Synagoga Chóralna
Charkowska Synagoga Chóralna, Beit Menachem
Ukraina, Charków
Synagoga Chóralna (nazwa żydowska - Beit Menachem) 1912-1913) jest centralną synagogą i zabytkiem architektury w Charkowie. Architekci budynku Ya G. Gevirts, V. A. Feldman, M. F. Piskunov. Znajduje się na ulicy Puszkinskiej 12.
Na miejscu synagogi w klasycznej rezydencji z końca XVIII wieku. w latach 1867-1910 znajdował się dom modlitwy. Konkurs na nową synagogę zorganizowało Stowarzyszenie Architektów Cesarskiego Sankt Petersburga. Pierwszą nagrodę otrzymał projekt petersburskiego architekta Ya G. Gevirtsa, który został opublikowany w czasopiśmie „Architect” w 1909 roku. odległość 100 sążni (213 m) od cerkwi Mikołaja na Placu Konstytucji). Budowę nadzorował architekt z Charkowa M. F. Piskunov.
Synagogę zamknięto w 1923 r. „na prośbę żydowskich robotników”. Mieściło się w nim „Żydowski Klub Pracy im. III Międzynarodówki”, od 1941 r. kino dla dzieci. W 1945 r. wznowiono działalność gminy żydowskiej w synagodze, ale w 1949 r. została ona zamknięta i do jesieni 1991 r. mieściło się w niej Ochotnicze Towarzystwo Sportowe (WSO) „Spartak”.
W 1990 roku budynek przekazano gminie żydowskiej miasta. Wybrano rabina z Izraela, uruchomiono bibliotekę żydowską, organizowano imprezy kulturalne, dokonywano remontów w budynku, demontowano sale gimnastyczne. Wraz z nasileniem się ruchu chasydzkiego w latach 1992-1995 doszło do zasadniczego konfliktu między chasydami a szefem społeczności reformistycznej Eduardem Hodosem, który doprowadził do przejścia synagogi pod kontrolę chasydyzmu. Po pożarze w 1998 roku budynek został odnowiony i otwarty w 2003 roku.
Synagoga Chóralna w Charkowie jest największą na Ukrainie iw krajach WNP oraz drugą co do wielkości w Europie po Budapeszcie. Wysokość kopuły 42 m, hala 30 m, dach 25 m, długość elewacji bocznej 50 m, powierzchnia całkowita 2067 m². Sklepienie spiralne synagogi ma wysokość 9 m. Sala o powierzchni 450 m² może pomieścić 800-1000 osób.
W pasie Kravtsova 15, od czasów sowieckich do chwili obecnej, znajduje się planetarium, drugie co do wielkości planetarium na Ukrainie. Początkowo miała tu być synagoga chóralna, ale budynek był niedokończony przez około 15 lat. W 1957 r. ukończono budynek, w którym urządzono tu planetarium.