Комплекс охватывает восстановленный замок вместе с башней Гальска (Гальшка) и вспомогательными зданиями (флигель и пр. ), расположенные в историческом парке с озером и фонтаном. Замковый комплекс, очень интересный, поскольку на нем видны следы времени. С одной стороны это больше помещичья усадьба, а с другой стороны, если обойти, то видно, что средневековый замок, с укрепленными стенами, и немного омоложенный. Видно как замок достраивался и переделывался. Ну а отдельно стоящая башня, так стилистически сама по себе, но не мене интересна. Гулять по парку около замка можно совершенно бесплатно, ну а в музей вход платный.
Итак, немножко интересной истории.
Признано, что каменный замок в северной части города был возведен во второй половине 15-го века ветераном польско-тевтонских войн и генералом старосты Великой Польши Петром из Шамотул, хотя это мнение не было доказано. Замок частенько переходил из рук в руки. В 1496 году Познанский воевода Андрей Петрович Шамотульский подарил своей дочери Катарине на сумму 2000 серебряных штрафов половину города Шамотулы, и она стала желанной невестой. Судьба ее была решена – к ней посватался жадный и властелюбивый, любящий титулы Лукаш 2 Гурка (был авантюрным политиком, метался между разными странами и умудрился стать даже епископом будучи женатым с детьми)
Итак, в 1511 году Лукаш II Гурка стал владельцем замка после женитьбы на Катажине Шамотульской. В 1518 году он перестроил замковый комплекс в стиле ренессанс, и перестроил башню под названием Башня Гальска для жилых целей.
Другая модернизация произошла в 1552 году, когда владельцем замка стал более поздний воевода Лукаш III Гурка, который нашел хорошее применение башне – поселил туда принцессу, которая не хотела за него замуж!
В сохранившуюся до наших дней Башню Гальску заточили Эльжбету (Гальшка по-народному) Острожскую, внучкой Зигмунта Старого, известную своей красотой и богатством. Ее даже увековечил на картине Яна Матейко. Княжна (ксенжничка) не хотела соглашаться на договорный брак с Лукашем III Гуркой, но ее насильно привезли в Шамотулы и продержали там 14 лет в башне! Кстати, незадолго до этого ее в 14 летнем возрасте насильно повенчали с другим дворянином, которого в итоге убили. Все хотели на ней жениться, а защитить ее было некому (отец умер). От Лукаша она сбегала и тайно венчалась с другим – князем Симеоном Слуцким (которого полюбила), но ее поймали и вернули… Вскоре убили и Симеона и прислали ей его руку с обручальным кольцом, чтобы она таки жила с Лукашем… не родись красивой и богатой, родись счастливой…
После заточения в башне, ее единственное развлечение было – предаться религиозному времяпрепровождению, поскольку башня была связана подземным переходом с костелом. И больше ее никуда не пускали. Разрешали читать книжки. Гурка вообще велел надеть на нее маску, чтобы никто не видел ее и не соблазнялся. Люди называли ее «черной княгиней» из-за траурной одежды которую она носила.
По некоторым сведениям, в итоге, Эльжбета Острожская сошла с ума и умерла вскоре после смерти не любимого мужа. По историческим сведениям, после смерти Лукаша, она стала свободной и уехала в Дубно к дядюшке, с намерением опять выйти замуж. Сведения про ее психическую болезнь (про которую твердят польские историки) историческими сведениями не подтверждаются, поскольку есть свидетельства ее активной социальной жизни – благотворительности для Острожской академии, меценацтво церквям, выступления в суде, завещание. Под конец жизни она вернулась в православие. Умерла Гальшка в 1582 году в возрасте 43 лет в одном из замков на Подолье…
Но, согласно легендам, дух Гальшки возвращается в шамотульскую башню… когда молодой месяц выходит из-за туч и лунный свет падает на башню, появляется женская фигура в черном и оплакивает свою не счастливую любовь… Хорошо, что мы приехали днем…
А сейчас тут региональный музей основанный энтузиастами в 1957 году, официально здание замка было передано музею только в 1970 году. Из-за серьезного разрушения здания было решено провести ремонтные работы. В то же время была добавлена восточная постройка, а западная постройка 18-го века была отремонтирована. В главном здании музея, бывшем замке, представлены интерьеры. Дорогая мебель, предметы декора и быта, дорогие ткани, ковры, китайский и западноевропейский фарфор, часы и скульптуры. В зале есть и родословная Шамотульских и Гуркув. В постоянной экспозиции представлено около 490 предметов, связанных с церковным искусством, в том числе около 200 икон. Замок также организует временные выставки, концерты, лекции, чтения, патриотические праздники, юбилейные торжества и поэтические встречи, которые находят очень широкую аудиторию.
В общем, навестить этот замок можно, а кто не может, тому ссылочки:
http://zamek. org. pl/zamek/
http://www.zamkipolskie.com/szam/szam.html
https://www. rmf. fm/bajeczna-polska/show, 994, zamek-gorkow-w-szamotulach.html
W skł ad kompleksu wchodzi odrestaurowany zamek wraz z wież ą Halską (Halshka) i budynkami pomocniczymi (budynki gospodarcze itp. ), poł oż ony w zabytkowym parku z jeziorem i fontanną . Kompleks zamkowy jest bardzo ciekawy, ponieważ nosi ś lady czasu. Z jednej strony jest to raczej mają tek ziemiań ski, a z drugiej strony spacerują c po okolicy widać , ż e jest to ś redniowieczny zamek, z murami obronnymi, trochę odmł odzony. Moż na zobaczyć , jak zamek został ukoń czony i przebudowany. Otó ż wież a wolnostoją ca, taka stylistycznie sama w sobie, ale nie mniej ciekawa. W parku przy zamku moż na spacerować za darmo, ale wejś cie do muzeum jest pł atne.
Oto ciekawa historia.
Przyjmuje się , ż e murowany zamek w pó ł nocnej czę ś ci miasta został zbudowany w drugiej poł owie XV wieku przez weterana wojen polsko-krzyż ackich i generał a naczelnika Wielkopolski Piotra z Szamotuł a, choć jest to opinia nie został o udowodnione. Zamek czę sto zmieniał wł aś cicieli.
W 1496 r. wojewoda poznań ski Andriej Pietrowicz Szamotulski podarował swojej có rce Katarzynie pó ł miasta Szamotula w wysokoś ci 2000 grzywien srebra, a ona został a upragnioną panną mł odą . Jej los był przesą dzony - chciwy i apodyktyczny Ł ukasz 2 Gurka, któ ry kochał tytuł y, uwodził ją (był politykiem ż ą dnym przygó d, gnał mię dzy ró ż nymi krajami, a nawet zdoł ał zostać biskupem, oż enił się z dzieć mi)
Tak wię c w 1511 roku Ł ukasz II Gó rka został wł aś cicielem zamku po ś lubie z Katarzyną Szamotulską . W 1518 roku przebudował zespó ł zamkowy w stylu renesansowym, a na cele mieszkalne przebudował wież ę zwaną Halską.
Kolejna modernizacja miał a miejsce w 1552 roku, kiedy wł aś cicielem zamku został pó ź niejszy wojewoda Ł ukasz III Gó rka, któ ry znalazł dla wież y dobry uż ytek – osiedlił tam księ ż niczkę , któ ra nie chciał a go poś lubić!
W zachowanej do dziś Baszcie Halskiej uwię ziono potocznie Elż bietę (Galshkę ) Ostroż ską , znaną z urody i bogactwa wnuczkę Zygmunta Starego. Został a nawet uwieczniona na obrazie Jana Matejki. Księ ż niczka (ksenzhnichka) nie chciał a zgodzić się na zaaranż owane mał ż eń stwo z Ł ukaszem III Gurką , ale został a przymusowo sprowadzona do Szamotuł y i trzymana tam przez 14 lat w wież y! Nawiasem mó wią c, kró tko wcześ niej, w wieku 14 lat, został a przymusowo poś lubiona innemu szlachcicowi, któ ry ostatecznie został zabity. Wszyscy chcieli się z nią oż enić , ale nie był o nikogo, kto by ją chronił (jej ojciec zmarł ). Uciekł a z Ł ukasza i potajemnie poś lubił a innego - księ cia Symeona Sł uckiego (w któ rym się zakochał a), ale został a zł apana i wró cił a ...Wkró tce zabili Symeona i wysł ali jej rę kę z obrą czką , aby nadal ż ył a Ł ukasza...nie rodzą się pię kne i bogate, rodzą się szczę ś liwe...
Po uwię zieniu w wież y jej jedyną rozrywką był o oddawanie się rozrywkom religijnym, gdyż wież a poł ą czona był a z koś cioł em podziemnym przejś ciem. I nie pozwolili jej odejś ć nigdzie indziej. Mogli czytać ksią ż ki. Gurka na ogó ł kazał nał oż yć na nią maskę , aby nikt jej nie zobaczył i nie był kuszony. Ludzie nazywali ją „czarną księ ż niczką ” z powodu ż ał obnych ubrań , któ re nosił a.
Wedł ug niektó rych doniesień w koń cu Elż bieta Ostroż ska oszalał a i zmarł a wkró tce po ś mierci niekochanego mę ż a. Wedł ug informacji historycznych po ś mierci Ł ukasza wyszł a na wolnoś ć i udał a się do wuja do Dubna z zamiarem ponownego wyjś cia za mą ż . Informacje o jej chorobie psychicznej (o któ rej powtarzają polscy historycy) nie znajdują potwierdzenia w informacjach historycznych, gdyż istnieją dowody na jej aktywne ż ycie społ eczne - dział alnoś ć charytatywna na rzecz Akademii Ostrogskiej, patronat nad koś cioł ami, przemó wienia w są dzie, testament.
Pod koniec ż ycia wró cił a do prawosł awia. Halshka zmarł a w 1582 roku w wieku 43 lat w jednym z zamkó w na Podolu...
Ale wedł ug legend duch Galshki powraca do wież y Szamotula… kiedy mł ody księ ż yc wychodzi zza chmur i ś wiatł o księ ż yca pada na wież ę , pojawia się postać kobieca w czerni i opł akuje swoją nieszczę ś liwą mił oś ć … Dobrze, ż e przyjechaliś my po poł udniu…
A teraz istnieje muzeum regionalne zał oż one przez pasjonató w w 1957 roku, oficjalnie budynek zamkowy przekazano muzeum dopiero w 1970 roku. W zwią zku z poważ nym zniszczeniem budynku postanowiono przeprowadzić prace remontowe. W tym samym czasie dobudowano budynek wschodni i odnowiono XVIII-wieczny gmach zachodni. W gł ó wnym budynku muzeum, dawnym zamku, prezentowane są wnę trza. Drogie meble, dekoracje i artykuł y gospodarstwa domowego, drogie tkaniny, dywany, chiń ska i zachodnioeuropejska porcelana, zegary i rzeź by. W sali znajduje się ró wnież genealogia Szamotulskiego i Gurkowa.
Ekspozycja stał a obejmuje okoł o 490 obiektó w zwią zanych ze sztuką koś cielną , w tym okoł o 200 ikon. Zamek organizuje takż e wystawy czasowe, koncerty, odczyty, odczyty, uroczystoś ci patriotyczne, jubileusze i spotkania poetyckie, któ re znajdują bardzo szerokie grono odbiorcó w.
Ogó lnie moż na odwiedzić ten zamek, a dla tych, któ rzy nie mogą , są linki:
http://zamek. org. pl/zamek/
http://www. zamkipolskie. com/szam/szam.html
https://www. rmf. fm/bajeczna-polska/show, 994, zamek-gorkow-w-szamotulach.html