Split (chorwacki: Split, wł oski: Spalato) to miasto o ponad 1700-letniej historii. Najwię ksze miasto Dalmacji i drugie co do wielkoś ci miasto w kraju po stolicy – Zagrzebiu. Znajduje się w centralnej czę ś ci wybrzeż a Adriatyku pomię dzy miastami Zadar i Dubrownik. Populacja wynosi 17.102 osó b.
Miasto poł oż one jest na pó ł wyspie Marjan pomię dzy zatoką Kastela a kanał em Split u podnó ż a Gó r Mosor (najwyż szy szczyt to Mosor, 1330 metró w). Siostrzane miasto Odessa.
Pał ac Dioklecjana (chorwacki Dioklecijanova pala? a) to pał ac w Splicie (Chorwacja), zbudowany przez rzymskiego cesarza Dioklecjana, któ ry rzą dził od 284 do 305 AD. mi. Pał ac Dioklecjana uważ any jest za najlepiej zachowany pał ac z okresu Cesarstwa Rzymskiego[1]. Od 1979 roku pał ac wraz z historycznym centrum Splitu jest wpisany na Listę Ś wiatowego Dziedzictwa UNESCO.
Cesarz Dioklecjan jest powszechnie znany jako cesarz, któ ry uroczyś cie zrzekł się wł adzy i cał kowicie poddał się ż yciu prywatnemu w swojej posiadł oś ci w Salonie, gdzie przez 8 lat ż ył w odosobnieniu. Był y cesarz odmó wił Maksymianowi i Galeriuszowi pró bie przekonania go do powrotu do wł adzy, zauważ ają c m. in. , ż e gdyby zobaczyli, jaką kapustę wyhodował , nie nę kaliby go swoimi propozycjami.
Guy Avre? li vale? ry Dioklecji? n (ł ac. Gaius Aurelius Valerius Diocletianus, imię rodowe - Diokles (ł ac. Dioclus); 245, Dalmacja - 3 grudnia 313, Salon) - cesarz rzymski od 20 listopada 284 do 1 maja 305. Dojś cie do wł adzy Dioklecjana jak to nazywa się kryzysem trzeciego wieku w Rzymie. Ustanowił mocny rzą d i wyeliminował fikcję , ż e cesarz był tylko pierwszym z senatoró w (princeps), po czym ogł osił się suwerennym wł adcą . Od jego panowania rozpoczyna się okres w historii Rzymu zwany dominatem.
Dioklecjan urodził się okoł o 245 r. w okolicach Scodry (obecnie Scutari) w miejscowoś ci Dioklecja i pochodził z niż szych warstw społ ecznych (jego ojciec był wyzwoleń cem, a dziadek niewolnikiem).
Zapisanie się do Gallienusa jako zwykł ego ż oł nierza do sł uż by wojskowej. szybko wspią ł się po szczeblach kariery,
Przebywają c w Galii ze swoim legionem, wedł ug legendy otrzymał od jednego druida przepowiednię , ż e zostanie cesarzem, jeś li zabije dzika (ł ac. aper). Za Probusa był już gubernatorem Mezji.
Kiedy cesarz Karus wyruszył na wojnę z Persami, Dioklecjan towarzyszył mu jako dowó dca czeladzi (gwardia cesarska). Kiedy Kar, po drugiej stronie Tygrysu, nagle zmarł , a jego syn Numerian, któ ry był z nim, został zdradziecko zabity przez swojego teś cia, prefekta pretorianó w, Arriy Aproma, na brzegach Bosfor w Chalcedonie ż oł nierze zakuli Aprę w kajdany, a ich zwierzchnicy ogł osili cesarzem Dioklecjana.
Pierwszym aktem nowego cesarza był o zabicie Apry wł asnymi rę kami, w obliczu wojsk. Nie dotkną ł ż adnego ze swoich wrogó w, aprobował ich na ich stanowiskach, a pokonawszy w Mezji Karina, innego syna cesarza Kary, zaskoczył nawet wspó ł czesnych swoją ł agodnoś cią , co nie był o wcale powszechne w Rzymie wś ró d zwycię zcó w w mordercze wojny. Jednoś ć imperium został a przywró cona dzię ki zwycię stwu nad Karin; ale ponieważ okolicznoś ci był y trudne, Dioklecjan wzią ł swojego starego przyjaciela Maksymiana na swojego asystenta, nadają c mu najpierw tytuł Cezara, a po stł umieniu powstania chł opskiego Bagaudó w w Galii (285) - i tytuł Augusta (286) . Podczas gdy Maksymian bronił Galii przed Niemcami, Dioklecjan był zaję ty na wschodzie; zabezpieczenie granic imperium w Azji i Europie.
Najpierw z Nikomedii, gdzie był pod koniec 285 i na począ tku 286, Dioklecjan przenió sł się do Syrii, by zał atwiać interesy z Persją ; gdy okolicznoś ci na wschodzie przybrał y korzystny obró t dla Rzymu, zwró cił się z Azji do Europy, aby chronić linię Dunaju przed atakami Sarmató w. Udał o mu się obronić dawną granicę wzdł uż Dunaju - (Dacji) i zabezpieczyć prowincję Rethia za Rzymem. Cesarze odł oż yli triumfalne przybycie do Rzymu, ale każ dy przyją ł nowy epitet: Dioklecjan zaczą ł dodawać do swoich imion Jowiusz (Jowisz), a Maksymian Herkuliusz (Herkules). Po pokonaniu Saracenó w (Beduinó w arabskich), któ rzy dewastowali granice Syrii, Dioklecjan powró cił do Europy (pod koniec 290).
1. Pał ac Dioklecjana (chorwacki pał ac Dioklecijanova) – pał ac w Splicie (Chorwacja),
Pał ac Dioklecjana uważ any jest za najlepiej zachowany pał ac z okresu Cesarstwa Rzymskiego[1]. Od 1979 roku pał ac wraz z historycznym centrum Splitu jest wpisany na Listę Ś wiatowego Dziedzictwa UNESCO.
Pał ac w kształ cie prostoką ta (200 na 250 metró w) zajmuje powierzchnię okoł o 3 hektaró w. Otaczał y go potę ż ne mury wysokie na 25 metró w od poł udnia i 18 metró w na pó ł noc, dł ugoś ć muró w to ponad 800 metró w z 16 basztami (do dziś zachował y się trzy).
W czę ś ci pó ł nocnej mieszkali wojownicy i sł uż ba, natomiast czę ś ć poł udniowa przeznaczona był a dla cesarza i budynkó w uż ytecznoś ci publicznej. Gł ó wne ulice w pał acu są dobrze zachowane - Cardo (ł ac. Cardo, obecnie Diocletianova), zorientowana z pó ł nocy na poł udnie oraz Decumanus (ł ac. Decumanus, obecnie King Kreshimir).
Pał ac rzymski w pó ź niejszych wiekach został ozdobiony architekturą gotycką i renesansową . Być moż e jest to najlepiej zachowany rzymski pał ac. Urzą dzono w nim kanalizację i wodocią g, pozostał oś ci rzymskiego akweduktu o dł ugoś ci 9 km, na chwilę obecną zachował się odcinek: jego dł ugoś ć wynosi 180 metró w, a wysokoś ć.16, 5 metra...
W latach 2013-2014 w pał acu krę cono 4 i 5 sezon popularnego serialu HBO Gra o Tron (odcinki w Meereen).
2. Brama miedziana (poł udniowe wejś cie do pał acu) (Porta Aenea (Mjedena vrata)). Przez bramę wchodzi się do piwnicy (cesarz musiał podnieś ć pię tro wyż ej z powodu nadmiernej wilgoci) i widzi się sklepienia wsparte na kwadratowych kolumnach.
Kryptoporty. Galeria biegną ca z zachodu na wschó d. Wielka sala po zachodniej stronie galerii, naprzeciw bramy z brą zu, znajduje się pod Tablinum (gł ó wna sala recepcyjna), natomiast po wschodniej stronie galerii, pod Triclinium (jadalnia), znajdziemy kilka podziemnych pokoje.
Perystyl. (Perystylium) (24.0 X 13.4 m) - jeden z nielicznych wewnę trznych placó w pał acowych, któ re przetrwał y z czasó w rzymskich. Kwadratowy plac na ś wież ym powietrzu, otoczony marmurowymi kolumnami.
Był uż ywany przez Rzymian do uroczystych ceremonii, a dziś na placu odbywa się coroczny festiwal teatralny Split Summer. Po wschodniej stronie perystylu znajduje się czarny egipski sfinks (XV wpne).
3. Katedra w Splicie, Katedra ś w. Duje. Katedra Archidiecezji Split-Makarskiej, zabytek architektury. Najstarsza dział ają ca katedra na ś wiecie. Gł ó wną czę ś cią katedry jest dawne mauzoleum cesarskie.
Ten wysoki oś mioboczny budynek, zwień czony oś miobocznym dachem krytym dachó wką , stoi na wysokiej podstawie – podium. Jej ś ciany są prawie gł uche, ich surowoś ć ł agodzi kolumnada, niezwykle lekka w proporcjach, umieszczona na krawę dzi podium i otaczają ca mauzoleum pierś cieniem. Kolumny są niewielkie – ich wysokoś ć się ga zaledwie 6 metró w (podczas gdy wysokoś ć cał ej budowli to ponad 20 metró w).
Wykonane z ciemnego marmuru doskonale wspó ł grają ze ś cianami mauzoleum, wykonanymi z kamienia Brach, któ ry z biegiem czasu nieco zmienił swó j kolor.
Wewną trz Mauzoleum znajduje się duż a okrą gł a sala z kopulastym sufitem. Wysokoś ć hali to 21.5 metra, ś rednica kopuł y to 13.5 metra. Pó ł kula kopuł y, oparta na dwupoziomowej, ś ciennej kolumnadzie porzą dku korynckiego, zdaje się wznosić nad salą . Każ dy poziom ma osiem kolumn.
Kopuł a Mauzoleum wykonana jest z cegł y, a nie z betonu, co był o innowacją w technice dawnego budownictwa. Kiedyś był ozdobiony mozaikami. Migoczą c w pó ł mroku Mauzoleum, dodawał tajemnicy sali grobowej.
Za aprobatą chrześ cijań stwa Mauzoleum zamieniono na katedrę ś w. Maryi (pó ź niej przemianowana na katedrę ś w. Douyeta).
W tym samym czasie zniszczeniu uległ a znaczna czę ś ć jego pierwotnej dekoracji, a takż e zburzony został wykonany z porfiru nagrobek Dioklecjana, któ ry stał poś rodku Mauzoleum.
Uwagę przykuwa gł ó wne wejś cie do katedry – jej drewniane rzeź bione bramy (ich wysokoś ć to ponad 5 metró w, ich szerokoś ć to 3.60), dają ce wyobraż enie o dziele genialnego dalmatyń skiego mistrza snycerskiego wczesnego XIII-wieczny Andriej Buwina. Przejrzysta kompozycja skrzydeł drzwiowych obejmuje dwadzieś cia osiem kwadrató w w rzeź bionych ramach poś ró d cią gł ego pola ornamentu z wikliny.
W centrum placó w znajdują się sceny z Ewangelii, wykonane w gł ę bokim reliefie, z uogó lnionymi figurami monumentalnymi.
Duje, któ ry był biskupem Salony w III wieku, chociaż poś wię cona jest mu tylko dzwonnica katedry, a ś wią tynia jest poś wię cona Marii Pannie. Biskup, mię dzy innymi chrześ cijanami, został mę czennikiem podczas prześ ladowań chrześ cijan za Dioklecjana w latach 303-304.
Katedra w Splicie skł ada się z trzech czę ś ci zbudowanych w ró ż nych epokach.
Gł ó wną czę ś ć ś wią tyni stanowi dawne mauzoleum cesarza Dioklecjana na planie oś mioboku. Chó ry katedralne powstał y w XVII wieku. Wysoka dzwonnica obok katedry został a wzniesiona w 1100 roku i przebudowana w 1908 roku. Pomimo ró ż nicy epok, wszystkie czę ś ci katedry zbudowane są z tych samych materiał ó w - tufu wydobywanego w lokalnych rzekach i biał ego wapienia z wyspy Brac.
Za katedrą znajdują się Srebrne Wrota.
4. ? Pał ac Papalichó w (Papali? eva pala? a), Papali? eva ulica 1. Gotycki pał ac został zbudowany w XV wieku przez Juraja Dalmatyń czyka. Na dziedziń cu znajduje się studnia ozdobiona herbem Papalichó w. Teraz jest muzeum miasta Split.
Pał ac Papalichó w, rodziny sł ynnych humanistó w z XV-począ tku XVI wieku, był swego czasu centrum ż ycia kulturalnego Splitu. Tutaj gromadzili się poeci, artyś ci, artyś ci. Wś ró d nich był wybitny poeta, historyk, teolog, filozof Marko Marulich, sł ynny poeta Franjo Bozhicevic-Natalis i wielu innych.
Jeden z Papalichó w Dmin, zwiedzają c wraz z Marko Maruliczem ruiny Solina, po raz pierwszy zaczą ł gromadzić antyczne rzeź by, rę kopisy, detale architektoniczne, któ re przechowywał w swoim pał acu. Tak wię c w istocie pojawił o się pierwsze muzeum w Splicie. I to nie przypadek, ż e w 1964 roku w tym budynku mieś cił o się Muzeum Miasta Split, któ rego liczne eksponaty opowiadają fascynują ce historie o historii miasta. Przechowywane są tu liczne fragmenty architektoniczne budowli antycznych, romań skich, gotyckich, renesansowych, dokumenty zwią zane z dział alnoś cią znanych osobistoś ci miasta. Muzeum posiada bogatą kolekcję rzeź b, broni, strojó w.
5. ? Zł ota Brama (pó ł nocne wejś cie do pał acu) (Porta Aurea (Zlatna vrata)). Gł ó wna brama pał acu, stą d zaczynał a się ś cież ka do Salony. Dawno, dawno temu nad bramą znajdował y się rzeź by czterech tetrarchó w Cesarstwa Rzymskiego - Dioklecjana, Maksymiana, Galeriusza i Konstancjusza Chlorusa.
Powoł ał się na przykł ad Sasó w, któ rzy obok chrześ cijań stwa przyję li takż e kult po ł acinie. W efekcie zwycię ż yli „Splicers”, diecezja nin został a przył ą czona do Splitu, a Split stał się religijnym centrum kraju, wynoszą c go do rangi metropolii. Grgur Ninsky został przeniesiony do katedry Skradin.
Jednak wprowadzenie liturgii ł aciń skiej był o bardzo powolne, napotykają c opó r zaró wno ze strony owczarni, jak i księ ż y, a liturgia gł agolicy był a praktykowana w Chorwacji przez wiele wiekó w, a pó ź niej (w XIII wieku) został a ostatecznie zalegalizowana.
Sł ynny chorwacki rzeź biarz Ivan Meš trović stworzył w 1929 roku wyrazistą rzeź bę Grzegorza z Ninu, któ ra został a wzniesiona w Splicie na znak historycznego zwycię stwa nad partią Split. Począ tkowo posą g został zainstalowany w perystylu pał acu Dioklecjana, ale potem został przeniesiony.
6.? ? Ś wią tynia Jowisza Staroż ytna rzymska ś wią tynia został a zbudowana w latach 295-305 n. e. mi.
Wejś cie do ś wią tyni ozdobiono dwoma sfinksami, wykonanymi na specjalne zamó wienie. Pó ź niej, wraz z nadejś ciem chrześ cijań stwa w Dalmacji, ś wią tynia został a przekształ cona w baptysterium, a krypta został a nazwana imieniem ś w. Tomasza. Wewną trz ś wią tyni znajdują się grobowce, w któ rych pochowano miejscowych arcybiskupó w Jana i Laurusa, oraz chrzcielnica z XI wieku, na jednej z marmurowych pł yt, na któ rej wyryte są najstarsze wizerunki chorwackiego kró la Kresimira IV lub Zvonimira. Wewną trz znajduje się ró wnież posą g ś w. Jana, stworzony przez Ivana Meš trović a w 1954 roku. Teraz w pobliż u ś wią tyni pozostaje tylko jeden sfinks.
7. VO? NI TRG był o niegdyś tę tnią cym ż yciem i kolorowym targiem, na któ rym kobiety z okolicznych wiosek sprzedawał y owoce i warzywa.
oś mioboczna wież a weneckiej fortecy zbudowanej w XV wieku w celu ochrony ó wczesnego miasteczka.
Naprzeciwko wież y znajduje się wspaniał y XVII-wieczny pał ac rodziny Milesi ze wspaniał ą barokową fasadą , jeden z najwspanialszych przykł adó w tego stylu w cał ej Dalmacji.
pomnik ojca literatury chorwackiej, Marka Marulika ze Splitu, jednego z najwybitniejszych myś licieli i intelektualistó w XV wieku. Autorem pomnikó w, podobnie jak kilku innych w mieś cie, jest Ivan Meš trović.
osiem. ? ? Ratusz (Stara gradska vije? nica), Narodni trg (Pjaca). W 1239 roku Split otrzymał prawa miejskie, ukształ tował się politycznie jako republika kupiecko-arystokratyczna i stał się rezydencją arcybiskupa. Prę ż nie rozwijają ce się miasto wychodzi poza mury starego pał acu, porusza się ró wnież jego centrum. Za zachodnim murem, przy Ż elaznych Bramach, nowy duż y plac miejski ś w. Lovrenz (lub Lovr - od nazwy koś cioł a, któ ry tu znajdował się , ale nie zachował się do dziś ). Pó ź niej plac stał się znany jako Narodnaya.
Obecnie tylko kilka budynkó w przypomina ś redniowieczne centrum Splitu.
Najważ niejszym z nich jest trzykondygnacyjny ratusz znajdują cy się w pó ł nocnej czę ś ci rynku. Został zbudowany w pierwszej poł owie XV wieku i znacznie przebudowany w XIX wieku. Doskonale zachował o się jedynie pię tro, ozdobione duż ym portalem – loggią z trzema wysokimi ostroł ukowymi ł ukami wspartymi na kolumnach z rzeź bionymi kapitelami. Na portalu zachował się wizerunek herbu – wykuta w kamieniu tablica oraz napis mó wią cy o budowie budynku w XV wieku.
Niedaleko ratusza, na tym samym placu, ale bliż ej pał acu Dioklecjana, znajduje się pał ac najstarszego patrycjuszowskiego rodu Splitu – Kambi. Budynek powstał w XV wieku w formach gotyku weneckiego, pó ź niej mocno przebudowany. Na drugim pię trze elewacji zachodniej, czę ś ciowo wychodzą cej na Plac Ludowy i rozpoczynają cą się tutaj wą ską ulicę , zachował o się ś rodkowe okno z charakterystycznym ł ukiem (triforium).
9. Plac Republiki…
Wokó ł placu dobudowany jest neorenesansowy gmach Urzę du Miejskiego (Prokurative).
Podział
? ? Riva. Nasyp gł ó wny. W 2007 roku zyskał „nowoczesny wyglą d”, któ rego wielu nie lubi. Wał wył oż ony jest ś nież nobiał ymi pł ytami z kamienia z wyspy Brach, ten sam kamień został uż yty przy budowie Biał ego Domu w Waszyngtonie. Nabrzeż e jest fascynują ce - wysokie palmy, staroż ytne budowle, jachty i statki wycieczkowe na Adriatyku.
Miasto poł oż one jest na pó ł wyspie Marjan pomię dzy zatoką Kastela a kanał em Split u podnó ż a Gó r Mosor (najwyż szy szczyt to Mosor, 1330 metró w). Siostrzane miasto Odessa.
Pał ac Dioklecjana (chorwacki Dioklecijanova pala? a) to pał ac w Splicie (Chorwacja), zbudowany przez rzymskiego cesarza Dioklecjana, któ ry rzą dził od 284 do 305 AD. mi. Pał ac Dioklecjana uważ any jest za najlepiej zachowany pał ac z okresu Cesarstwa Rzymskiego[1]. Od 1979 roku pał ac wraz z historycznym centrum Splitu jest wpisany na Listę Ś wiatowego Dziedzictwa UNESCO.
Cesarz Dioklecjan jest powszechnie znany jako cesarz, któ ry uroczyś cie zrzekł się wł adzy i cał kowicie poddał się ż yciu prywatnemu w swojej posiadł oś ci w Salonie, gdzie przez 8 lat ż ył w odosobnieniu. Był y cesarz odmó wił Maksymianowi i Galeriuszowi pró bie przekonania go do powrotu do wł adzy, zauważ ają c m. in. , ż e gdyby zobaczyli, jaką kapustę wyhodował , nie nę kaliby go swoimi propozycjami.
Guy Avre? li vale? ry Dioklecji? n (ł ac. Gaius Aurelius Valerius Diocletianus, imię rodowe - Diokles (ł ac. Dioclus); 245, Dalmacja - 3 grudnia 313, Salon) - cesarz rzymski od 20 listopada 284 do 1 maja 305. Dojś cie do wł adzy Dioklecjana jak to nazywa się kryzysem trzeciego wieku w Rzymie. Ustanowił mocny rzą d i wyeliminował fikcję , ż e cesarz był tylko pierwszym z senatoró w (princeps), po czym ogł osił się suwerennym wł adcą . Od jego panowania rozpoczyna się okres w historii Rzymu zwany dominatem.
Dioklecjan urodził się okoł o 245 r. w okolicach Scodry (obecnie Scutari) w miejscowoś ci Dioklecja i pochodził z niż szych warstw społ ecznych (jego ojciec był wyzwoleń cem, a dziadek niewolnikiem).
Zapisanie się do Gallienusa jako zwykł ego ż oł nierza do sł uż by wojskowej. szybko wspią ł się po szczeblach kariery,
Przebywają c w Galii ze swoim legionem, wedł ug legendy otrzymał od jednego druida przepowiednię , ż e zostanie cesarzem, jeś li zabije dzika (ł ac. aper). Za Probusa był już gubernatorem Mezji.
Kiedy cesarz Karus wyruszył na wojnę z Persami, Dioklecjan towarzyszył mu jako dowó dca czeladzi (gwardia cesarska). Kiedy Kar, po drugiej stronie Tygrysu, nagle zmarł , a jego syn Numerian, któ ry był z nim, został zdradziecko zabity przez swojego teś cia, prefekta pretorianó w, Arriy Aproma, na brzegach Bosfor w Chalcedonie ż oł nierze zakuli Aprę w kajdany, a ich zwierzchnicy ogł osili cesarzem Dioklecjana.
Pierwszym aktem nowego cesarza był o zabicie Apry wł asnymi rę kami, w obliczu wojsk. Nie dotkną ł ż adnego ze swoich wrogó w, aprobował ich na ich stanowiskach, a pokonawszy w Mezji Karina, innego syna cesarza Kary, zaskoczył nawet wspó ł czesnych swoją ł agodnoś cią , co nie był o wcale powszechne w Rzymie wś ró d zwycię zcó w w mordercze wojny. Jednoś ć imperium został a przywró cona dzię ki zwycię stwu nad Karin; ale ponieważ okolicznoś ci był y trudne, Dioklecjan wzią ł swojego starego przyjaciela Maksymiana na swojego asystenta, nadają c mu najpierw tytuł Cezara, a po stł umieniu powstania chł opskiego Bagaudó w w Galii (285) - i tytuł Augusta (286) . Podczas gdy Maksymian bronił Galii przed Niemcami, Dioklecjan był zaję ty na wschodzie; zabezpieczenie granic imperium w Azji i Europie.
Najpierw z Nikomedii, gdzie był pod koniec 285 i na począ tku 286, Dioklecjan przenió sł się do Syrii, by zał atwiać interesy z Persją ; gdy okolicznoś ci na wschodzie przybrał y korzystny obró t dla Rzymu, zwró cił się z Azji do Europy, aby chronić linię Dunaju przed atakami Sarmató w. Udał o mu się obronić dawną granicę wzdł uż Dunaju - (Dacji) i zabezpieczyć prowincję Rethia za Rzymem. Cesarze odł oż yli triumfalne przybycie do Rzymu, ale każ dy przyją ł nowy epitet: Dioklecjan zaczą ł dodawać do swoich imion Jowiusz (Jowisz), a Maksymian Herkuliusz (Herkules). Po pokonaniu Saracenó w (Beduinó w arabskich), któ rzy dewastowali granice Syrii, Dioklecjan powró cił do Europy (pod koniec 290).
1. Pał ac Dioklecjana (chorwacki pał ac Dioklecijanova) – pał ac w Splicie (Chorwacja),
Pał ac Dioklecjana uważ any jest za najlepiej zachowany pał ac z okresu Cesarstwa Rzymskiego[1]. Od 1979 roku pał ac wraz z historycznym centrum Splitu jest wpisany na Listę Ś wiatowego Dziedzictwa UNESCO.
Pał ac w kształ cie prostoką ta (200 na 250 metró w) zajmuje powierzchnię okoł o 3 hektaró w. Otaczał y go potę ż ne mury wysokie na 25 metró w od poł udnia i 18 metró w na pó ł noc, dł ugoś ć muró w to ponad 800 metró w z 16 basztami (do dziś zachował y się trzy).
W czę ś ci pó ł nocnej mieszkali wojownicy i sł uż ba, natomiast czę ś ć poł udniowa przeznaczona był a dla cesarza i budynkó w uż ytecznoś ci publicznej. Gł ó wne ulice w pał acu są dobrze zachowane - Cardo (ł ac. Cardo, obecnie Diocletianova), zorientowana z pó ł nocy na poł udnie oraz Decumanus (ł ac. Decumanus, obecnie King Kreshimir).
Pał ac rzymski w pó ź niejszych wiekach został ozdobiony architekturą gotycką i renesansową . Być moż e jest to najlepiej zachowany rzymski pał ac. Urzą dzono w nim kanalizację i wodocią g, pozostał oś ci rzymskiego akweduktu o dł ugoś ci 9 km, na chwilę obecną zachował się odcinek: jego dł ugoś ć wynosi 180 metró w, a wysokoś ć.16, 5 metra...
W latach 2013-2014 w pał acu krę cono 4 i 5 sezon popularnego serialu HBO Gra o Tron (odcinki w Meereen).
2. Brama miedziana (poł udniowe wejś cie do pał acu) (Porta Aenea (Mjedena vrata)). Przez bramę wchodzi się do piwnicy (cesarz musiał podnieś ć pię tro wyż ej z powodu nadmiernej wilgoci) i widzi się sklepienia wsparte na kwadratowych kolumnach.
Kryptoporty. Galeria biegną ca z zachodu na wschó d. Wielka sala po zachodniej stronie galerii, naprzeciw bramy z brą zu, znajduje się pod Tablinum (gł ó wna sala recepcyjna), natomiast po wschodniej stronie galerii, pod Triclinium (jadalnia), znajdziemy kilka podziemnych pokoje.
Perystyl. (Perystylium) (24.0 X 13.4 m) - jeden z nielicznych wewnę trznych placó w pał acowych, któ re przetrwał y z czasó w rzymskich. Kwadratowy plac na ś wież ym powietrzu, otoczony marmurowymi kolumnami.
Był uż ywany przez Rzymian do uroczystych ceremonii, a dziś na placu odbywa się coroczny festiwal teatralny Split Summer. Po wschodniej stronie perystylu znajduje się czarny egipski sfinks (XV wpne).
3. Katedra w Splicie, Katedra ś w. Duje. Katedra Archidiecezji Split-Makarskiej, zabytek architektury. Najstarsza dział ają ca katedra na ś wiecie. Gł ó wną czę ś cią katedry jest dawne mauzoleum cesarskie.
Ten wysoki oś mioboczny budynek, zwień czony oś miobocznym dachem krytym dachó wką , stoi na wysokiej podstawie – podium. Jej ś ciany są prawie gł uche, ich surowoś ć ł agodzi kolumnada, niezwykle lekka w proporcjach, umieszczona na krawę dzi podium i otaczają ca mauzoleum pierś cieniem. Kolumny są niewielkie – ich wysokoś ć się ga zaledwie 6 metró w (podczas gdy wysokoś ć cał ej budowli to ponad 20 metró w).
Wykonane z ciemnego marmuru doskonale wspó ł grają ze ś cianami mauzoleum, wykonanymi z kamienia Brach, któ ry z biegiem czasu nieco zmienił swó j kolor.
Wewną trz Mauzoleum znajduje się duż a okrą gł a sala z kopulastym sufitem. Wysokoś ć hali to 21.5 metra, ś rednica kopuł y to 13.5 metra. Pó ł kula kopuł y, oparta na dwupoziomowej, ś ciennej kolumnadzie porzą dku korynckiego, zdaje się wznosić nad salą . Każ dy poziom ma osiem kolumn.
Kopuł a Mauzoleum wykonana jest z cegł y, a nie z betonu, co był o innowacją w technice dawnego budownictwa. Kiedyś był ozdobiony mozaikami. Migoczą c w pó ł mroku Mauzoleum, dodawał tajemnicy sali grobowej.
Za aprobatą chrześ cijań stwa Mauzoleum zamieniono na katedrę ś w. Maryi (pó ź niej przemianowana na katedrę ś w. Douyeta).
W tym samym czasie zniszczeniu uległ a znaczna czę ś ć jego pierwotnej dekoracji, a takż e zburzony został wykonany z porfiru nagrobek Dioklecjana, któ ry stał poś rodku Mauzoleum.
Uwagę przykuwa gł ó wne wejś cie do katedry – jej drewniane rzeź bione bramy (ich wysokoś ć to ponad 5 metró w, ich szerokoś ć to 3.60), dają ce wyobraż enie o dziele genialnego dalmatyń skiego mistrza snycerskiego wczesnego XIII-wieczny Andriej Buwina. Przejrzysta kompozycja skrzydeł drzwiowych obejmuje dwadzieś cia osiem kwadrató w w rzeź bionych ramach poś ró d cią gł ego pola ornamentu z wikliny.
W centrum placó w znajdują się sceny z Ewangelii, wykonane w gł ę bokim reliefie, z uogó lnionymi figurami monumentalnymi.
Duje, któ ry był biskupem Salony w III wieku, chociaż poś wię cona jest mu tylko dzwonnica katedry, a ś wią tynia jest poś wię cona Marii Pannie. Biskup, mię dzy innymi chrześ cijanami, został mę czennikiem podczas prześ ladowań chrześ cijan za Dioklecjana w latach 303-304.
Katedra w Splicie skł ada się z trzech czę ś ci zbudowanych w ró ż nych epokach.
Gł ó wną czę ś ć ś wią tyni stanowi dawne mauzoleum cesarza Dioklecjana na planie oś mioboku. Chó ry katedralne powstał y w XVII wieku. Wysoka dzwonnica obok katedry został a wzniesiona w 1100 roku i przebudowana w 1908 roku. Pomimo ró ż nicy epok, wszystkie czę ś ci katedry zbudowane są z tych samych materiał ó w - tufu wydobywanego w lokalnych rzekach i biał ego wapienia z wyspy Brac.
Za katedrą znajdują się Srebrne Wrota.
4. ? Pał ac Papalichó w (Papali? eva pala? a), Papali? eva ulica 1. Gotycki pał ac został zbudowany w XV wieku przez Juraja Dalmatyń czyka. Na dziedziń cu znajduje się studnia ozdobiona herbem Papalichó w. Teraz jest muzeum miasta Split.
Pał ac Papalichó w, rodziny sł ynnych humanistó w z XV-począ tku XVI wieku, był swego czasu centrum ż ycia kulturalnego Splitu. Tutaj gromadzili się poeci, artyś ci, artyś ci. Wś ró d nich był wybitny poeta, historyk, teolog, filozof Marko Marulich, sł ynny poeta Franjo Bozhicevic-Natalis i wielu innych.
Jeden z Papalichó w Dmin, zwiedzają c wraz z Marko Maruliczem ruiny Solina, po raz pierwszy zaczą ł gromadzić antyczne rzeź by, rę kopisy, detale architektoniczne, któ re przechowywał w swoim pał acu. Tak wię c w istocie pojawił o się pierwsze muzeum w Splicie. I to nie przypadek, ż e w 1964 roku w tym budynku mieś cił o się Muzeum Miasta Split, któ rego liczne eksponaty opowiadają fascynują ce historie o historii miasta. Przechowywane są tu liczne fragmenty architektoniczne budowli antycznych, romań skich, gotyckich, renesansowych, dokumenty zwią zane z dział alnoś cią znanych osobistoś ci miasta. Muzeum posiada bogatą kolekcję rzeź b, broni, strojó w.
5. ? Zł ota Brama (pó ł nocne wejś cie do pał acu) (Porta Aurea (Zlatna vrata)). Gł ó wna brama pał acu, stą d zaczynał a się ś cież ka do Salony. Dawno, dawno temu nad bramą znajdował y się rzeź by czterech tetrarchó w Cesarstwa Rzymskiego - Dioklecjana, Maksymiana, Galeriusza i Konstancjusza Chlorusa.
Powoł ał się na przykł ad Sasó w, któ rzy obok chrześ cijań stwa przyję li takż e kult po ł acinie. W efekcie zwycię ż yli „Splicers”, diecezja nin został a przył ą czona do Splitu, a Split stał się religijnym centrum kraju, wynoszą c go do rangi metropolii. Grgur Ninsky został przeniesiony do katedry Skradin.
Jednak wprowadzenie liturgii ł aciń skiej był o bardzo powolne, napotykają c opó r zaró wno ze strony owczarni, jak i księ ż y, a liturgia gł agolicy był a praktykowana w Chorwacji przez wiele wiekó w, a pó ź niej (w XIII wieku) został a ostatecznie zalegalizowana.
Sł ynny chorwacki rzeź biarz Ivan Meš trović stworzył w 1929 roku wyrazistą rzeź bę Grzegorza z Ninu, któ ra został a wzniesiona w Splicie na znak historycznego zwycię stwa nad partią Split. Począ tkowo posą g został zainstalowany w perystylu pał acu Dioklecjana, ale potem został przeniesiony.
6.? ? Ś wią tynia Jowisza Staroż ytna rzymska ś wią tynia został a zbudowana w latach 295-305 n. e. mi.
Wejś cie do ś wią tyni ozdobiono dwoma sfinksami, wykonanymi na specjalne zamó wienie. Pó ź niej, wraz z nadejś ciem chrześ cijań stwa w Dalmacji, ś wią tynia został a przekształ cona w baptysterium, a krypta został a nazwana imieniem ś w. Tomasza. Wewną trz ś wią tyni znajdują się grobowce, w któ rych pochowano miejscowych arcybiskupó w Jana i Laurusa, oraz chrzcielnica z XI wieku, na jednej z marmurowych pł yt, na któ rej wyryte są najstarsze wizerunki chorwackiego kró la Kresimira IV lub Zvonimira. Wewną trz znajduje się ró wnież posą g ś w. Jana, stworzony przez Ivana Meš trović a w 1954 roku. Teraz w pobliż u ś wią tyni pozostaje tylko jeden sfinks.
7. VO? NI TRG był o niegdyś tę tnią cym ż yciem i kolorowym targiem, na któ rym kobiety z okolicznych wiosek sprzedawał y owoce i warzywa.
oś mioboczna wież a weneckiej fortecy zbudowanej w XV wieku w celu ochrony ó wczesnego miasteczka.
Naprzeciwko wież y znajduje się wspaniał y XVII-wieczny pał ac rodziny Milesi ze wspaniał ą barokową fasadą , jeden z najwspanialszych przykł adó w tego stylu w cał ej Dalmacji.
pomnik ojca literatury chorwackiej, Marka Marulika ze Splitu, jednego z najwybitniejszych myś licieli i intelektualistó w XV wieku. Autorem pomnikó w, podobnie jak kilku innych w mieś cie, jest Ivan Meš trović.
osiem. ? ? Ratusz (Stara gradska vije? nica), Narodni trg (Pjaca). W 1239 roku Split otrzymał prawa miejskie, ukształ tował się politycznie jako republika kupiecko-arystokratyczna i stał się rezydencją arcybiskupa. Prę ż nie rozwijają ce się miasto wychodzi poza mury starego pał acu, porusza się ró wnież jego centrum. Za zachodnim murem, przy Ż elaznych Bramach, nowy duż y plac miejski ś w. Lovrenz (lub Lovr - od nazwy koś cioł a, któ ry tu znajdował się , ale nie zachował się do dziś ). Pó ź niej plac stał się znany jako Narodnaya.
Obecnie tylko kilka budynkó w przypomina ś redniowieczne centrum Splitu.
Najważ niejszym z nich jest trzykondygnacyjny ratusz znajdują cy się w pó ł nocnej czę ś ci rynku. Został zbudowany w pierwszej poł owie XV wieku i znacznie przebudowany w XIX wieku. Doskonale zachował o się jedynie pię tro, ozdobione duż ym portalem – loggią z trzema wysokimi ostroł ukowymi ł ukami wspartymi na kolumnach z rzeź bionymi kapitelami. Na portalu zachował się wizerunek herbu – wykuta w kamieniu tablica oraz napis mó wią cy o budowie budynku w XV wieku.
Niedaleko ratusza, na tym samym placu, ale bliż ej pał acu Dioklecjana, znajduje się pał ac najstarszego patrycjuszowskiego rodu Splitu – Kambi. Budynek powstał w XV wieku w formach gotyku weneckiego, pó ź niej mocno przebudowany. Na drugim pię trze elewacji zachodniej, czę ś ciowo wychodzą cej na Plac Ludowy i rozpoczynają cą się tutaj wą ską ulicę , zachował o się ś rodkowe okno z charakterystycznym ł ukiem (triforium).
9. Plac Republiki…
Wokó ł placu dobudowany jest neorenesansowy gmach Urzę du Miejskiego (Prokurative).
Podział
? ? Riva. Nasyp gł ó wny. W 2007 roku zyskał „nowoczesny wyglą d”, któ rego wielu nie lubi. Wał wył oż ony jest ś nież nobiał ymi pł ytami z kamienia z wyspy Brach, ten sam kamień został uż yty przy budowie Biał ego Domu w Waszyngtonie. Nabrzeż e jest fascynują ce - wysokie palmy, staroż ytne budowle, jachty i statki wycieczkowe na Adriatyku.
Tłumaczone automatycznie z języka rosyjskiego. Zobacz oryginał
Uwagi (0)
zostaw komentarz
Pokaż inne komentarze …
