Książka „Niezapomniany Iran”. Rozdział 7.2 Zabytki Shiraz
Shiraz - "miasto ogrodó w"
Jeś li spró bujesz kró tko opisać Shiraz, otrzymasz „miasto ogrodó w, kwiató w, poetó w i wina”, a oto dlaczego. Shiraz sł ynie z ogrodó w, zaaranż owanych zgodnie z podanymi w Koranie opisami ogrodó w bł ogoś ci zaś wiató w, znajdują się tam mauzolea wybitnych postaci kultury ś redniowiecznego Iranu: Hafiza, Saadi, a przed rewolucją miasto to był o najwię kszym oś rodkiem produkcji wina.
Znajomoś ć miasta najlepiej rozpoczą ć od wizyty w meczecie Nasir-ol Molk (Masjid e Nasir-ol Molk), któ ry wielu nazywa Ró ż owym Meczetem. Jeś li przybę dziesz odpowiednio wcześ nie, a nastę pnie wejdziesz do sali modlitewnej na prawo od meczetu, zobaczysz oszał amiają cy obraz - ś wiatł o sł oneczne przechodzą ce przez wielobarwne szklane mozaiki witraż y zalewa podł ogę dziwacznymi kolorowymi wzorami. Koleż anka pokazał a zdję cie, gdy cał a sala był a zalana ś wiatł em. Pomimo tego, ż e miał em mapę , jak zwykle zgubił em się i dotarł em do meczetu dopiero o godzinie 11, zabierają c tylko kawał ek wielobarwnego sł onecznego szczę ś cia.
Bardzo blisko znajduje się najpię kniejszy ogró d mandaryń ski (Bagh e Naranjestan), jest to najmniejszy ze wszystkich ogrodó w w Shiraz, ale przycią ga bogato zdobionym pał acem (Naranjestan e Ghavam) z salą luster i kolorowymi witraż ami. Nie miał em czasu go odwiedzić , ale są dzą c po zdję ciach, jest to jeden z najpię kniejszych ogrodó w w Shiraz.
Na tej samej ulicy, idą c w kierunku miasta, znajduje się meczet Atig Jami (Masjid e Jame ye Atig), zbudowany w IX wieku. Tutaj moż na dł ugo spacerować , odwiedzają c miejsca modlitwy, ale najstarszą zachowaną czę ś cią meczetu jest mał y pawilon Khoda-khane (Dom Boga). Został zbudowany do przechowywania cennych rę kopisó w Koranu i przypomina Kaaba w Mekce. Uważ a się , ż e Hafiz komponował tu wiersze. Przed wejś ciem trzeba bę dzie oddać aparat i torby, ale nie zaszkodzi zabrać ze sobą telefon komó rkowy i zrobić kilka zdję ć .
Koniecznie trzeba zobaczyć meczet Vakil (Masjid e Vakil). Interesują ca jest poł udniowa czę ś ć pomieszczenia, wsparta na rzeź bionych kolumnach, a takż e mihrab i schody wykonane z kawał ka litego marmuru, któ ry został sprowadzony z Azerbejdż anu.
W samym centrum miasta znajduje się zamek Karima Khana, któ ry bę dą c de facto wł adcą Iranu nigdy nie uż ywał tytuł u „Szach” i odmó wił przyję cia tytuł u kró lewskiego. Spacer po terenie obok fontann i drzewek cytrusowych nie zajmie duż o czasu, ale w muzeum moż na zrobić zdję cie postaci wojskowych Karima Khana i ambasadoró w zagranicznych. W pobliż u zamku znajduje się Mauzoleum Karima Khana i Muzeum Prowincji Fars. Szczegó lnie bogato prezentuje się jeden z pawilonó w, któ ry sł uż ył wł adcy do przyjmowania zagranicznych delegacji.
Nie potrwa dł ugo, aby zobaczyć ogró d Afif-Abad i muzeum wojskowe, ale chciał em tu zostać dł uż ej, aby spacerować po gł ó wnym budynku i zobaczyć cenne rzadkie eksponaty w muzeum broni. Zainteresował a mnie ogromna kolekcja broni biał ej i zbroi z XIV wieku. Moż na spacerować po pał acu i podziwiać rysunki i pł askorzeź by na fasadzie, powtarzają one pł askorzeź by na pał acach Persepolis. Co ciekawe, ogró d należ y do resortu wojskowego, wię c pracę kasjeró w i opiekunó w muzeum wykonują ż oł nierze.
Przy wejś ciu do miasta, w wą wozie Wielkiego Allaha ("Allah Akbar Gorje") znajduje się Brama Koranu (Darvaze ye Ghoran). Nad gł ó wnym przejś ciem w Bramie znajduje się specjalne pomieszczenie, w któ rym przechowywany jest Koran, aby osoby wchodzą ce i wychodzą ce z miasta, przechodzą c przez bramę , mogł y otrzymać bł ogosł awień stwo. Brama Koranu pojawił a się w XVIII wieku na polecenie Karima Khana, ale nowoczesny budynek powstał w 1949 roku.
Spacerują c na piechotę przypadkowo wszedł em do ogrodu Jahar Nam, na tabliczce był o napisane, ż e był to kiedyś jeden z czterech najsł ynniejszych ogrodó w Shiraz. Dziś moż e pochwalić się jedynie obfitoś cią zieleni i tanim biletem.
Dziesię ć minut pó ź niej dotarł em do Mauzoleum Hafiza, sł ynnego perskiego poety i mistrza sufickiego. Napisał wiele lirycznych gazali (wierszy) o mił oś ci, winie, pię knie przyrody i ró ż ach, jego wiersze uważ ane są za szczyt poezji perskiej. Mauzoleum to pawilon zbudowany na marmurowym nagrobku poety, do któ rego przybywają liczni pielgrzymi. Wś ró d jego dzieł najwię kszą popularnoś cią cieszy się tom poezji „Divan”, któ rego fragmenty są nieustannie recytowane przy muzyce obok jego mauzoleum.
Przesiadają c się do autobusu, szybko dotarł em do Mauzoleum Saadiego, wcześ niejszego poety perskiego i wybitnego przedstawiciela sufizmu. Jego poetycki traktat „Bustan” (Ogró d Owocowy) jest jednym z najwspanialszych dzieł literatury sufickiej, a Gulistan (Ogró d Ró ż any) jest nadal podrę cznikiem każ dego Persa i od dzieciń stwa jest zapamię tywany w szkoł ach.
Przed wyjazdem z miasta poszedł em do sklepu kupić pocztó wki i przypadkowo znalazł em wś ró d nich oszał amiają cą fotografię pał acu ze stawem i wysokimi cyprysami. Zafascynował a mnie też pię kna nazwa – Ogró d Edenu (Bagh e Eram) i postanowił am na pewno odwiedzić ten kawał ek raju. Aby dostać się na Uniwersytet Shiraz, obok któ rego znajduje się ten ogró d, musiał em przesią ś ć się kilka autobusó w. Ale po drodze spotkał em miejscowego faceta, któ ry zaprowadził mnie pod samo wejś cie do Ogrodu Edenu. Wspią ł się przede mną do kasy i zapł acił.4 dolary za bilet, zdą ż ył em tylko powiedzieć „dzię kuję ” i zamierzał em kupić bilet dla siebie za moje pienią dze, ale już pomachał na poż egnanie, powiedział „miał afes” i ż yczył mi mił ego spę dzenia czasu w Shiraz.
Garden of Eden to obecnie ogró d botaniczny z najdroż szym biletem wstę pu w cał ym Iranie, nie był o zniż ek dla studentó w ani dla miejscowej ludnoś ci. Jednak teren jest zanurzony w zieleni, spacerują c ś cież kami w cieniu drzew, z przyjemnoś cią moż na tu spę dzić nawet najgorę tszy dzień .
Bę dą c w Shiraz koniecznie spró buj Falyudeh (Faludeh ye Shirazi) – zimnego deseru, któ ry wyglą da jak biał y makaron, któ ry jest zrobiony ze skrobi kukurydzianej. Przed podaniem dodaje się do niego wodę ró ż aną i sł odką limonkę (klasyczną ) lub syrop mię towy. Falude jest uważ any za jeden z pierwszych zimnych deseró w, któ ry został przygotowany już w 400 roku p. n. e. Nastę pnie do jego produkcji uż yto lodu, któ ry był przechowywany w specjalnych glinianych kopuł ach - lodó wkach (yakhchal).
Autor: Kozł owski Aleksander.
Ksią ż ka: „Niezapomniany Iran”. 159 dni autostopu.
