Из всех многочисленных болгарских курортов Созополь был выбран по рекомендации моей подруги, которая была там дважды и оба раза привозила самые восторженные впечатления. Соблазнившись рассказами о старинном маленьком городке на полуострове в Черном море, о его узких мощеных улочках, улыбчивых жителях и невероятно вкусной кухне, мы с любимым решили провести наш первый отпуск вдвоем именно в Созополе.
Наслаждаясь полетом длительностью немного больше часа (не успели выпить кофе, как самолет уже начал снижаться), увидели внизу гладкую блестящую поверхность. "Это, наверное, море…. ", - сказала я как-то очень уж неуверенно. Нет, я прежде и на самолетах летала, и на море была. Но вот летать над морем до сих пор не доводилось. Так что поздоровались с морем прямо из-под облаков.
На побережье Болгарии 2 аэропорта: туристы, следующие на курорты северной его части, приземляются в Варне, а те, кто направляется на юг – в Бургасе. Поскольку Созополь – самый южный курорт Болгарии (почти Турция! ), то мы прибыли в Бургас. Аэропорт похож на наш Борисполь – такой же тесный, но нам ведь не привыкать. Трансфер на курорт осуществлялся двумя микроавтобусами, на протяжении пути (около 40 минут) гид провела нам краткую обзорную экскурсию по Бургасу. Это четвертый по величине город Болгарии и особого впечатления не производит – просто промышленный центр. Дороги отличные, так что мы оглянуться не успели, как оказались на курорте.
Первое впечатление о Созополе я сформулировала так: это место, где все всем довольны. После измученного жарой и адскими пробками Киева спокойные, улыбающиеся, никуда не спешащие люди кажутся обитателями другой планеты. Кстати, я, похоже, поняла, как местные жители "вычисляют" туристов из стран СНГ, не сказав с ними ни единого слова: по тревожному, озабоченному взгляду. Мы привыкли везде искать подвох, от всего ожидать худшего и быть всегда готовыми себя защищать. Много лет подобного настроя сделали свое дело: наше происхождение читается в наших глазах, как бы хорошо мы ни владели иностранными языками…
Но я отвлеклась. Итак, автобус доставил нас к нашему отелю "Фани", неприметному серому зданию без вывески на углу двух тихих улочек. Через очаровательный крохотный дворик, утопающий в цветущих и вьющихся растениях, проходим в отель, знакомимся с хозяйкой, получаем у нее ключи (никакого ресепшена с казенными барышнями в униформе, все по-домашнему) и поднимаемся в номер. Светлое дерево, "одетые" в жалюзи большие окна, кухонный столик с мойкой, мягкий диванчик в оконной нише – все производит не шикарное, но приятное впечатление. А когда мы увидели новенький электрочайник, радости нашей не было предела! На балконе с видом на море (правда, удаленным) можно было сидеть целый вечер с чашкой чая, наблюдая за прохожими на улице и серебристым блеском волн на горизонте…
Наскоро обустроившись, мы отправились засвидетельствовать свое почтение морю. Сколько бы раз я ни бывала у моря, все равно первое с ним "свидание" в каждой поездке – это маленькое откровение. Может, это говорит во мне память далеких-далеких предков-моряков или рыбаков, для которых море было источником благосостояния; а может, просто теплое южное море олицетворяет мечту о долгожданном отдыхе каждое лето… Около восьми часов вечера на пляже не было никого, кроме важно расхаживающих альбатросов. Любимый сразу же устремился купаться, а мне показалось прохладно. Вечер был теплый и мы еще прогулялись по городку. Июль в Созополе – пик туристического сезона, улицы наводнены отдыхающими, но атмосфера настолько доброжелательная, что толпа не вызывает дискомфорта даже у меня – "клинического" интроверта. На каждом углу продаются всяческие вкусности: пончики, палачинки (блинчики сантиметров 50 в диаметре, со всевозможными начинками на выбор), "сладолед" (мороженое), тортики, вареная кукуруза, фрукты, овощи… в общем, на перечисление всего нужно потратить не одну страницу. Скажу только, что все абсолютно свежее, очень вкусное и доступное по цене, так что "за похудением" в Болгарию ехать не стоит – один стресс получится.
Старый Созополь – живая иллюстрация к рассказам о романтическом юге, где "ночи нежны". Вдоль вымощенных брусчаткой аллей растут деревья, о названиях которых можно только догадываться. Я распознала только пальмы (которые растут здесь не только в кадках, но и в открытом грунте) и смоковницы, плоды которых в сиропе являются специфическим болгарским десертом. Старая часть города расположена на удлиненном скалистом полуострове и состоит, в основном, из частных домов, утопающих в цветах. Цветы везде: на клумбах, в магазинах и ресторанах, в холлах отелей и просто вдоль улиц; их ароматы плывут в воздухе, составляя фантастическую смесь с запахами из ресторанов и легким бризом с моря… Невозможно отойти от сувенирных лавочек, где продаются керамическая посуда с оригинальным рисунком, косметика на основе розовой воды и розового масла, изделия из ракушек и дерева, изумительные серебряные украшения ручной работы… А вот красивой и качественной одежды я здесь не нашла, в отличие от соседней Румынии, болгарские магазины предлагают в основном аляповатые вещички явно турецкого происхождения. Может, и к лучшему – не придется везти домой два чемодана вместо одного.
В Созополе два песчаных пляжа: один так называемый городской – сравнительно небольшой и с мелкой водой, а второй Харманите – длинный, оборудованный зонтиками, шезлонгами и спасательными постами через каждые 50 метров. Мы ходили на второй, там была чистая, прозрачная вода и хорошая глубина. Несколько раз брали напрокат катамаран – они там четырехместные, снабженные небольшой горкой, съехав по которой можно глубоко нырнуть. Еще мой любимый мужчина дважды порадовал себя катанием на скутере – впечатлений хватило на неделю, если не больше. Служба спасения на воде работает так, что смотреть любо-дорого: каждое утро вывешивается флажок-индикатор погоды: зеленый (штиль) – можно купаться, желтый (небольшое волнение) – можно, но осторожно, красный (шторм) – даже не думай зайти в воду, сразу спасатели поднимут свист, словно соловьи-разбойники, а если не внемлешь их предостережению – вытащат из воды за руки, за ноги! Туристов здесь берегут, как зеницу ока!
В Созополе множество ресторанов, бистро и кафешек. За период пребывания мы посетили больше половины из них – и везде было очень вкусно, отличный сервис и цены вполне приемлемые. Конечно, не стоит ожидать, что цены в Болгарии будут такими же, как в Украине – за рубежом все всегда дороже, особенно теперь, когда Болгария вошла в Евросоюз. Однако могу констатировать факт: все, за что болгары берут деньги, они делают хорошо. Обслуживание быстрое (особенно по сравнению с Украиной! ), блюда разнообразные, причем все, что указано в меню, всегда есть в наличии (дома нас этим не балуют! ), все продукты свежие, порции ОЧЕНЬ большие (один салат мне заменял полноценный обед). Я в основном выбирала блюда из морепродуктов и свежих овощей, но отличными были также мясные блюда (особенно шашлык), всевозможная рыба, десерты… Ниже привожу цены на некоторые товары и услуги:
-катание на катамаране – 10 лев/час
- катание на скутере: на пляже Харманите – 50 лев/10 мин (меньше 10 мин кататься нельзя); на городском пляже – 30 лев/5 мин
- пользование шезлонгом на пляже в течение 1 дня – 5 лев, стационарным зонтиком – тоже 5 лев
- пиво – около 1 лева за 0.5 л
- мороженое – от 0.6 до 3.5 лев за порцию
- персики – от 2.5 до 4 лев за 1 кг
- пончики – маленькая порция (штук 8-10) -2 лева, большая (около 25, съесть одному нереально) 3.5 лева
- блинчик с начинкой – от 1.8 до 2.5 лева, в зависимости от вида начинки (для среднестатистической барышни такой блинчик вполне заменит сытный завтрак)
- вареная кукуруза – 2 лева за початок
- всевозможная выпечка- порядка 2-3 лев за штуку
- курица гриль – 9 лев
- овощи и фрукты в ассортименте – от 2.5 до 6 лев за 1 кг, продаются на раскладках повсюду
- йогурт – около 1 лева
- обед/ужин на двоих с вином – от 25 лев (в зависимости от расположения ресторана).
В период нашего пребывания в Созополе курс равнялся: 1 USD=1.2 лева, 1 Euro=1.8 лева. Осуществлять обмен валюты следует только в тех обменных пунктах, где вывешена таблица с указанием курса. Лучше всего менять деньги в банке (там нужно назвать фамилию, имя и место постоянного проживания).
Большинство кафе и магазинов работает до 10-11 часов вечера, но есть круглосуточный продуктовый магазин, а также ресторанчики, работающие до последнего посетителя.
Ночная жизнь в Созополе не поражает разнообразием (так что любителям диско-клубов и баров рекомендую лучше ехать в Солнечный Берег). Есть несколько баров с дискотеками, они расположены вдоль пляжа, достаточно далеко от большинства отелей (так что музыка до утра никому не мешает спать).
Напоследок – болгарские словечки, которые запомнились (может, кому пригодится):
Заповедайте – пожалуйста
Чаша вино – бокал вина; бяло – белое, червено - красное
Пиле, пилешко – курятина
Свинско – свинина
Скара – гриль
Скариди – креветки
Цаца – килька (чаще всего-жареная)
Пане – в кляре (обычно, рыба и морепродукты, сыр)
Кашкавал – твердый сыр
Сирене – брынза
Водка внос – импортная водка
Царевица – кукуруза
Краставици – огурцы
Стаи – комната, апартамент (под наем)
Бира – пиво
Сладолед – мороженое
Мелба – мороженое-десерт с фруктами
Кайсин – абрикос
Праскови -- персики
Тиквички – кабачки
Банска – купальный костюм
"има" – "есть, имеется" (сопровождается покачиванием головы – у болгар это означает согласие)
"няма" – "нет, отсутствует" (сопровождается кивком головы)
К последнему привыкнуть трудновато, но вообще языковой барьер крайне незначителен – во-первых, многие болгары хотя бы чуть-чуть понимают русский, а молодежь более-менее владеет английским, а во-вторых, люди искренне стараются Вас понять, что здорово облегчает коммуникацию.
Резюмируя этот своеобразный отчет, позволю себе выразить мнение, что Болгария – отличный вариант для чьего-нибудь первого выезда за границу; для людей, не владеющих иностранными языками; для отдыха с детьми (правда, в Созополь не стоит ехать с подростками – им может быть скучно); для отдыха «соло» (обстановка на курортах безопасная).
Ze wszystkich wielu buł garskich kurortó w Sozopol został wybrany na polecenie mojego przyjaciela, któ ry był tam dwa razy i za każ dym razem przynió sł najbardziej entuzjastyczne wraż enia. Uwiedziona opowieś ciami o starym miasteczku na pó ł wyspie nad Morzem Czarnym, o jego wą skich brukowanych uliczkach, uś miechnię tych mieszkań cach i niesamowicie pysznej kuchni, postanowiliś my z ukochaną spę dzić nasze pierwsze wspó lne wakacje w Sozopolu.
Cieszą c się lotem trwają cym nieco ponad godzinę (nie mieliś my czasu na kawę , bo samolot już zaczą ł schodzić ), zobaczyliś my poniż ej gł adką bł yszczą cą powierzchnię . "To chyba morze....", - powiedział em jakoś bardzo niepewnie. Nie, latał em samolotami i na morzu. Ale do tej pory nie udał o się przelecieć nad morzem. Wię c przywitaliś my się z morzem prosto spod chmur.
Na wybrzeż u Buł garii znajdują się.2 lotniska: turyś ci podró ż ują cy do kurortó w jego pó ł nocnej czę ś ci lą dują w Warnie, a ci, któ rzy kierują się na poł udnie - w Burgas. Ponieważ Sozopol to najbardziej wysunię ty na poł udnie kurort w Buł garii (prawie Turcja! ), przyjechaliś my do Burgas. Lotnisko jest podobne do naszego Boryspola - tak samo ciasne, ale nie jesteś my mu obcy. Transfer do oś rodka odbywał y się dwoma minibusami, po drodze (okoł o 40 minut), przewodnik oprowadził nas na kró tką wycieczkę krajoznawczą po Burgas. Jest to czwarte co do wielkoś ci miasto w Buł garii i nie robi wię kszego wraż enia - po prostu oś rodek przemysł owy. Drogi są doskonał e, wię c nie mieliś my czasu oglą dać się za siebie, ponieważ wylą dowaliś my w oś rodku.
Swoje pierwsze wraż enie o Sozopolu sformuł ował em nastę pują co: to miejsce, w któ rym wszyscy są ze wszystkiego zadowoleni. Po Kijowie, wycień czeni upał em i piekielnym korkiem, spokojni, uś miechnię ci, nie spieszą cy się ludzie wydają się mieszkań cami innej planety. Nawiasem mó wią c, wydaje mi się , ż e zrozumiał em, jak miejscowi „kalkulują ” turystó w z krajó w WNP, nie mó wią c im ani sł owa: zaniepokojonym, zaabsorbowanym spojrzeniem. Jesteś my przyzwyczajeni do szukania wszę dzie haczyka, do oczekiwania najgorszego ze wszystkiego i do bycia zawsze gotowym do obrony. Wiele lat takiej postawy speł nił o swoją rolę : nasze pochodzenie jest odczytywane w naszych oczach, nieważ ne jak dobrze mó wimy w ję zykach obcych…
Ale robię dygresję . Autobus zawió zł nas wię c do naszego hotelu Fani, niepozornego szarego budynku bez szyldu na rogu dwó ch cichych ulic. Urokliwym malutkim podwó rkiem, zatopionym w kwitną cych i pną cych roś linach, udajemy się do hotelu, zapoznajemy się z gospodynią , odbieramy od niej klucze (brak recepcji z oficjalnymi panienkami w mundurach, wszystko jest w domu) i udajemy się na gó rę Pokó j. Jasne drewno, duż e okna „ubrane” w rolety, stó ł kuchenny ze zlewozmywakiem, mię kka sofa we wnę ce okiennej – wszystko to sprawia wraż enie nieszykownego, ale przyjemnego. A kiedy zobaczyliś my nowy czajnik elektryczny, nasza radoś ć nie miał a granic! Na balkonie z widokiem na morze (choć w oddali) moż na był o siedzieć cał y wieczó r przy filiż ance herbaty, obserwują c przechodnió w na ulicy i srebrzysty blask fal na horyzoncie. . .
Szybko się uspokoiliś my i poszliś my oddać hoł d morzu. Nieważ ne ile razy był am nad morzem, pierwsza „randka” z nim na każ dej wyprawie to i tak mał a rewelacja. Moż e to pamię ć o odległ ych, dalekich przodkach, ż eglarzach czy rybakach, dla któ rych morze był o ź ró dł em dobrobytu; a moż e po prostu ciepł e morze poł udniowe uosabia marzenie o dł ugo wyczekiwanych wakacjach każ dego lata...Okoł o ó smej wieczorem na plaż y nie był o nikogo, z wyją tkiem waż nych spacerowych albatrosó w. Ukochany natychmiast rzucił się do ką pieli, ale wydawał o mi się to fajne. Wieczó r był ciepł y, a my nadal spacerowaliś my po mieś cie. Lipiec w Sozopolu to szczyt sezonu turystycznego, ulice zalewają wczasowicze, ale atmosfera jest tak przyjazna, ż e tł um nie powoduje dyskomfortu nawet dla mnie, „klinicznego” introwertyka. Na każ dym rogu sprzedawane są wszelkiego rodzaju smakoł yki: pą czki, palachinki (naleś niki o ś rednicy 50 cm, z ró ż nymi nadzieniami do wyboru), „lody sł odkie” (lody), ciasta, gotowana kukurydza, owoce, warzywa… ogó lnie , musisz wydać wię cej niż jedną stronę , aby wyś wietlić wszystko na stronie. Mogę tylko powiedzieć , ż e wszystko jest absolutnie ś wież e, bardzo smaczne i niedrogie, wię c nie warto jechać do Buł garii „na odchudzanie” - wyjdzie jeden stres.
Stary Sozopol jest ż ywą ilustracją opowieś ci o romantycznym poł udniu, gdzie „noce są delikatne”. Wzdł uż alejek wył oż onych kostką brukową rosną drzewa, któ rych nazw moż na się tylko domyś lać . Rozpoznał am tylko palmy (któ re rosną tu nie tylko w donicach, ale takż e na otwartym terenie) i figowce, któ rych owoce w syropie są specyficznym buł garskim deserem. Stara czę ś ć miasta poł oż ona jest na wydł uż onym skalistym pó ł wyspie i skł ada się gł ó wnie z prywatnych domó w zatopionych w kwiatach. Kwiaty są wszę dzie: na kwietnikach, w sklepach i restauracjach, w hotelowych lobby i na ulicach; ich zapachy unoszą się w powietrzu, tworzą c fantastyczną mieszankę z zapachami restauracji i lekką bryzą znad morza… Nie sposó b odejś ć od sklepó w z pamią tkami, sprzedają cych naczynia ceramiczne o oryginalnych wzorach, kosmetyki na bazie wody ró ż anej i olejku ró ż anego, produkty wykonane z muszli i drewna, niesamowita srebrna rę cznie robiona biż uteria. . . Ale nie znalazł am tutaj pię knych i wysokiej jakoś ci ubrań , w przeciwień stwie do są siedniej Rumunii, buł garskie sklepy oferują gł ó wnie upiorne drobiazgi wyraź nie tureckiego pochodzenia. Moż e tak bę dzie najlepiej – nie bę dziesz musiał nosić do domu dwó ch walizek zamiast jednej.
W Sozopolu znajdują się dwie piaszczyste plaż e: jedna to tzw. miejska - stosunkowo niewielka i z pł ytką wodą , a druga Harmanite jest dł uga, wyposaż ona w parasole, leż aki i sł upki ratunkowe co 50 metró w. Poszliś my do drugiego, był a czysta, przejrzysta woda i dobra gł ę bokoś ć . Wypoż yczyliś my kilka razy katamaran - są tam czteroosobowe, wyposaż one w mał ą zjeż dż alnię , po zejś ciu w dó ł , któ rą moż na zanurkować gł ę boko. Mó j ukochany też dwukrotnie cieszył się z jazdy na hulajnodze – wraż enia wystarczył y na tydzień , jeś li nie wię cej. Pogotowie wodne dział a w ten sposó b, ż e oglą danie jest bardzo drogie: codziennie rano wywieszana jest flaga pogodowa: zielona (spokó j) – moż na pł ywać , ż ó ł ta (lekkie podniecenie) – moż na, ale uważ aj, czerwona (burza) ) - nawet nie myś l o wejś ciu do wody, natychmiast ratownicy podniosą gwizd, jak rabusie sł owikó w, a jeś li nie posł uchasz ich ostrzeż enia, wycią gną cię z wody za rę ce i nogi! Turyś ci są tu kochani jak oczko w gł owie!
W Sozopolu jest wiele restauracji, bistr i kawiarni. W czasie naszego pobytu odwiedziliś my ponad poł owę z nich - i wszę dzie był o bardzo smacznie, znakomita obsł uga i cał kiem rozsą dne ceny. Oczywiś cie nie należ y oczekiwać , ż e ceny w Buł garii bę dą takie same jak na Ukrainie – za granicą wszystko zawsze jest droż sze, zwł aszcza teraz, gdy Buł garia wstą pił a do Unii Europejskiej. Mogę jednak stwierdzić fakt: wszystko, za co Buł garzy biorą pienią dze, robią dobrze. Obsł uga jest szybka (szczegó lnie w poró wnaniu z Ukrainą ! ), dania urozmaicone, a wszystko, co jest wskazane w menu, jest zawsze dostę pne (w domu nas tym nie dogadzają ! ), wszystkie produkty są ś wież e, porcje są BARDZO duż y (jedna sał atka zastą pił a dla mnie peł ny posił ek). Ja gł ó wnie wybierał am owoce morza i ś wież e warzywa, ale dania mię sne (zwł aszcza grillowe), wszelkiego rodzaju ryby, desery też był y znakomite. . . Poniż ej ceny niektó rych towaró w i usł ug:
- jazda katamaranem - 10 lew/godz
- jazda na hulajnodze: na plaż y Harmanite - 50 lew / 10 min (nie moż na jeź dzić kró cej niż.10 min); na plaż y miejskiej - 30 lew / 5 min
- korzystanie z leż aka na plaż y przez 1 dzień - 5 lew, parasol stacjonarny - ró wnież.5 lewa
- piwo - ok. 1 lewa za 0.5 l
- lody - od 0.6 do 3.5 lewa za porcję
- brzoskwinie - od 2.5 do 4 lewa za 1 kg
- pą czki - mał a porcja (szt. 8-10) -2 lewa, duż a (ok 25, nierealne jeś ć same) 3.5 lewa
- naleś nik z nadzieniem - od 1.8 do 2.5 lewa, w zależ noś ci od rodzaju nadzienia (dla przecię tnej mł odej damy taki naleś nik cał kowicie zastą pi obfite ś niadanie)
- gotowana kukurydza - 2 lewy na kolbę
- wszelkiego rodzaju wypieki - ok 2-3 lewa za sztukę
- grillowany kurczak - 9 lewa
- warzywa i owoce w asortymencie - od 2.5 do 6 lew za 1 kg, sprzedawane wszę dzie na ukł adach
- jogurt - ok. 1 lewa
- obiad/kolacja dla dwojga z winem - od 25 lewa (w zależ noś ci od lokalizacji restauracji).
Podczas naszego pobytu w Sozopolu kurs wymiany wynosił : 1 USD = 1.2 lewa, 1 euro = 1.8 lewa. Wymiany walut należ y dokonywać tylko w tych kantorach, w któ rych zamieszczona jest tabela z kursem wymiany. Pienią dze najlepiej wymienić w banku (tam trzeba podać nazwisko, imię i miejsce stał ego zamieszkania).
Wię kszoś ć kawiarni i sklepó w jest otwarta do 22:00, ale istnieje cał odobowy sklep spoż ywczy, a takż e restauracje otwarte do ostatniego goś cia.
Ż ycie nocne w Sozopolu nie jest powalają ce ró ż norodnoś cią (dlatego fanom dyskotek i baró w polecam lepiej wybrać się do Sł onecznego Brzegu). Jest kilka baró w z dyskotekami, znajdują się one wzdł uż plaż y, dostatecznie daleko od wię kszoś ci hoteli (wię c muzyka do rana nie przeszkadza nikomu w ś nie).
Na koniec - buł garskie sł owa, któ re pamię tam (moż e się komuś przyda):
Zamó w - proszę
Filiż anka wina - kieliszek wina; byal - biał y, czerwony - czerwony
Kupie, pileshko - kurczak
Wieprzowina - wieprzowina
Skara - grill
Skaridi - krewetka
Tsatsa - szprot (najczę ś ciej smaż ony)
Szyba - w cieś cie (najczę ś ciej ryby i owoce morza, sery)
Kashkaval - twardy ser
Sirene - ser
Wpis wó dki - wó dka importowana
Kró lowa - kukurydza
Krastavici - ogó rki
Stai - pokó j, apartament (do wynaję cia)
Bira - piwo
Sladoled - lody
Melba - deser lodowy z owocami
Kaisin - morela
Praskovi - brzoskwinie
Tikvichki - cukinia
Banska - kostium ką pielowy
„ima” – „jest, jest” (towarzyszy mu potrzą ś nię cie gł ową – u Buł garó w oznacza to zgodę )
„nyama” – „nie, nieobecny” (wraz z skinieniem gł owy)
Trudno się przyzwyczaić do tego drugiego, ale generalnie bariera ję zykowa jest wyją tkowo nieznaczna - po pierwsze wielu Buł garó w rozumie przynajmniej trochę rosyjski, a mł odzi ludzie mniej wię cej mó wią po angielsku, a po drugie ludzie szczerze starają się cię zrozumieć , co znacznie uł atwia komunikację .
Podsumowują c ten osobliwy raport, pozwolę sobie wyrazić opinię , ż e Buł garia jest doskonał ą opcją na czyjś pierwszy wyjazd za granicę ; dla osó b nie znają cych ję zykó w obcych; na wakacje z dzieć mi (choć nie należ y jechać do Sozopola z nastolatkami – mogą się nudzić ); na wypoczynek „solo” (sytuacja w oś rodkach jest bezpieczna).