проливы велась ожесточённая борьба и до сих пор не урегулированы все вопросы, связанные с прохождением судов через них.
Бросаем прощальный взгляд на город Чанаккале и Азию.
Переправа на пароме длилась недолго, но трудно передать словами эмоции, которые охватывают на этом уникальном месте, – ведь мы одновременно видим как азиатский, так и европейский берега и находимся посередине двух частей света! И вот мы въезжаем на европейский берег. Привет, родная Европа!
Прогулка по Босфору
Возвращаемся в Стамбул, с наслаждением гуляем по вечернему городу, вдыхая его ароматы, наполненные сладостями. Повсюду на улицах идёт оживлённая торговля. Чем только не торгуют!
Утром отправляемся в порт, чтобы совершить небольшой круиз по Босфорскому проливу – одному из уникальнейших мест в мире. Расположен пролив между Европой и Азией, соединяет Чёрное море с Мраморным. Длина пролива около 30 км, минимальная ширина – 700 м. Благодаря ему, Стамбул на протяжении долгой истории сохранял свою значимость и великолепие и является несравненной морской транспортной системой мирового масштаба.
Приобретя билет за 10 турецких лир на самый короткий экскурсионный маршрут, оправляемся на катере почти в двухчасовое плавание. По обеим сторонам пролива многочисленные мечети, виллы, которые строились и использовались османскими падишахами, а также великолепные дворцы, куда поселились османские султаны после Топканы. Самые знаменитые из них – Бейлербеи и Долмабахче.
Плывём вдоль района Ортакёй – одного из самых романтических мест этого города. В нём на небольшом выступе рядом с Босфорским мостом находится ещё одна достопримечательность Стамбула – мечеть Ортакёй, построенная в 1853-1854 г. г. в стиле османского барокко.
Проплываем под Босфорским мостом – первым висячим мостом через Босфор длиной 1560 м, объединивший европейскую и азиатскую части Стамбула, открытый 29 октября 1973 г. к 50-летию провозглашения Турецкой Республики.
Кроме этого моста, через Босфор перекинут ещё один висячий мост Султана Мехмеда Фатиха длиной 1510 м и открытый в 29 мая 1988 г. к 535-летию завоевания города, и назван именем завоевателя Стамбула. Мы также проплываем под ним.
На обоих берегах Босфора расположены, конечно, не одни роскошные дворцы и виллы, там живут в обычных домах простые стамбульцы.
Вдоль берегов Босфора расположены две крепости. На азиатском – Анадолухисары (Анатолийская крепость), возведенная по приказу султана Баязида Йылдырыма в 1395 г. До осады Стамбула она использовалась в качестве военной базы и до сих пор сохранила свой первозданный вид. Крепость Румелихисари воздвигнута в самой узкой части прибрежья Босфора, напротив Анатолийской крепости. Крепость была сооружена султаном Мехмедом II Фатихом (Завоевателем). Строительство крепости было начато в 1452 г. и завершено за рекордный срок – всего за 4 месяца.
Прогулкой по Босфору завершается наша экскурсионная программа по Стамбулу и Турции. Мы отправляемся в аэропорт имени Ататюрка.
О стране и её народе
Мы проехали полстраны и убедились в том, как бережно относятся 75-миллионный турецкий народ к своей стране и к её богатой истории. На своём пути не встречали ни плохих дорог, ни ветхих зданий. Везде чувствовалась добротность, ухоженность. Обратили внимание на теплицы, многие из которых пристроились на узких террасах гор Тавр – их соорудили для того, чтобы уберечь овощи от палящего солнца. Увидав так же во многих населённых пунктах памятники различным овощам, понимаешь, с каким уважением в стране относятся к сельскохозяйственному труду. Поняли, что это страна-труженица, она интересна не только как «база отдыха», а в ней есть что посмотреть.
Возвращаемся домой, увозя с собой бесценный груз. Нет, не в виде золотых украшений, популярных турецких товаров. Мы увозим с собой багаж новых знаний, которыми обогатились за время пребывания в столь богатой историческими ценностями стране. Мы получили возможность соприкоснуться с реликвиями античных цивилизаций, лучше познать мир, в котором мы живём, увидеть и побывать в красивейших местах планеты, а также отдохнуть на берегах трёх морей: Средиземного, Эгейского и Мраморного. Улетая на авиалайнере, бросая прощальный взгляд на Стамбул, мы говорим: спасибо тебе, Турция, за то, что сохраняешь для потомков историческое и культурное наследие прошедших по твоей земле великих и малых древних цивилизаций!
Znajomoś ć wybrzeż a Antalyi
Zatrzymujemy się na odpoczynek i dalszą znajomoś ć Turcji w Grand Ring Hotel w Beldibi w pobliż u sł ynnego kurortu Kemer na wybrzeż u Morza Ś ró dziemnego. Mamy ś wietny hotel, wygodny pokó j, przyzwoitą restaurację . Od razu biegniemy na plaż ę , aby zanurzyć się w gł ę binach morza.
Po obiedzie czeka nas niespodzianka - udajemy się do Kemer do prawdziwej hammamu (ł aź ni tureckiej), gdzie dostajemy wszelkiego rodzaju masaż e, maski, gdzie parujemy w saunie "suchej" i "mokrej", pł ywamy w pomieszczeniach i na zewną trz baseny, pić ró ż ne napoje. Ogó lnie odpoczywamy w peł ni.
Rano wybieramy się na wycieczkę do miasta Antalya, aby zapoznać się z nim i jego historią.
Wedł ug legendy zwią zanej z zał oż eniem Antalyi, kró l Pergamonu Attalos II zebrał kiedyś swoich poddanych i powiedział : „Idź i znajdź mi miejsce na ziemi, aby wszyscy kró lowie, wszystkie narody zazdroś cił y, idź i znajdź mi niebo na ziemi” i wysł ał ich na 4 stronę swojego kró lestwa. Ż oł nierze chodzili miesią cami i widzieli wiele pię knych miejsc, ale ż adne z nich nie był o tak pię kne jak raj, by zadowolić kró lewskie pragnienie, aż dotarli do dzisiejszej Antalyi i widzą c wyją tkowe pię kno natury, zdali sobie sprawę , ż e jest to dokł adnie ten raj, o któ rym mó wili o. car. Kiedy kró l przybył do tego miejsca, był zahipnotyzowany tym obszarem z bł ę kitnym niebem, turkusowymi morzami i zł otymi piaskami wś ró d dziewiczych zielonych lasó w. I w tym najpię kniejszym miejscu na ziemi nakazał zał oż enie miasta, któ re na jego cześ ć nazwał Attaleia. Prawda czy nie, ta legenda, ale w II wieku pne. mi.
Attalos II zał oż ył tutaj bazę wojskową , aby wzmocnić poł udniowe wybrzeż a swojego pań stwa. Po zniknię ciu Kró lestwa Pergamonu ze sceny historycznej w 133 p. n. e. mi. Attaleia, po kró tkim okresie niepodległ oś ci, został a zdobyta przez pirató w, aw 77 pne. mi. przył ą czony do Cesarstwa Rzymskiego. Po VII wieku miasto czę sto przechodził o od Seldż ukó w do Bizantyjczykó w i odwrotnie. W 1207 miasto został o przył ą czone do Seldż ukó w, aw 1391 do ziem osmań skich. Dzisiejsza Antalya jest duż ym miastem, zamieszkał ym przez 1.5 miliona ludzi, nazywana jest „perł ą Morza Ś ró dziemnego”, „Turecką Riwierą ” i jest uważ ana za jeden z najpopularniejszych kurortó w na ś wiecie.
W pobliż u znajduje się nowoczesne miasto i staroż ytne budynki, a stare centrum Kaleiç i jest otoczone murami wewną trz i na zewną trz. Do dziś przetrwał y mury twierdzy z 80 wież ami sprzed ponad 2 tysię cy lat, któ re był y ś wiadkami wielu istnieją cych tu cywilizacji.
Na otoczonej murem ulicy zachował y się tradycyjne domy Antalyi. Te dwu- i trzypię trowe budynki mają jedną fasadę od strony ulicy, drugą od strony ogrodu i doskonale oddają klimat przeszł oś ci miasta.
Nasze oczy przycią ga kompleks Yivli Minare Kü lliesi, a zwł aszcza Yivli Minaret, symbol Antalyi. Ten minaret jest jednym z pierwszych muzuł mań skich budynkó w w Antalyi, zbudowanym w XIII wieku przez architektó w Seldż ukó w. Podstawa wykonana z pł yt czworoką tnych, korpus z cegł y i turkusowych pł ytek. Na korpusie minaret na 8 pionowych rowkach. Schody na gó rę skł adają się z 90 stopni, a ich wysokoś ć to 38 m.
Zwracamy uwagę na Kesik Minare Jame (meczet z wycię tym minaretem). Ten bardzo staroż ytny budynek został przekształ cony przez syna Beyazita II Shahzade Korkuta na meczet, a jeden minaret został ukoń czony.
Na skutek poż aru w XIX wieku spł onę ł a drewniana czę ś ć minaretu, dlatego meczetowi nadano tę nazwę . Meczet jest interesują cy, ponieważ reprezentuje cechy epoki staroż ytnej, seldż uckiej i osmań skiej.
Odwiedzamy Madrasę Karatay, zał oż oną jako Szkoł a Koran w 1251 roku. Cechą medresy jest mihrab (nisza modlitewna) ozdobiona bogatymi motywami geometrycznymi typu seldż uckiego. Dziś w murach dawnej medresy mieś ci się muzeum, w któ rym znajdują się najlepsze przykł ady eleganckich seldż uckich kafli i ceramiki. Portal i mihrab medresy demonstrują umieję tnoś ci Seldż ukó w w sztuce rzeź bienia w kamieniu.
Schodzimy do staroż ytnej przystani znajdują cej się wewną trz twierdzy, któ ra był a uż ywana nieprzerwanie od II wieku p. n. e. mi. , czyli od zał oż enia miasta.
Opró cz prywatnych jachtó w, wzdł uż wybrzeż a Antalyi odpł ywają w ró ż nym czasie i w ró ż nych kierunkach ró wnież ł odzie rekreacyjne, ską d moż na zobaczyć wodospady, klify, jaskinie morskie, plaż e, zatoki, staroż ytne miasta i wyspy. Zostajemy umieszczeni na pokł adzie jednego z jachtó w i wyruszamy w rejs statkiem wzdł uż wybrzeż a miasta. Przed nami otwiera się wspaniał y widok na molo i miasto, któ re kochamy.
W Antalyi jest wiele parkó w i placó w, architektura nowoczesnych budynkó w jest pię kna. Cał e miasto jest ozdobione kwiatami i fontannami, wszę dzie zadbanymi palmami. Nowoczesne wygodne domy, dobre miejskie drogi, nowe pojazdy ś wiadczą o dobrobycie samego miasta i jego mieszkań có w.
Opró cz ró ż nych zabytkó w, w pobliż u kilometrowych plaż Antalyi i jej przedmieś ć znajduje się wiele ciekawych wodospadó w i jaskiń . Szczegó lnie pamię tam wodospad Karpuzkaldyran na rzece Lower Duden, wysoki na 42 metry z pł askorzeź bą Kemala Ataturka.
Pamukkale – „Baweł niana Twierdza” i staroż ytne miasto Hierapolis
Pamukkale, poł oż one 20 km od miasta Denizli, to cud natury przypominają cy bajkową krainę , dzię ki trawertynowym polom przypominają cym stwardniał y biał y len i leczniczym ź ró dł om. Symbolizuje poł ą czone bogactwo przyrodnicze i kulturowe z jego historycznym znaczeniem i bliskoś cią ź ró deł termalnych.
Woda (35.6 st. C) spł ywają ca ze zboczy gó ry tworzy system zbiornikó w o ś cianach wapiennych (trawertynach). Warstwa dwutlenku wę gla w wodzie ź ró dlanej rozkł ada się na dwutlenek wę gla, wę glan wapnia i wodę . Uwalniany do powietrza dwutlenek wę gla i toną cy wapień tworzą trawertyny.
Wody termalne Pamukkale są wykorzystywane do ró ż nych choró b: ukł adu krą ż enia, reumatyzm, ł agodzi skurcze ż oł ą dka; ma cudowny wpł yw na choroby kamicowo-nerkowe i zakaź ne, dlatego powstał o tu uzdrowisko termalne.
Nawet w okresie rzymskim Lyuli przybywali do Hierapolis, aby poprawić swoje zdrowie w wodach termalnych. Ekspresyjna architektura Staroż ytnej Fontanny i rzymskiego zbiornika wodnego, wykorzystują cego wody termalne, fascynuje i zachwyca. Pł ywanie w wodach termalnych wś ró d historycznych dzieł w „Basenie Kleopatry” sprawił o nam ogromną przyjemnoś ć.
Oczywiś cie gł ó wną atrakcją Pamukkale są trawertyny. Nie mniej interesują ce są jednak ruiny staroż ytnego miasta Hierapolis, zał oż onego przez kró la pergamoń skiego Eumenesa II w 190 r. p. n. e. mi. i nazwany na cześ ć kró lowej Hiery, ż ony zał oż yciela Kró lestwa Pergamonu, Telefa. W 133 pne. mi.
miasto znalazł o się pod patronatem Rzymu, aw 395 - pod kontrolą Bizancjum.
Najważ niejszymi zabytkami okresu rzymskiego był y pozostał oś ci antycznej ł aź ni, odrestaurowanej w I wieku, agora, teatr, dwie aleje kolumnadowe, brama triumfalna Domicjana, wał y obronne i bazylika z okresu chrześ cijań skiego.
Na nekropolii (staroż ytnym cmentarzu) znajdował y się liczne grobowce i sarkofagi, do budowy któ rych uż yto marmuru i wapienia. Grobowce dzielą się na 3 rodzaje: sarkofagi, prostoką tne grobowce rodzinne oraz Timulus - okrą gł e grobowce rodzinne.
Miasto musiał o wiele zobaczyć i przeż yć . Szczegó lnie bezlitosne był y trzę sienia ziemi, któ re wielokrotnie ją niszczył y. Mimo wielokrotnej renowacji, po trzę sieniu ziemi z 1334 r. miasto został o opuszczone.
Opró cz zwiedzania staroż ytnych ruin odwiedzamy Muzeum Historii Hierapolis i zapoznają c się z ekspozycjami dowiadujemy się wielu nowych i ciekawych rzeczy o tamtych czasach. Muzeum znajduje się w samym centrum Hierapolis, w budynku Wielkich Term Rzymskich, któ re mijamy od basenu termalnego do trawertynó w. Muzeum jest mał e, ale ciekawe. Prezentuje eksponaty znalezione nie tylko podczas wykopalisk w Hierapolis, ale takż e w Kolosach, Laodycei, Tripolis, Attudzie, Carii. Eksponaty pochodzą z ró ż nych okresó w, od epoki brą zu po Imperium Osmań skie.
Ekspozycja zajmuje trzy sale. Pierwsza zawiera przedmioty znalezione podczas wykopalisk w Hierapolis i Laodycei: grobowce, marmurowe nagrobki, rzeź bione kamienne detale dekoracji i wypiekane gliniane sarkofagi. Wystawione są tu takż e oryginał y i kopie staroż ytnych posą gó w greckich. Gł ó wną czę ś ć ekspozycji drugiej sali stanowią przedmioty znalezione w latach 1954-1959.
przez angielską ekspedycję archeologiczną w regionie Denizli - sprzę ty domowe z wypalanej gliny, monety, przetworzone kamienie z IV wieku p. n. e. mi. Ponadto znajdują się tu zł ote i srebrne monety, biż uteria kobieca oraz przedmioty kultu zwią zane z pó ź niejszymi okresami – frygijską helleń ską , rzymską , bizantyjską , seldż ucką i osmań ską . W trzeciej sali eksponowane są przedmioty znalezione podczas wykopalisk w amfiteatrze Hierapolis - posą gi i inne detale dekoracji elewacji i ś cian. Czę ś ć eksponató w znajduje się bezpoś rednio na dziedziń cu.
Efez - miasto staroż ytnych greckich legend i mitó w
W pobliż u miasta Selcuk znajduje się najwspanialsze staroż ytne miasto Turcji, Efez, któ re odwiedzamy. To miejsce, gdzie ś w. Paweł szerzył chrześ cijań stwo, doką d przybył a kró lowa Egiptu Kleopatra i rzymski generał Marek Antoniusz, gdzie Najś wię tsza Maryja Panna i ś w. Jan spę dzili swoje ostatnie dni i do któ rego przybył o okoł o 1.5 miliona ludzi.
turystó w co roku. To legendarne miasto jest najważ niejszym dziedzictwem kulturowym kraju.
Czas zał oż enia pierwszego miasta, któ re powstał o w tym miejscu, się ga gł ę boko w wieki i jest wymieniany w tekstach Hetytó w jako Apasa, stolica kraju Arzawa. Samo miasto był o portem i zaczę ł o swoje istnienie w 1050 pne. mi. wraz z osadnictwem ludó w ż eglują cych drogą morską , a w 560 pne. mi. został a przeniesiona w okolice Ś wią tyni Artemidy. Staroż ytne miasto Efez został o zał oż one przez Lusimakos, jednego z generał ó w Aleksandra Wielkiego, w 300 rpne. mi. W okresie panowania rzymskiego w latach 100-200, liczą ce 200 tys. mieszkań có w, uważ ane był o za najludniejsze miasto Anatolii. W 262 r. miasto został o spustoszone przez Gotó w i od tego momentu rozpoczą ł się okres jego upadku. W V-VI wieku Efez był najważ niejszym po Konstantynopolu miastem Cesarstwa Bizantyjskiego. Za cesarza Konstantyna I miasto został o w duż ej mierze przebudowane, w tym wybudowano nowe ł aź nie. W 614
To, co został o zachowane i ukazuje się oczom wspó ł czesnego czł owieka, naprawdę uderza w wyobraź nię skalą dzieł a i sztuką wykonania. Szczegó lnie imponują ce są Agora (plac spotkań publicznych) i bazylika, któ ra zaczyna się od majestatycznej kolumnady, któ rej ł ą czna dł ugoś ć wynosi okoł o 165 metró w, ś wią tynia Domicjana i mauzoleum Memmiusza. Przystanek wskazuje drogę do burdelu. Od 1895 do dnia dzisiejszego, w staroż ytnym mieś cie Efez, gdzie wielu turystó w spaceruje ulicą Portowaja po wykopaliskach, a wspaniał e spektakle odbywają się w odrestaurowanym Teatrze Bolszoj, Celsjusz zapiera dech w piersiach przed wspaniał oś cią budynku biblioteki. Tak, nie moż na wszystkiego wymienić , trzeba wszystko przejrzeć i samemu sprawdzić.
Dojeż dż amy do jednego z siedmiu cudó w ś wiata, Ś wią tyni Artemidy. Tutaj, poza fragmentami kolumn, na któ rych bociany budują swoje gniazda, do dziś nie zachował o się nic.
A kiedyś był a to nie tylko pierwsza marmurowa ś wią tynia zbudowana w tamtych czasach, ale takż e najś wię tsza ś wią tynia okresu hellenistycznego. Ś wią tynia Artemidy, staroż ytnej greckiej bogini, został a zbudowana w okresie archaicznym (staroż ytnym). Okoł o 650 pne. mi. Efez, w tym ś wią tynia Artemidy, został zniszczony przez Cymeryjczykó w, ale pó ź niej zbudowano ogromną nową ś wią tynię . W 356 pne. mi. ś wią tynia Artemidy został a spalona przez Herostratusa, któ ry miał maniakalne pragnienie zdobycia sł awy, ale wkró tce został odrestaurowany. Przez wieki sł uż ył nie tylko jako miejsce kultu, ale takż e jako miejsce, w któ rym ukryto pomnik Artemidy i inne kosztownoś ci. W 401 ś wią tynia Artemidy został a ostatecznie zniszczona. Na wzgó rzu znajduje się twierdza Selç uk zbudowana w okresie bizantyjskim, poniż ej majestatyczny meczet Isa Bey zbudowany w 1375 roku.
Udajemy się do Koś cioł a Apostoł a Chrystusa Jana, któ ry był jednym z autoró w Nowego Testamentu.
Zbudowano tu kaplicę , przy któ rej podobno leczy się ź ró dł o, przy któ rym pojawił a się ś ciana pragnień , w któ rej moż na zł oż yć ż yczenie, zawią zują c szmatkę na specjalnie zainstalowanych kratach.
Kró tki odpoczynek w Kusadasi i kró tki postó j w Izmirze
Zatrzymujemy się na kró tki odpoczynek w kurorcie Kusadasi na wybrzeż u Morza Egejskiego. Nasz hotel "Sozer" znajduje się w centrum miasta, naprzeciwko plaż y. Przede wszystkim postanawiamy zanurzyć się w wcią ż niezbyt ciepł ym morzu. Nastę pnie do samej nocy spacerujemy po pię knym nabrzeż u.
Po kró tkim odpoczynku ruszamy na spotkanie z kolejnym antycznym miastem - Pergamonem, po drodze do któ rego robimy kró tki postó j w trzecim co do wielkoś ci mieś cie w kraju, Izmirze (staroż ytna Smyrna), liczą cym 2.5 miliona mieszkań có w. Czł owiek. Izmir to miasto morza wiatru. „Mam 8500 lat…” – mó wi miasto ustami poety Homera.
Tutaj przez wieki i zgodnie z mitologią nieprzerwanie ż yli Amazonki, Lidyjczycy, Persowie, Aleksander Wielki z armią , Rzymianie, Arabowie, Bizantyjczycy, Seldż ukowie i Osmanowie, zastę pują c się nawzajem.
Izmir przez cał ą swoją historię był miastem portowym, a jego centrum stanowi nadmorski region Konak, któ ry stał się tę tnią cym ż yciem centrum rozrywki, w centrum któ rego bije „serce” Izmiru – Plac Konak Meidana. Na placu stoi Wież a Zegarowa, któ ra jest uważ ana za symbol miasta. Został zbudowany w 1901 roku dla suł tana Abdulhamida II na cześ ć.25-lecia jego panowania. Zegar na wież y jest symbolem przyjaź ni turecko-niemieckiej, a takż e przyjaź ni mię dzy dwoma wł adcami, był prezentem od cesarza niemieckiego Wilhelma II.
Na placu znajdują się ró wnież : ratusz – Belediyye oraz muzeum archeologiczne, w któ rego podziemiach znajdują się sarkofagi, pł askorzeź by oraz kilka posą gó w, w tym posą gi Posejdona i Demeter, zdobiony fajansem meczet Yali Jamisi, gmina budynek i budynek rzą dowy. Naszą uwagę zwraca pomnik Hasana Tahsina, któ ry podczas wojny wyzwoleń czej oddał pierwszy strzał do okupantó w.
W staroż ytnej stolicy kró lestwa Pergamon
Staroż ytne miasto Pergamon, poł oż one 100 km na pó ł noc od Izmiru, w centrum regionu Bergama, uważ ane był o za miasto Zeusa, rozwinę ł o się tu medycyna i pismo. W 282-133 pne. mi. miasto staje się stolicą Kró lestwa Pergamonu, zał oż onego przez greckiego Filetera, syna Attalosa, w 283 rpne. mi. , któ ry poł oż ył podwaliny pod dynastię Attalidó w (283-129 pne).
Kró lestwo Pergamonu to jedno z najwię kszych i najbogatszych terytorialnie pań stw hellenistycznych, odgrywają ce nadrzę dną rolę w losach ś wiata hellenistycznego pod koniec III-II wieku p. n. e. mi. aż do Attalusa III, któ ry rozważ ał nieuchronne podporzą dkowanie Pergamonu Rzymowi, w 133 p. n. e. mi. zapisał mu swoje kró lestwo. Rzymianie utworzyli tutaj prowincję Azja. W ź ró dł ach pisanych po raz pierwszy wspomniano Pergamon w IV wieku p. n. e. mi.
Odwiedzamy ruiny Akropolu (gó rnego miasta), poł oż onego na szczycie stromego wzgó rza na wysokoś ci 300 m. Wcześ niej na to wzgó rze moż na był o się dostać jedynie wspinają c się krę tą drogą . Wchodzimy nowo wybudowaną kolejką linową . Poniż ej otwiera się wspaniał a panorama miasta Bergama i otaczają cej go malowniczej okolicy.
Pozostał oś ci starego miasta odnalazł w 1870 r. niemiecki inż ynier Karl Humann podczas budowy linii kolejowej w zachodniej Anatolii. Wkró tce potem w 1878 r.
rozpoczę ł y się pierwsze poszukiwania i wykopaliska Pergamonu, któ re trwają do dziś.
Specyfiką ukł adu miasta jest to, ż e wszystkie obiekty sakralne, wojskowe, urzę dowe, socjalne i handlowe znajdują się blisko siebie. W okresie, gdy miasto był o stolicą , wybudowano tu pał ac, ś wią tynię , teatr i wież ę otoczoną murami miejskimi. Nad dzielnicą mieszkaniową znajdują się pał ace kró ló w Pergamonu, 5 cystern na wodę deszczową i arsenał , w któ rym przechowywano amunicję . W dolnej czę ś ci znajdują się : ś wią tynia Ateny, biblioteka, w któ rej po raz pierwszy wynaleziono pergamin, ś wią tynia Trajana, zbudowana na najwyż szym tarasie Akropolu na cześ ć deifikowanego rzymskiego cesarza Trajana. Na tarasie pod ś wią tynią Trajana znajdował się legendarny Oł tarz Zeusa, zbudowany w 231 p. n. e. mi. na cześ ć zwycię stwa Attalosa I nad Galatami, któ ry został wywieziony do Niemiec w 1897 roku i do dziś jest przechowywany w Muzeum Pergamoń skim w Berlinie. Teatr na 1.000 osó b
odkrył detale architektoniczne i wiele obiektó w wykonanych z kamienia, koś ci i koś ci sł oniowej, miedzi i metali szlachetnych, co zmusił o ś wiat nauki do ponownego przemyś lenia idei heroicznej epoki. Schliemann nie od razu rozpoznał warstwy epoki mykeń skiej i pó ź nej epoki brą zu, ale w gł ę bi wzgó rza natkną ł się na znacznie starszą fortecę , chronologicznie drugą , i z cał ą pewnoś cią nazwał ją miastem Priam. Po ś mierci Schliemanna w 1890 r. prace kontynuował jego kolega Wilhelm Dö rpfeld, któ ry w latach 1893 i 1894 otworzył znacznie wię kszy obwó d Troi VI. Osada ta odpowiada epoce mykeń skiej i dlatego został a uznana za Troję legendy homeryckiej. Obecnie wię kszoś ć naukowcó w uważ a, ż e wzgó rze w pobliż u Hissarlik to prawdziwa historyczna Troja, ś piewana przez Homera.
Przy wejś ciu spotykamy symbolicznego konia trojań skiego, któ rego dokł adnie badamy zaró wno na zewną trz, jak i wewną trz.
Zwiedzamy muzeum i dowiadujemy się , ż e podczas wykopalisk archeologicznych archeolodzy odkryli na wzgó rzu Hisarlyk ś lady 9 fortec-osad (podstawowych warstw) staroż ytnej Troi:
Troy 0 (lub Kumtepe) to osada neolityczna, któ ra istniał a w pobliż u Troi.
Troja I (3000-2600 pne) - pierwsza osada trojań ska zbudowana z bardzo prymitywnych domó w z glinianych cegieł . Są dzą c po pozostał ych ś ladach, zginą ł podczas poż aru.
Troy II (2600-2300 pne) - kolejna osada wyglą da na bardziej rozwinię tą i zamoż niejszą . To wł aś nie w tej warstwie Schliemann odkrył sł ynny trojań ski skarb, na któ ry skł adał y się liczne bronie, miedziane bibeloty, kawał ki drogocennej biż uterii, zł ote naczynia, nagrobki z okresu prehistorycznego i wczesnohistorycznego. Ta wysoko rozwinię ta kultura został a ró wnież zniszczona przez poż ar.
Troja III-IV-V (2300-1900 pne) - te warstwy ś wiadczą o okresie upadku w historii staroż ytnego miasta.
Troja VI (1900-1300 pne)
) - ś rednica miasta wzrosł a do 200 metró w. Osada padł a ofiarą silnego trzę sienia ziemi w 1300 rpne. mi.
Troja VII-A (1300-1200 pne) - do tego okresu należ y sł ynna wojna trojań ska. Pó ź niej Ateń czycy splą drowali i zniszczyli osadę.
Troja VII-B (1200-900 pne) - zniszczona Troja został a zdobyta przez Frygijczykó w.
Troja VIII (900-350 pne) - w tym czasie miasto zamieszkiwali Alejscy Grecy. Kró l Kserkses odwiedził nastę pnie Troję i zł oż ył w ofierze ponad 1000 gł ó w bydł a.
Troja IX (350 pne - 400 ne) to doś ć duż y oś rodek epoki hellenistycznej.
Niedaleko staroż ytnej Troi znajduje się najbardziej wysunię ty na zachó d punkt Azji - Przylą dek Baba (26°10 "E, 39°29" N) - interesują cy ze wzglę du na port rybacki Babakalekoy ("Twierdza Baby"), gdzie znajduje się uroczy zamek osmań ski z XVIII wieku . Niestety nie mamy okazji odwiedzić tego wyją tkowego miejsca.
Wedł ug naszego przewodnika Tuba, w tym miejscu nie ma specjalnego znaku ani centrum, jak na przykł ad na przylą dku Cabo de Roca w Portugalii, najbardziej wysunię tym na zachó d punkcie Europy, dlatego nie znajduje się na liś cie atrakcji turystycznych. Szkoda!
Skrzyż owanie, lewy brzeg-prawy brzeg lub Dardanele
Opuszczają c Troję , kierujemy się do miasta Canakkale, aby przeprawić się promem przez Dardanele i wró cić do Europy.
Cieś nina Dardanele to cieś nina mię dzy europejskim pó ł wyspem Gallipoli a pó ł nocno-zachodnią Azją Mniejszą , ł ą czą ca Morze Marmara z Morzem Egejskim. Na kontynencie europejskim jego dł ugoś ć wynosi 78 km, na kontynencie azjatyckim 94 km, a szerokoś ć waha się od 1.3 km do 6 km. Dardanele wraz z cieś niną Bosfor, zwaną cieś ninami czarnomorskimi, zajmują szczegó lną pozycję w systemie mię dzynarodowych szlakó w morskich, gdyż jest to jedyny szlak komunikacyjny mię dzy Morzem Czarnym a Morzem Ś ró dziemnym.
Przez cał y czas, począ wszy od czasó w staroż ytnych, nad tymi cieś ninami toczył a się zacię ta walka, a wszelkie kwestie zwią zane z przepł ywem przez nie statkó w nie został y jeszcze rozwią zane.
Rzuciliś my poż egnalne spojrzenie na miasto Canakkale i Azję.
Przeprawa promowa nie trwał a dł ugo, ale trudno wyrazić sł owami emocje, jakie kryją się w tym wyją tkowym miejscu, bo widzimy jednocześ nie wybrzeż e azjatyckie i europejskie i jesteś my w ś rodku dwó ch czę ś ci ś wiata! I tak wkraczamy na europejski brzeg. Witaj droga Europo!
Spacer wzdł uż Bosforu
Wracamy do Stambuł u, z przyjemnoś cią spacerujemy po wieczornym mieś cie, wdychają c jego aromaty przepeł nione sł odyczami. Wszę dzie na ulicach oż ywia się handel. Czego nie sprzedają!
Rano udajemy się do portu na kró tki rejs po Cieś ninie Bosfor – jednym z najbardziej wyją tkowych miejsc na ś wiecie. Cieś nina znajduje się mię dzy Europą a Azją , ł ą czą c Morze Czarne z Marmarą.
Dł ugoś ć cieś niny wynosi okoł o 30 km, minimalna szerokoś ć to 700 m. Dzię ki temu Stambuł przez cał ą swoją dł ugą historię zachował swoje znaczenie i ś wietnoś ć i jest nieporó wnywalnym ś wiatowym systemem transportu morskiego.
Po zakupie biletu za 10 lir tureckich na najkró tszą trasę zwiedzania, odpoczywamy na ł odzi w prawie dwugodzinny rejs. Po obu stronach cieś niny znajdują się liczne meczety, wille, któ re został y zbudowane i uż ywane przez osmań skich padyszó w, a takż e wspaniał e pał ace, w któ rych osiedlili się suł tani osmań scy po Topkanie. Najbardziej znane z nich to Beylerbey i Dolmabahce.
Pł yniemy wzdł uż dzielnicy Ortakoy - jednego z najbardziej romantycznych miejsc w tym mieś cie. W nim, na niewielkiej pó ł ce skalnej obok mostu Bosfor, znajduje się kolejna atrakcja Stambuł u - Meczet Ortakoy, zbudowany w latach 1853-1854 w stylu osmań skiego baroku.
Pł yniemy pod Mostem Bosforskim – pierwszym wiszą cym mostem przez Bosfor o dł ugoś ci 1560 m, któ ry poł ą czył europejską i azjatycką czę ś ć Stambuł u, otwarty 29 paź dziernika 1973 r. w 50. rocznicę proklamacji Republiki Turcji.
Opró cz tego mostu, kolejny most wiszą cy suł tana Mehmeda Fatiha o dł ugoś ci 1510 m został przerzucony przez Bosfor i otwarty 29 maja 1988 r. w 535. rocznicę podboju miasta i nosi imię zdobywcy Stambuł u. Pod nim też pł ywamy.
Na obu brzegach Bosforu znajdują się oczywiś cie nie tylko luksusowe pał ace i wille, mieszkają tam zwykli mieszkań cy Stambuł u w zwykł ych domach.
Wzdł uż brzegó w Bosforu znajdują się dwie fortece. W Azji - Anadoluhisary (twierdza anatolijska), wzniesiony z rozkazu suł tana Bayazida Yildirima w 1395 roku. Przed oblę ż eniem Stambuł u sł uż ył jako baza wojskowa i nadal zachowuje swó j pierwotny wyglą d. Twierdza Rumelihisari został a wzniesiona w najwę ż szej czę ś ci Bosforu, naprzeciw twierdzy anatolijskiej.
Twierdzę zbudował suł tan Mehmed II Fatih (Zdobywca). Budowa twierdzy rozpoczę ł a się w 1452 roku i został a ukoń czona w rekordowym czasie – zaledwie 4 miesią ce.
Spacer wzdł uż Bosforu koń czy nasz program wycieczek w Stambule i Turcji. Jedziemy na lotnisko Ataturk.
O kraju i jego mieszkań cach
Przejechaliś my pó ł kraju i zobaczyliś my, jak dokł adnie 75 milionó w Turkó w traktuje swó j kraj i jego bogatą historię . Po drodze nie spotkaliś my ż adnych zł ych dró g ani zniszczonych budynkó w. Wszę dzie moż na był o poczuć dobrą jakoś ć , zadbane. Zwró ciliś my uwagę na szklarnie, z któ rych wiele zbudowano na wą skich tarasach gó r Taurus - zbudowano je w celu ochrony warzyw przed palą cym sł oń cem. Widzą c takż e pomniki ró ż nych warzyw w wielu osadach, rozumiesz, z jakim szacunkiem traktuje się pracę rolniczą w kraju.
Zdaliś my sobie sprawę , ż e jest to kraj pracują cy, jest interesują cy nie tylko jako „centrum rekreacji”, ale jest w nim coś do zobaczenia.
Wracamy do domu zabierają c ze sobą bezcenny ł adunek. Nie, nie w postaci zł otej biż uterii, popularnych tureckich towaró w. Zabieramy ze sobą bagaż nowej wiedzy, któ rą wzbogaciliś my podczas pobytu w kraju tak bogatym w wartoś ci historyczne. Otrzymaliś my moż liwoś ć kontaktu z reliktami staroż ytnych cywilizacji, lepszego poznania ś wiata, w któ rym ż yjemy, zobaczenia i zwiedzenia najpię kniejszych miejsc na ś wiecie, a takż e wypoczynku nad brzegami trzech mó rz: Ś ró dziemnomorskiego, Egejskiego i Marmara. Odlatują c samolotem, rzucają c poż egnalne spojrzenie na Stambuł , mó wimy: dzię kuję Ci, Turcji, za zachowanie dla potomnych dziedzictwa historycznego i kulturowego wielkich i mał ych staroż ytnych cywilizacji, któ re przeszł y przez twoją ziemię !
