Św. Neofitos urodził się w 1134 roku w regionie Lefkara i jest znany jako autor dzieł religijnych i kronik historycznych. W 1159 Neophytos osiadł na północ od Pafos, w małej jaskini, gdzie przez dwa i pół miesiąca spędza cały swój czas na niestrudzonych modlitwach i pracy nad wyposażeniem celi. Własnymi rękami Neophytos stopniowo przekształcił swoje mieszkanie w kościół, wycinając w skale dodatkowe pomieszczenia. Kościół ten został zbudowany na cześć Życiodajnego Krzyża Pańskiego. Tutaj święty pracował i spał, używając wykopanego grobu zamiast kozła, jako stałego przypominania o kruchości i skończoności ziemskiej egzystencji. Minęło więc jedenaście lat. Sława Neofitosa samotnika rozprzestrzeniła się po całym Cyprze i stopniowo mnisi zaczęli do niego napływać, decydując się zostać jego wyznawcami. Pojawiły się dodatkowe komórki, aw 1170 r. W pobliżu góry Melissovuno powstał klasztor.
W 1197 r. św. Neofitos wyciął dla siebie nową celę i dążąc do samotności opuścił swoje dawne mieszkanie. Święty zmarł w 1214 r. i został pochowany w przygotowanym dla siebie grobie. Z biegiem lat jego grób zaginął i tylko szczęśliwym trafem relikwie odkryto w 1750 roku. Przeniesiono ich do głównego kościoła klasztoru; czaszkę umieszczono w srebrnej kapliczce, a relikwie w drewnianym sarkofagu.

Dwa razy w roku, 24 stycznia, w dzień uspokojenia i 28 września, w dniu odnalezienia relikwii świętego, odbywają się tu uroczyste liturgie i jarmarki ludowe ku pamięci wielkiego cypryjskiego świętego.