Куршская коса. Узкая полоска суши длиной 98 км, и шириной от 400 м в самом узком месте до 4 км в самом широком. Это самая крупная песчаная насыпь в мире, и вторые в мире по высоте дюны (выше только в Гасконском заливе во Франции), возраст их более 6 тысяч лет. Мне довелось бывать там неоднократно, по причине того, что совсем рядом, в курортном городке Зеленоградск (бывший Кранц, Восточная Пруссия), живет мой брат. Вот так сложилась судьба, что мы оба живем в городах, которые еще не так давно российскими и русскими не были, мой город был финским, а его - прусским. Когда я отметил эту особенность экскурсоводу и одновременно директору краеведческого музея Зеленоградска, да еще и употребил при этом слово " отжали", тот прочитал мне длиннющую отповедь про то, кто что раньше отжал, вспомнив тевтонцев и подведя логическую цепочку к справедливому нашему пребыванию на этой западной земле. Умеем мы это делать, что ни говори)))
Итак, Куршская коса. Попасть на нее можно из Зеленоградска на своем автомобиле, тогда при въезде с вас возьмут сбор 300 рублей с машины, или на автобусе из Зеленоградска, билет около 50 рублей. Автобус ходит редко, вроде бы 3 раза в день, однако, большинство туристов и едут на весь день, ходить приходится много, смотреть всё безумно интересно. Дорога через косу узкая, везде по одной полосе в каждую сторону, но машин немного. Наши едут через косу в Литву за продуктами и шмотками, а литовцы к нам за бензином и просто посидеть в ресторанчике и даже постричься. Курс евро способствует такому туризму.
На косе есть музей, в котором вся история, от начала образования этого уникального природного явления до наших дней. Оказывается, деятельность людей чуть не погубила косу. В годы семилетней войны 1756-1763 г. г. почти полностью был вырублен сосновый лес на косе, и зыбучие пески пришли в движение. Под песчаными горами высотой 40 метров были погребены многие деревни. Это событие называют песчаной катастрофой. Экскурсия по музею с грамотным и общительным экскурсоводом стоит всего-то 150 рублей за группу.
Больше всего туристов гуляет по т. н. " танцующему лесу". Это сосновый лес, в котором нет ни одного пряморастущего дерева, все они какие-то изогнутые, и даже закрученные в кольцо. Есть несколько версий такого явления. Самая правдоподобная в том, что бабочки, которых на косе великое множество, надкусывают верхнюю, самую вкусную почку у молодого побега сосны, после чего ствол растет из боковой почки, под прямым углом. есть и другие версии, например, воздействие иприта, который немцы испытывали на косе во время первой мировой войны. Мне в это верится слабо, много прошло времени, а иприт быстро разлагается. Бабочки рулят. Кстати, в музее большая коллекция бабочек. Некоторые сосны, свернутые кольцом у самой земли, защищены оградой. Дело в том, что несколько лет назад прошло поверье - якобы, если в такое кольцо пролезть, то жизнь станет длиннее на один год. Неутомимые идиоты лазали через это кольцо из ствола и днем и ночью, и даже кору стерли до того, что дерево могло погибнуть. Никакие запреты не помогали. Выход был найден блестящий. Было объявлено, что, да - жизнь действительно увеличится, но вот если пролезть не с той стороны, то - наоборот, уменьшится на год, а с какой стороны залезать - секрет этот утерян. Всё, лазать прекратили тут же, кора потихоньку зарастает, дерево все равно огорожено, так, на всякий случай. Это нам поведала экскурсовод из музея косы. Там же, на территории музея косы, есть музей русских суеверий со всякими деревянными лешими и домовыми. Детям нравится. Из современных суеверий мне понравились записанные на стене такие фразы: " Если мужа правильно бросить, он вернется, как бумеранг" и " Если Ваши подчиненные довольны своей зарплатой - значит они воруют".
Чуть дальше от музея в сторону Литвы - знаменитая орнитологическая станция, на которой кольцуют перелетных птиц. Косу называют " птичий мост", поскольку через нее летит огромное множество птиц (до 20 миллионов в год). Через море лететь утомительно, а на косе можно и отдохнуть. Как раз в начале апреля, когда мы были на косе, станция только открывалась, а начиная с мая можно с детьми посмотреть на огромные ловушки для птиц, на то, как их окольцовывают и отпускают. Рассказы там ведут настоящие ученые-орнитологи с мировыми именами.
Едем дальше. Высота Эфа = 62 метра. Смотровая площадка, виды захватывают дух. Мне есть с чем сравнить, высота нашего Выборгскго замка 64 метра. Подниматься по деревянным настилам небыстро, однако многие идут, даже с колясками и с детками. Сходить с настилов нельзя, чтобы не нарушить покров травы, который на песках может быть небольшим и слабым. Все знают про песчаную катастрофу и боятся её. Ещё одна уловка, чтобы отпугнуть любителей погулять по лесам косы: часто установлены знаки с нарисованным страшным клещом и указано, что дорожки обработаны противоклещевым средством. Только дорожки.
Что еще посмотреть на косе? Остатки знаменитой планерной школы немцев. После Первой мировой войны Германии было нельзя иметь моторную авиацию, и началось развитие планерной школы, а коса была идеальным местом для полетов планеров. Там и был выполнен самый протяженный полет на планере, более 50 часов. Впрочем, на месте школы сейчас только развалины, а точная копия знаменитого планера есть в музее косы. На автобусных остановках продают янтарь, цены от 100 рулей за простенькие украшения до 30 тысяч за шлифованный круглый молочный янтарь в бусах и ожерельях. В Калининградской области добывается 90 процентов всего добываемого янтаря в мире. Не в стране, а в мире!
Летом на косе можно спускаться к оборудованным длиннющим пляжам с белым кварцевым песком. Солнечная активность на косе вдвое выше, чем в совсем рядом стоящем Зеленоградске, и поэтому загорать там надо осторожно а купаться - одно удовольствие. Камней нет по определению, а песок очень чистый и очень мелкий. В следующий приезд проеду на литовскую часть косы, сравнить, поглазеть, может быть и позавидовать.
Mierzeja Kuroń ska. Wą ski pas lą du o dł ugoś ci 98 km i szerokoś ci w najwę ż szym miejscu 400 m, w najszerszym 4 km. Jest to najwię kszy na ś wiecie wał piaskowy i drugie co do wysokoś ci wydmy na ś wiecie (wyż sze tylko w Zatoce Gaskoń skiej we Francji), ich wiek to ponad 6 tysię cy lat. Zdarzył o mi się tam być kilka razy, ponieważ bardzo blisko, w kurorcie Zelenogradsk (dawniej Kranz, Prusy Wschodnie), mieszka mó j brat. Tak się stał o, ż e oboje mieszkamy w miastach, któ re jeszcze nie tak dawno był y rosyjskie i rosyjskie, moje miasto był o fiń skie, a jego pruskie. Kiedy zwró cił em uwagę na tę cechę przewodnikowi i jednocześ nie dyrektorowi muzeum historii lokalnej Zelenogradska, a nawet uż ył sł owa „wyciś nię ty”, przeczytał mi dł ugą naganę o tym, kto wcześ niej się wycisną ł , pamię tają c o Krzyż akach i podsumowują c logiczny ł ań cuch naszego pię knego pobytu na tej zachodniej ziemi. Wiemy, jak to zrobić , cokolwiek powiesz)))
A wię c Mierzeja Kuroń ska. Moż esz dostać się do niego z Zelenogradska samochodem, nastę pnie przy wejś ciu zostaniesz obcią ż ony opł atą w wysokoś ci 300 rubli za samochó d lub autobusem z Zelenogradska, bilet kosztuje okoł o 50 rubli. Autobus kursuje rzadko, wydaje się , ż e jest 3 razy dziennie, jednak wię kszoś ć turystó w podró ż uje przez cał y dzień , trzeba duż o chodzić , wszystko jest niezwykle interesują ce do oglą dania. Droga przez mierzeję jest wą ska, wszę dzie po jednym pasie w każ dą stronę , ale samochodó w jest mał o. Nasi ludzie przeprawiają się przez mierzeję na Litwę po jedzenie i ubrania, a Litwini przychodzą do nas po benzynę i po prostu posiedzieć w restauracji, a nawet się ostrzyc. Kurs euro sprzyja takiej turystyce.
Na mierzei znajduje się muzeum, któ re zawiera cał ą historię od począ tku powstania tego wyją tkowego zjawiska przyrodniczego do dnia dzisiejszego. Okazuje się , ż e dział alnoś ć ludzi omal nie zabił a kosy. W latach wojny siedmioletniej 1756-1763 las sosnowy na mierzei został prawie cał kowicie wycię ty, a ruchome piaski zaczę ł y się przemieszczać.
Wiele wiosek został o pochowanych pod piaszczystymi gó rami o wysokoś ci 40 metró w. To wydarzenie nazywa się katastrofą piaskową . Zwiedzanie muzeum z kompetentnym i towarzyskim przewodnikiem kosztuje tylko 150 rubli za grupę .
Wię kszoś ć turystó w spaceruje po tzw. „tań czą cy las” To las sosnowy, w któ rym nie ma ani jednego wyprostowanego drzewa, wszystkie są zakrzywione, a nawet skrę cone w pierś cień . Istnieje kilka wersji tego zjawiska. Najbardziej prawdopodobne jest to, ż e motyle, któ rych jest bardzo duż o na roż nie, wygryzają gó rny, najsmaczniejszy pą czek mł odego pę du sosny, po czym pień wyrasta z pą ka bocznego pod ką tem prostym. istnieją inne wersje, na przykł ad dział anie gazu musztardowego, któ rego Niemcy doś wiadczyli na mierzei podczas I wojny ś wiatowej. Trudno mi w to uwierzyć , minę ł o duż o czasu, a gaz musztardowy szybko się rozkł ada. Latają motyle. Nawiasem mó wią c, muzeum ma duż ą kolekcję motyli.
Niektó re sosny, zwinię te blisko ziemi, są chronione pł otem. Faktem jest, ż e kilka lat temu minę ł o przekonanie - podobno jeś li wejdziesz na taki pierś cień , to ż ycie wydł uż y się o rok. Niestrudzeni idioci wspinali się po tym krę gu dzień i noc z pnia, a nawet kora został a wymazana do tego stopnia, ż e drzewo mogł o umrzeć . Ż adne ograniczenia nie pomogł y. Wyjś cie był o genialne. Zapowiedziano, ż e tak, ż ycie naprawdę wzroś nie, ale jeś li wspinasz się od zł ej strony, to - przeciwnie, zmniejszy się o rok, a z któ rej strony się wspią ć - ta tajemnica jest stracona. Wszystko, tam przestali się wspinać , kora powoli zarasta, drzewo wcią ż jest ogrodzone na wszelki wypadek. Opowiedział nam o tym przewodnik z muzeum mierzei. W tym samym miejscu, na terenie muzeum mierzei, znajduje się muzeum rosyjskich przesą dó w z wszelkiego rodzaju drewnianymi goblinami i ciasteczkami. Dzieci to uwielbiają.
Spoś ró d wspó ł czesnych przesą dó w podobał y mi się nastę pują ce frazy napisane na ś cianie: „Jeś li dobrze zostawisz mę ż a, wró ci jak bumerang” i „Jeś li twoi podwł adni są zadowoleni ze swojej pensji, kradną ”.
Nieco dalej od muzeum w kierunku Litwy znajduje się sł ynna stacja ornitologiczna, w któ rej dzwonią ptaki wę drowne. Mierzeja nazywana jest „ptasim mostem”, ponieważ przelatuje przez nią ogromna liczba ptakó w (do 20 milionó w rocznie). Latanie nad morzem jest mę czą ce, ale moż na też odpoczą ć na mierzei. Już na począ tku kwietnia, kiedy byliś my na mierzei, stacja dopiero się otwierał a, a od maja moż na z dzieć mi oglą dać ogromne puł apki na ptaki, jak są obrą czkowane i wypuszczane. Historie są opowiadane przez ś wiatowej sł awy ornitologó w.
Przejdź my dalej. Wysokoś ć Efa = 62 metry. Taras widokowy, widoki zapierają dech w piersiach. Mam coś do poró wnania, wysokoś ć naszego zamku w Wyborgu wynosi 64 metry.
Wspinaczka po drewnianych pokł adach nie jest szybka, ale wiele osó b jeź dzi, nawet z wó zkami iz dzieć mi. Nie moż na wyjś ć z pokł adó w, aby nie naruszać poszycia trawy, któ ra na piaskach moż e być mał a i sł aba. Wszyscy wiedzą o katastrofie piaskowej i się jej boją . Kolejna sztuczka, aby odstraszyć tych, któ rzy lubią spacerować po lasach mierzei: czę sto instalowane są znaki z przeraż ają cym kleszczem i wskazuje się , ż e ś cież ki są traktowane ś rodkiem przeciw kleszczom. Tylko utwory.
Co jeszcze zobaczyć na mierzei? Pozostał oś ci sł ynnej niemieckiej szkoł y szybowcowej. Po I wojnie ś wiatowej Niemcy nie mogł y mieć lotnictwa samochodowego, rozpoczą ł się rozwó j szkoł y szybowcowej, a mierzeja był a idealnym miejscem do lotó w szybowcowych. To wł aś nie tam wykonano najdł uż szy lot szybowcem, ponad 50 godzin. Jednak obecnie na terenie szkoł y znajdują się tylko ruiny, a dokł adna kopia sł ynnego szybowca znajduje się w muzeum mierzei.
Bursztyn jest sprzedawany na przystankach autobusowych, ceny od 100 steró w za prostą biż uterię do 30 tys. za polerowany okrą gł y mleczny bursztyn w koralikach i naszyjnikach. Obwó d Kaliningradzki produkuje 90 procent cał ego wydobytego bursztynu na ś wiecie. Nie w kraju, ale na ś wiecie!
Latem na mierzei moż na zejś ć na wyposaż one, dł ugie plaż e z biał ym piaskiem kwarcowym. Aktywnoś ć sł oneczna na mierzei jest dwukrotnie wyż sza niż w poł oż onym bardzo blisko Zelenogradsku, dlatego też należ y tam ostroż nie się opalać , a pł ywanie to przyjemnoś ć . Z definicji nie ma kamieni, a piasek jest bardzo czysty i bardzo drobny. Przy kolejnej wizycie pojadę na litewską czę ś ć mierzei, poró wnam, popatrzę , moż e nawet zazdroszczę .