Rękodzieło ludowe Rosji: pierniki świąteczne (ikry)
W zeszł ym roku udał o mi się odwiedzić region Archangielska i spę dzić cał y tydzień w Archangielsku. Celem wycieczki jest przyjrzenie się lodoł amaczom w ruchu i osobiste upewnienie się , ż e przecię ty przez statek ló d natychmiast zamarznie i po kilku minutach ludzie zaczną po nim chodzić . Ideologicznym inspiratorem tej podró ż y jest Jegor Paagirev, na jego stronie VKontakte znalazł em ciekawą fotorelację z Archangielska.
Pierwszy raz w ż yciu musiał am zwiedzać miasto przy tak niskich temperaturach, w dzień był o -28C. Ostroż nie z Moskwy zabrał em ze sobą filcowe buty, któ re bardzo mi się przydał y. Ale zimno wcale nie był o odczuwalne jak w stolicy. Zrobił em mał y eksperyment: miał em na sobie lekkie rę kawiczki, któ re był y ciepł e, ale gdy tylko je zdją ł em, moja rę ka zamarzł a w cią gu kilku sekund. Poza tym sł oń ce prawie nie grzeje, bo prawie nigdy nie wschodzi. Moja druga obserwacja to ś nieg: ś nież nobiał y, puszysty, rozpadają cy się na miliony pł atkó w ś niegu przy najmniejszym dotknię ciu. A trzecią rzeczą , jaką pamię tam z tego regionu, jest ryba. Dorsz. Pró bował am smaż ona na patelni i na otwartym ogniu, gotowana we wł asnym sosie, pieczona w folii, jadł am polskiego dorsza, pijanego dorsza i kotlety z dorsza. Ale chciał bym opowiedzieć o czymś zupeł nie innym.
Moja wizyta zbiegł a się z prawosł awnymi ś wię tami Boż ego Narodzenia, a potem zaskoczył y mnie pierniki, któ re babcie sprzedawał y na każ dym rogu. Okazuje się , ż e te pierniki są narodowym rarytasem i gotuje się je tylko na Boż e Narodzenie. I nazywają się - kozami!
Odniesienie. Kozuli lub Kozuli - wykonane z ciasta, zdobione i pieczone figurki. Nazwa kozul nie pochodzi od sł owa koza, ale od czasownika „koza”. Sarny był y pierwotnie narodowym przysmakiem Pomoró w (mieszkań có w guberni archangielskiej), któ rzy robili je tylko na Boż e Narodzenie. W tej chwili ikry powstają w regionach Archangielska i Murmań ska, a takż e na Uralu. Kozul jest ró wnież uważ any za rodzaj piernika
Szczegó lnie duż o Kozuló w widział em w muzeum architektury drewnianej „Mał e Korely”, gdzie zorganizowano wystawę i sprzedaż piernikó w. Tutaj każ da rzemieś lniczka chwali swoje pierniki. Robię zdję cia piernikom, któ re lubię , a moja babcia tł umaczy, ż e jest „ludową mistrzynią Rosji”. Nic dziwnego – w koń cu każ dy piernik to dzieł o sztuki! I nie moż na znaleź ć tego samego zdobionego piernika.
Odniesienie. Zgodnie z metodą produkcji wspó ł czesną sarnę moż na przypisać rzeź bionym piernikom. Z kawał kó w ciasta formowane są ró ż ne zwierzę ta - kozy i kozy, jelenie, jagnię ta, krowy i byki, a takż e koty, foki i ptaki. Wykonane figurki wypiekamy w piekarniku lub piekarniku na wysmarowanej blasze. Przepisy na ciasta są doś ć ró ż norodne, a wiele rodzin ma wł asne przepisy na ciasto, któ re są przechowywane w rodzinach od dziesię cioleci. Sarny są zwykle barwnie zdobione glazurą , któ rą tworzy się z ubitych biał ek z dodatkiem ró ż nych naturalnych barwnikó w.
W tym roku nasza rodzina ró wnież postanowił a zrobić pierniki na Boż e Narodzenie i pomyś lał am, ż e moż e powinniś my wskrzesić staroruską tradycję pieczenia piernikó w. Ponadto mogą tak pię knie ozdobić choinkę ! Piernik na zdję ciu kupił em w Archangielsku na pamią tkę .
Wituszki i cietrzew.
W Archangielskim Regionalnym Muzeum Krajoznawczym wś ró d manekinó w w strojach ludowych znalazł em tak ciekawy eksponat w postaci skrę conego pierś cienia z wyjaś nieniem poniż ej: „teterka” – wiosenne rytualne ciasteczka Kargopol. Wykonane przez mistrza ludowego Rosji T. A. Onuchina".
Odniesienie. Tetery są wypiekane z ciasta ż ytniego, rozwał kowanego w postaci cienkich wiciowych kieł basek, z któ rych nastę pnie „skrę ca się ” figury zwierzą t lub figury geometryczne, zbliż one do znakó w sł onecznych i staroż ytnych rosyjskich ozdó b.
Aby dowiedzieć się o tym dziwnym pierniku, udaję się do Centrum Rzemiosł a Ludowego „Bereginya” w Kargopolu, gdzie wś ró d glinianych zabawek Kargopol znajduję „cietrzewia”. Kierownik, któ ry prowadził dla mnie trasę , czule nazywa te pierniki „wituszki”.
Odniesienie. Cietrzew (ró wnież wituszki) to poskrę cany produkt piernikowy powszechny w miastach Kargopol, Mezen, a takż e w wioskach nad brzegiem rzeki Mezen. Ciasteczka był y uroczyste, wypiekane w specjalnie wyznaczone dni. W Kargopolu, 22 marca, dzień przesilenia wiosennego, nazywano dniem cietrzewia, tego dnia wypiekano cietrzewia, stą d nazwano ptaki wę drowne, któ re wedł ug miejscowych wierzeń przyniosł y ze sobą wiosnę i ciepł o.
Kim są „mukosolki”?
Naprawdę nie wiem dlaczego w dziale o piernikach piszę o solach mą cznych. Pewnie dlatego, ż e skł ad jest taki sam, są zrobione z mą ki. To prawda, ż e jednocześ nie dodaje się duż o soli, aby „ciasto” zachował o swó j kształ t. Z niej formuje się figurki, a nastę pnie suszy i dekoruje. Moje sole mą czne są ró wnież wykonane przez mistrza ludowego Rosji, został y zakupione w Centralnym Domu Towarowym w Archangielsku. A te sole z mą ki to magnesy na lodó wkę !
