Еду в Болгарию впервые. Опасаюсь, а вдруг там на курортах и в правду все так и осталось, как было при совке? Хотя как было при совке в Болгарии я могу только догадываться – никто из моих близких не отдыхал на Золотых песках в 70-80х годах. Мои представления о Болгарии состоят из весьма отрывочных знаний из разных областей:
- Тодор Живков (лидер болгарской Компартии, кто-то типа нашего Брежнева или Горбачева? ),
- солдат Алеша (спасибо урокам музыки в советской школе),
- «хороша страна Болгарию, но Россия лучше всех» (знаю эту военную песню только в исполнении Чижа, утверждение несколько спорное, но весьма забавно звучит в 2008 году),
- коньяк «Сланчев Бряг» в пузатых зеленых бутылках, который мой папа потреблял в 80-х в неизмеримых количествах (прочитала в отзывах про Болгарию, что болгарские коньяки вообще не рекомендуется пить – откуда ж это было знать тогда моему папе, или, может, тогдашний коньяк был совсем не тот, что сейчас),
- болгарский трикотаж (в 80-х мои родители каждый год покупали мне по болгарскому трикотажному костюму унисекс – кофта на молнии и прямые брюки, считалось тепло, модно и надежно, до сих пор помню огромную дыру на колене новых темно-зеленых штанов, которую я заимела после прокатки по льду во дворе, это был 82 или 83 год. Под школьную форму мама одевала мне штаны от этих костюмов, чтоб теплей было. Я почему-то не могла сообразить, что в школе брюки можно снимать, потому мои одноклассники надо мной долго потешались. Так что отношение к болгарскому трикотажу у меня не самое теплое),
- болгарский персиковый сок в стеклянных бутылках и болгарские консервы (сок стоил 60 копеек за бутылку и продавался, кажется, в кооперативных магазинах. Мне он очень нравился, с ним связан случай из моего детства, за который мне было стыдно очень много лет. Пока мама спала, я потихоньку выпила всю бутылку. Мама проснулась, сока нет, неудобно было очень. Болгарские овощные консервы фирмы «Глобал» или «Глобус» в стеклянных банках с закручивающейся крышкой были деликатесом, а за банками хозяйки охотились как дети за жевачками).
- косметика и парфюмерия на основе болгарского розового масла (приторный запах розы до сих пор не выношу, но это было лучше, чем советский шампунь ивушка-дубравушка),
- болгарские курорты – самые лучшие песочные курорты на Черном море, турпоездка в Болгарию в санаторий или детский лагерь – это очень круто по мерках 80-х годов (рефлексии по этому поводу ниже),
- Варна – город-побратим Одессы (моя тетка долго жила в Одессе и про Варну я знала, что туда ходит паром и это порт),
- фестиваль «Золотой Орфей» (мама смотрела все музыкальные фестивали
подряд, был и такой, но мне лично больше нравился Сан-Ремо и Сопот),
- герои Шипки, русско-турецкая война (смутные воспоминания из курса школьной истории, смутно припоминаю картину Верещагина на эту тему),
- Болгарское царство, цари Симеоны и Борисы (благодаря роману Павла Загребельного «Диво», с этим у меня лучше),
- Ванга – болгарский феномен, на предсказаниях которой все свихнулись в конце тех же 80-х.
- конечно же Кирилл и Мефодий. Если б не они, быть нам всем неграмотными.
Все как-то туманно. Никаких знаний про науку, литературу, искусство Болгарии. Но выходит, что про Болгарию я знаю все же больше, чем про Вьетнам или Камбоджу.
Самолет садится в аэропорту города Бургас. Мне казалось, что у меня неплохо с географией, но если б не эта поездка, я б и не подозревала, что есть такой город и такой аэропорт, последнему, к стати, уже 80 лет. Ночь, до отеля в городе Несебр (еще одно географическое открытие для меня) полчаса езды. За окном поля и стройки мини-отелей вдоль берега. Мы начинаем переживать, может надо было все же ехать в Черногорию. Наш Отель развенчивает все наши страхи – 4 звезды – это почти 5; На завтрак у нас сколько угодно оливок и сыра типа фета. Я говорю, что через 10 дней меня отсюда будут грузить в самолет силой. Из номера вид на море, старый город и археологические раскопки древнегреческой колонии Месамбрии, 3-е тысячелетье до н. э. – это вам не шутки. Когда-то в школе я страстно мечтала стать археологом и вот так же проводить раскопки. К маминому и своему счастью не стала, зато теперь имею возможность с 6 утра до часу дня наблюдать с балкона своего номера трудяг- студентов, которые под палящим солнцем таскают тачки с каменной землей и машут лопатами.
Пляж и море мало отличаются от побережья нашей одесской области, мелко, песок, выжженная степь, где-то вдалеке балканские предгорья. Это не Крым и тем более не Хорватия с ее лазурной Адриатикой. Лежаки и зонтики очень даже платные – выходит где-то по 12 долларов за комплект с человека в день. В первый день заплатили, во второй лежали только под зонтиком на песке, на третий променяли пляж на крышу нашего отеля с бесплатными лежаками, бассейном, джакузи и любопытными орущими чайками над головой. Прямой лифт на море обеспечивал мне морские купания без посещения общего пляжа.
Наш отель один из лучший в этом месте и расположен очень близко к старой части Несебра, которая занесена в список пямятников мирового значения ЮНЕСКО и кишит туристами с раннего утра до позднего вечера. У меня такое подозрение, что старый Несебр – самое красивое и стоящее посещения место в Болгарии. Деревянные дома оригинальной архитектуры, остатки церквей 10-13 века в ранневизантийском стиле, бухточки, пенящееся море, сотни нахалок чаек, по-хозяйски сидящих на крышах домов, сотни продавцов сувениров и ресторанчиков с национальной и европейской кухней, красночерепичные крыши, весьма умеренные цены, белые яхты и пароходы вокруг небольшого кусочка суши, приветливые болгары – я окончательно пришла к выводу, что я в раю с платными лежаками на пляже.
Отдыхают тут в основном немцы, поляки, финны, русские, украинцы, есть итальянцы, беларусы, англичане, французы. Приезжают в основном семьями с детишками, так же много пожилых супружеских пар. Последние выглядят очень трогательно. Так заботиться друг о друге могут только люди, которые всю жизнь прожили вместе. На каком языке ни заговори с персоналом отеля, официантами или в магазине – тебя поймут. Да и сам болгарский весьма несложный язык для понимания – все же родина славянской письменности. Слова из лексикона святых Кирилла и Мефодия до сих пор в регулярном обращении, а в русском или украинском они уже относятся к старославянским или старорусским. Старшее поколение болгар неплохо говорит по-русски, сказываются годы жесткой социалистической дружбы с СССР. Молодежь русский знает плохо, предпочитает пользоваться общепонятным английским. В общем, как и в других славянских станах, языковых и культурных проблем у нас не было.
Наших сил и желания хватило всего на одну экскурсию – зато с 6 утра до 11 вечера. Как говорит Галя, денег стоит много (40 евро с человека), а смотреть нечего. Я даже с ней соглашусь в этом вопросе. Поездка в Софию, как и в Стамбул, занимает 2 дня и денег вдвое больше – жалко и того, и другого. Едем в Шипку, Этер, Велико Тырново и еще куда-то там по местным селам. За день проехали половину Болгарии, около 700 км. Из окна автобуса страна выглядит намного беднее по сравнению с Украиной – сельское хозяйство развито – виноградники, плодовые плантации, хлеб, сбор соли открытым методом, отары овец и стада коров, селяне передвигаются по своим владениям на лошадях и ослах. Увидеть в центральной Украине, например, лошадь так же будет трудно, как и верблюда в России. Болгары же скачут галопом по своим полям. Вероятно где-то все же есть какая-то промышленность. Текстильные предприятия в Габрово, те самые, где шили мои детские костюмы, закрыты и находятся в руинах, жилой фонд весьма потрепан, выглядит хуже наших хрущевок, сельские дома в глубине страны вызывают почти слезы, есть села, где всего по 30-60 жителей, население стареет, 27% населения страны – пенсионеры, молодежь стремиться в столицу, работать в поле не хочет, семьи заводить не спешит. Все типично. Почему же такая бедная Болгария в ЕС, а богатая Украина все бьется в сетях имперского прошлого? Торговец фруктами говорит: «Был в прошлом месяце в одесской области, хорошо у вас, но у вас перестройка сейчас, а у нас стабильность. Мы давно перестроились, успокоились, определились и теперь в ЕС. Пока особых улучшений не чувствуется, цены повысились, но пройдет лет 10 и все будет хорошо». Сколько ж можно нам перестраиваться? Стабильность – залог успешной работы любой системы… А персики местные в 2-3 раза дешевле тех, что продают в Киеве, и все такие же вкусные как и 25 лет назад.
Шипка, памятник Свободы на вершине, тихая церковь, построенная по инициативе матери генерала Скобелева, героя русско-турецкой войны. Экскурсовод весь день рассказывала дрожащим голосом про героизм русских войск в борьбе за болгарскую свободу. Ненависть к турецкому игу почти не скрывалась в ее рассказах. В общем, русские – герои, турки - гады и без гвоздей. Приятная однозначность в их восприятии.
Этер – единственный в стране музей под открытым небом. А ля наш музей в Пирогово. Весьма симпатично, но всего 2 улицы прототипа старого болгарского села габровского региона.
Велико Тырново – первая столица. По значению можно приравнять к Кракову. Замковый холм с крепостью и храмом на вершине только намекает о былом величии болгарского царства. Город выглядит бедным, куда там ему до Кракова. Хотя болгары очень любят свою первую столицу, многие из тех, с кем мы познакомились, учились в местном университете, одном из лучших в стране.
В один из вечеров заехали на знаменитый Солнечный берег. Всего 7 остановок от нас на городском автобусе. Мы разочарованы – отели новые, отели совковые, стройки, магазины, дискотеки. Цены выше, чем в нашем историческом Несебре. Делать тут совершенно нечего. В общем мы были рады, что не попали отдыхать сюда.
Покупаем на память местную керамику (очень похожа на ту, что продается в киевских переходах с маркировкой «украинский сувенир», только намного ярче и дороже). Так же советуют купить местную водку – ракию. Купили, но на вкус водяра водярой. В магазине натыкаюсь на знакомую с детства бутылку – коньяк «Сланчев бряг» ничуть не изменился в экстерьере. Хочу купить папе этот привет из прошлого, но вспоминаю, что в свое время этой бодяги он выпил норму не только свою, но и наверное всего нашего города. Хватит ему. Без косметики из розы тоже никуда. Мама будет рада понастальгировать, намазываясь кремом для рук с розовым маслом.
Пора уезжать. Хороша страна Болгария, но дома меня ждет кот и работа. Десять дней отличного отдыха вполне хватило, чтоб захотеть домой и пропало желание приехать сюда в следующем году. Нас ждут другие страны и города Приземляемся в Борисполе. Летели полтора час и час ждали багажа. В Киеве моросит противный дождь. Беру штурмом раздолбаный Икарус фирмы «Полет» до жд вокзала за 25 гр. Вот уж поистине дешево и сердито. После криков теточки, собиравшей деньги за проезд, я сразу же акклиматизировалась, вспомнила, что я дома, и десяти дней заграницей как ни бывало в моей жизни. Бедняги туристы сидели онемевшие от такого хамства. Если закрыть глаза, можно подумать, что мы не автобусе из главного аэропорта страны в столицу Украины, а на концерте Андрея Данилко в образе проводниц Веры. Открываем глаза – увы, мы не на концерте, мы беззащитны перед громилой водителем и тетей с белым бантом на гульке. В ее криках слышалась классовая ненависть к людям, которые могут себе позволить отдохнуть или пожить немного заграницей. Вот де, такие-растакие, порасседались тут со своими чемоданами, приехали из заграницы, ждали вас тут что ли, а мне работать, деньги собирать. Откуда вы только взялись на мою голову? Самолет приземлился в час. Сейчас почти четыре часа дня, холодно, дождь, мой багаж мокрый и порванный, в ободранном Икарусе на меня орет какая-то дура. Я стараюсь зафиксировать эти проявления совка в отельном файле «Зрасьте, мы дома». Надеюсь, скоро их почти не останется. Они умрут вместе с тетечками с гульками вместо мозгов.
Pierwszy raz jadę do Buł garii. Obawiam się , co by był o, gdyby tam w oś rodkach i tak naprawdę wszystko pozostał o takie samo, jak był o podczas czerpaka? Chociaż , jak to miał o miejsce w przypadku szufelki w Buł garii, mogę się tylko domyś lać – ż aden z moich krewnych nie odpoczywał na Zł otych Piaskach w latach 70-tych i 80-tych. Moje rozumienie Buł garii skł ada się z bardzo fragmentarycznej wiedzy z ró ż nych dziedzin:
- Todor Ż iwkow (lider Buł garskiej Partii Komunistycznej, ktoś taki jak nasz Breż niew czy Gorbaczow? ),
- ż oł nierz Alosza (dzię ki lekcjom muzyki w szkole sowieckiej),
- „Buł garia to dobry kraj, ale Rosja jest najlepsza” (znam tę piosenkę wojskową wykonaną tylko przez Chizh, stwierdzenie jest nieco kontrowersyjne, ale brzmi bardzo ś miesznie w 2008 r. ),
- koniak "Slanchev Bryag" w zielonych buteleczkach brzuchatych, któ re mó j tata spoż ywał w latach 80-tych w niezmierzonych iloś ciach (czytał am w recenzjach o Buł garii, ż e buł garskich koniakó w generalnie nie zaleca się pić - ską d mó j tata mó gł wtedy wiedzieć , a moż e koniak z tamtych czasó w wcale nie był taki sam jak teraz),
- buł garska dzianina (w latach 80-tych rodzice kupowali mi co roku buł garski garnitur z dzianiny unisex - marynarka z zamkiem i proste spodnie, uznano ją za ciepł ą , modną i niezawodną , do dziś pamię tam ogromną dziurę w kolanie nowego ciemnozielone spodnie, któ re dostał am po tarzaniu się po lodzie na podwó rku, był o 82 lub 83. Pod mundurkiem szkolnym mama nosił a spodnie z tych garnituró w, ż eby mi był o ciepł o. Bawiliś my się dł ugo, wię c mó j stosunek do buł garskiej dzianiny nie jest najcieplejszy),
- Buł garski sok brzoskwiniowy w szklanych butelkach i buł garskie konserwy (sok kosztował.60 kopiejek za butelkę i był sprzedawany podobno w sklepach spó ł dzielczych. Bardzo mi się podobał , wią ż e się z nim sprawa z mojego dzieciń stwa, za któ rą się wstydził em wiele lat Do czasu, gdy mama spał a, powoli wypił em cał ą butelkę Mama się obudził a, soku nie był o, był o bardzo niewygodnie. Buł garskie konserwy warzywne firmy Global czy Globus w szklanych sł oikach z zakrę tką był y rarytasem, a gospodynie domowe polował na sł oiki jak dzieci na gumę do ż ucia).
- kosmetyki i perfumy na bazie buł garskiego olejku ró ż anego (wcią ż nie mogę znieś ć sł odkiego zapachu ró ż , ale był lepszy niż sowiecki szampon wierzbowo-dubravushka),
- Buł garskie kurorty - najlepsze piaszczyste kurorty nad Morzem Czarnym, wycieczka turystyczna do Buł garii do sanatorium czy na obó z dla dzieci jest bardzo fajna jak na standardy lat 80-tych (refleksje na ten temat poniż ej),
- Warna to siostrzane miasto Odessy (moja ciocia mieszkał a w Odessie przez dł ugi czas i wiedział am o Warnie, ż e pł ynie tam prom i to jest port),
- festiwal „Zł oty Orfeusz” (mama oglą dał a wszystkie festiwale muzyczne
z rzę du był jeden, ale osobiś cie bardziej podobał y mi się Sanremo i Sopot),
- bohaterowie Szipki, wojny rosyjsko-tureckiej (niewyraź ne wspomnienia ze szkolnego kursu historii, niewyraź nie przypominam sobie obraz Wierieszczagina na ten temat),
- Kró lestwo Buł garii, kró lowie Simeons i Boris (dzię ki powieś ci Pavla Zagrebelnego "Divo", z tym mi lepiej),
- Vanga to buł garski fenomen, na któ rego przewidywaniach wszyscy oszaleli pod koniec tych samych lat 80-tych.
- oczywiś cie Cyryla i Metodego. Gdyby nie oni, wszyscy bylibyś my analfabetami.
Wszystko jest trochę zamglone. Brak wiedzy o nauce, literaturze, sztuce Buł garii. Okazuje się jednak, ż e wcią ż wiem wię cej o Buł garii niż o Wietnamie czy Kambodż y.
Samolot lą duje na lotnisku w Burgas. Wydawał o mi się , ż e jestem dobry z geografii, ale gdyby nie ta podró ż , nie podejrzewał abym, ż e jest takie miasto i takie lotnisko, to ostatnie notabene ma już.80 lat. Noc, do hotelu w miejscowoś ci Nesebyr (kolejne dla mnie odkrycie geograficzne) pó ł godziny jazdy. Za oknem pola i place budowy mini-hoteli wzdł uż wybrzeż a. Zaczynamy się martwić , moż e powinniś my byli pojechać do Czarnogó ry. Nasz Hotel obala wszystkie nasze obawy - 4 gwiazdki to prawie 5; Na ś niadanie mamy tyle oliwek i sera typu feta ile chcemy. Mó wię , ż e za 10 dni zostanę stą d sił ą zał adowany do samolotu. Z pokoju roztacza się widok na morze, stare miasto i stanowisko archeologiczne staroż ytnej greckiej kolonii Mesambria, III tysią clecie pne. - to dla ciebie nie ż art. Bę dą c w szkole marzył em z pasją o zostaniu archeologiem i prowadzeniu wykopalisk w ten sam sposó b. Nie, ku szczę ś ciu mojej i mamy, ale teraz mam moż liwoś ć od 6 rano do 1 po poł udniu oglą dać z balkonu mojego pokoju cię ż ko pracują cych-studentó w, któ rzy w palą cym sł oń cu cią gną taczki z kamienną ziemią i ł opatami falowymi.
Plaż a i morze niewiele ró ż nią się od wybrzeż a naszego regionu Odessy, pł ytkie, piaszczyste, wypalone stepy, gdzieś w oddali przedgó rze Bał kanó w. To nie Krym, a tym bardziej Chorwacja ze swoim lazurowym Adriatykiem. Leż aki i parasole są bardzo pł atne - wychodzi okoł o 12 USD za komplet na osobę dziennie. Pierwszego dnia zapł acili, drugiego leż eli tylko pod parasolem na piasku, trzeciego zamienili plaż ę na dach naszego hotelu z darmowymi leż akami, basenem, jacuzzi i ciekawskimi wrzeszczą cymi mewami nad gł ową . Bezpoś rednia winda nad morze zapewnił a mi ką piel morską bez odwiedzania publicznej plaż y.
Nasz hotel jest jednym z najlepszych w tej okolicy i znajduje się bardzo blisko starej czę ś ci Nesebyru, któ ra jest wpisana na Listę Ś wiatowego Dziedzictwa UNESCO i jest peł na turystó w od wczesnych godzin porannych do pó ź nych godzin wieczornych. Podejrzewam, ż e stary Nesebyr to najpię kniejsze i warte odwiedzenia miejsce w Buł garii. Drewniane domy o oryginalnej architekturze, pozostał oś ci koś cioł ó w z X-XIII wieku w stylu wczesnobizantyjskim, zatoczki, pienią ce się morze, setki zuchwał ych mew siedzą cych rzeczowo na dachach domó w, setki sprzedawcó w pamią tek i restauracji z kuchnią narodową i europejską , dachami krytymi czerwoną dachó wką , bardzo przystę pnymi cenami, biał ymi jachtami i parowcami wokó ł mał ego kawał ka lą du, sympatycznymi Buł garami - w koń cu doszedł em do wniosku, ż e jestem w raju z pł atnymi leż akami na plaż y.
Spoczywają tu gł ó wnie Niemcy, Polacy, Finowie, Rosjanie, Ukraiń cy, są Wł osi, Biał orusini, Brytyjczycy, Francuzi. Przyjeż dż ają gł ó wnie rodziny z dzieć mi, jest też duż o starszych par. Te ostatnie wyglą dają bardzo wzruszają co. Tylko ludzie, któ rzy ż yli razem przez cał e ż ycie, mogą się tak o siebie troszczyć . Bez wzglę du na to, w jakim ję zyku rozmawiasz z obsł ugą hotelu, kelnerami czy w sklepie, zostaniesz zrozumiany. A sam ję zyk buł garski jest bardzo prostym ję zykiem do zrozumienia – niemniej jednak jest kolebką pisma sł owiań skiego. Sł owa z leksykonu ś wię tych Cyryla i Metodego wcią ż są w regularnym obiegu, a w ję zyku rosyjskim lub ukraiń skim należ ą już do ję zyka starosł owiań skiego lub staroruskiego. Starsze pokolenie Buł garó w doś ć dobrze mó wi po rosyjsku, lata zaciekł ej socjalistycznej przyjaź ni z ZSRR przynoszą efekty. Mł odzi ludzie sł abo znają rosyjski, wolą uż ywać zwykł ego angielskiego. Generalnie, podobnie jak w innych krajach sł owiań skich, nie mieliś my problemó w ję zykowych i kulturowych.
Naszej sił y i chę ci wystarczył y na jedną wycieczkę - ale od 6:00 do 23:00. Jak mó wi Galya, kosztuje to duż o pienię dzy (40 euro za osobę ), ale nie ma co oglą dać . Zgadzam się z nią nawet w tym punkcie. Wyjazd do Sofii, podobnie jak do Stambuł u, zajmuje 2 dni i dwa razy wię cej pienię dzy - szkoda obu. Jedziemy do Shipki, Eteru, Wielkiego Tyrnowa i gdzie indziej w okolicznych wsiach. W cią gu dnia przejechaliś my pó ł Buł garii, okoł o 700 km. Z okien autobusu kraj wyglą da znacznie uboż szy w poró wnaniu z Ukrainą - rozwinię te rolnictwo - winnice, plantacje owocó w, chleb, zbieranie soli metodą otwartą , stada owiec i kró w, mieszkań cy wsi przemieszczają się po dobytku na koniach i osł ach. Na przykł ad zobaczenie konia w ś rodkowej Ukrainie bę dzie ró wnie trudne, jak zobaczenie wielbł ą da w Rosji. Buł garzy galopują po swoich polach. Pewnie gdzieś jest jeszcze jakiś przemysł . Zakł ady wł ó kiennicze w Gabrowie, te same, w któ rych szyto moje dziecię ce kostiumy, są zamknię te i zrujnowane, zasoby mieszkaniowe są bardzo odrapane, wyglą dają gorzej niż nasi Chruszczow, wiejskie domy w gł ę bi kraju prawie pł aczą , są wsie, w któ rych jest tylko 30-60 mieszkań có w, ludnoś ć się starzeje, 27% ludnoś ci kraju to emeryci, mł odzi ludzie dą ż ą do stolicy, nie chcą pracować w polu i nie spieszą się z zakł adaniem rodzin. Wszystko jest typowe. Dlaczego tak biedna Buł garia jest w UE, a bogata Ukraina wcią ż bije w sieciach imperialnej przeszł oś ci? Handlarz owocami mó wi: „Był em w regionie Odessy w zeszł ym miesią cu, to dla ciebie dobre, ale teraz masz pierestrojkę , a my mamy stabilnoś ć . Dawno się odbudowaliś my, uspokoiliś my, podję liś my decyzję i teraz jesteś my w UE. Jak na razie nie ma szczegó lnej poprawy, ceny wzrosł y, ale minie 10 lat i wszystko bę dzie dobrze”. Ile moż emy zmienić ? Stabilnoś ć to klucz do udanego dział ania każ dego systemu. . . A lokalne brzoskwinie są.2-3 razy tań sze niż te sprzedawane w Kijowie, a wcią ż są tak smaczne jak 25 lat temu.
Czas odejś ć . Buł garia to dobry kraj, ale w domu czeka na mnie kot i praca. Dziesię ć dni doskonał ego wypoczynku wystarczył o, by chcieć wracać do domu, a chę ć przybycia tu w przyszł ym roku zniknę ł a. Czekają na nas inne kraje i miasta Lą dowanie w Boryspolu. Lecieliś my pó ł torej godziny i czekaliś my na bagaż przez godzinę . W Kijowie mż y. Szturmuję zepsutego Ikarusa firmy Polet na stację kolejową za 25 gr. To naprawdę tanie i wesoł e. Po krzykach ciotki, któ ra zbierał a pienią dze na przejazd, od razu się zaaklimatyzował am, przypomniał am sobie, ż e jestem w domu, a dziesię ć dni za granicą , tak jak to się w moim ż yciu zdarzał o. Biedni turyś ci siedzieli osł upieni taką niegrzecznoś cią . Jeś li zamkniesz oczy, moż esz pomyś leć , ż e nie jesteś my w autobusie z gł ó wnego lotniska kraju do stolicy Ukrainy, ale na koncercie Andrieja Danił ki w postaci przewodnikó w Very. Otwieramy oczy - niestety nie jesteś my na koncercie, jesteś my bezbronni przed ł obuzem i ciocią z biał ą kokardką na buł ce. W jej pł aczu sł ychać był o klasową nienawiś ć do ludzi, któ rych stać na odpoczynek lub ż ycie trochę za granicą . Tu tacy a tacy, tu siadali ze swoimi walizkami, przyjechali z zagranicy, tu na Was czekali czy coś , ale muszę pracować , zbierać pienią dze. Ską d wł aś nie przyszedł eś na mojej gł owie? Samolot wylą dował o godzinie pierwszej. Jest prawie czwarta po poł udniu, zimno, pada deszcz, mó j bagaż jest mokry i podarty, jakiś gł upiec wrzeszczy na mnie w obdartym Ikarusie. Staram się naprawić te przejawy szufelki w teczce hotelowej „Spó jrz, jesteś my w domu”. Miejmy nadzieję , ż e wkró tce nie bę dzie ż adnych. Umrą razem z pisklę tami z buł eczkami zamiast mó zgami.
