Cmentarz Nowodziewiczy to narodowy panteon Rosji, przylegający do klasztoru Nowodziewiczy, wpisanego na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, w którym pierwotnie znajdowały się miejsca pochówku członków rodziny królewskiej. W XIX wieku zaczęły tu pojawiać się groby kupców, pisarzy, muzyków, naukowców - około 2000 grobów. W latach 30. XX w. nekropolia została prawie doszczętnie zniszczona, ocalały tylko niektóre miejsca pochówku bohaterów wojny 1812 r. i dekabrystów, a także znanych profesorów i osobistości życia publicznego.
Współczesny teren cmentarza Nowodziewiczy, przylegający do jego południowej ściany, został oficjalnie otwarty dla pochówków w 1904 roku. Cmentarz był dwukrotnie powiększany i obecnie zajmuje powierzchnię ponad 7,5 ha, na którym pochowanych jest ponad 26 000 osób. Oprócz nekropolii klasztornej wyróżniają się jeszcze 3 sekcje:
- „Stare” terytorium, na które w latach 30. XX wieku podczas likwidacji wielu cmentarzy kościelnych i klasztornych przeniesiono groby wielu znanych osób, w szczególności prochy pisarza N.V. Gogola. W tej części cmentarza Nowodziewiczy znajduje się działka z grobami A.P. Czechowa, K.S. Stanisławskiego i aktorów jego teatru Moskiewskiego Teatru Artystycznego, który ze względu na wiosenne kwiaty wiśni nazywany jest „ogrodem wiśniowym”.
- „Nowe” terytorium powstałe po rozbudowie cmentarza w 1949 r. W jego murach znajduje się kolumbarium z 7000 urn. Oto grób pierwszego prezydenta Rosji BN Jelcyna.
- Terytorium „najnowsze”, które powstało w wyniku kolejnej rozbudowy cmentarza w kierunku południowo-zachodnim pod koniec lat 70. XX wieku. W tej części pochowanych jest wiele znanych postaci rosyjskiej kultury i sztuki.
Cmentarz Nowodziewiczy znajduje się na wielu trasach turystycznych jako popularny zabytek historyczny i kulturalny Moskwy. Cmentarz słynie z nagrobków wykonanych przez znanych rzeźbiarzy, takich jak: M.K.